Ho gà là bệnh truyền nhiễm cấp tính, bệnh lây lan nhanh qua đường hô hấp. Đối tượng nhiễm bệnh chủ yếu là trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh. Bệnh ho gà nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng.
Menu xem nhanh:
1. Ho gà là bệnh gì?
Bệnh ho gà (Whooping Cough) là bệnh truyền nhiễm liên quan đến đường hô hấp, do vi khuẩn Bordetella Pertussis gây ra. Ở giai đoạn đầu, các triệu chứng bệnh tương tự với bệnh cảm sốt, viêm họng thông thường khiến mọi người chủ quan. Nếu không chữa trị kịp thời sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong.
Bệnh ho gà do vi khuẩn Bordetella pertussis gây ra
Tất cả mọi người đều có thể nhiễm ho gà, tuy nhiên đối tượng dễ mắc bệnh nhất là trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh. Thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới – WHO cho thấy, hàng năm thế giới có từ 30 – 50 triệu người mắc ho gà. Trong đó có tới 300.000 trường hợp tử vong, chủ yếu là trẻ em từ 0 – 12 tháng tuổi.
Do vậy, cha mẹ cần chú ý theo dõi tình trạng sức khỏe của con để phát hiện các triệu chứng ho gà ngay khi mới nhiễm bệnh. Từ đó, nhanh chóng có biện pháp điều trị, ngăn bệnh chuyển nặng, không để lại biến chứng.
2. Triệu chứng bệnh ho gà là gì?
Ho gà diễn biến theo 4 giai đoạn, ban đầu triệu chứng không rõ ràng, càng về các giai đoạn sau triệu chứng xuất hiện càng rõ ràng và nghiêm trọng hơn.
2.1. Giai đoạn ủ bệnh
Giai đoạn này vi khuẩn mới xâm nhập vào cơ thể, thường không có triệu chứng. Thời gian ủ bệnh khá dài, kéo dài từ 6 – 20 ngày, trung bình từ 9 – 11 ngày.
2.2. Giai đoạn viêm long
Giai đoạn này kéo dài từ 1 – 2 tuần. Lúc này, vi khuẩn bắt đầu tấn công đường hô hấp. Người bệnh xuất hiện các biểu hiện như sốt nhẹ, húng hắng ho, chảy nước mũi, hắt hơi…
Các triệu chứng này rất giống với bệnh cảm sốt thông thường khiến mọi người nhầm lẫn, chủ quan. Cuối giai đoạn viêm long, các cơn ho kéo dài, ho mạnh hơn với tần suất tăng dần.
2.3. Giai đoạn khởi phát
Giai đoạn này kéo dài từ 1 – 6 tuần. Lúc này, bệnh tiến triển nặng hơn, bắt đầu xuất hiện các triệu chứng điển hình của ho gà như:
– Ho từng cơn: Cơn ho kéo dài xuất hiện nhiều trong ngày. Mỗi cơn từ 15 – 20 tiếng ho, tiếng ho càng về sau càng nhỏ dần. Các cơn ho này khiến người bệnh suy yếu, mắt đỏ, chảy nước mắt. Đối với trẻ nhỏ có thể khiến mặt tím tái, nổi tĩnh mạch cổ, nghiêm trọng hơn là ngừng thở do thiếu oxy.
Triệu chứng điển hình của ho gà là những cơn ho kéo dài
– Thở rít vào: 7 – 10 ngày sau cơn ho ngày càng nghiêm trọng hơn, cuối cơn ho người bệnh cần thở sâu tạo ra các tiếng rít dài nghe như tiếng gà. Với trẻ 6 tháng tuổi, có thể không có tiếng rít này.
– Ho có đờm: Người bệnh cảm thấy đờm vướng ở cổ, cơn ho mạnh hơn, cuối cơn ho sẽ khạc ra đờm trắng trong suốt. Trong dịch đờm chứa vi khuẩn lây bệnh.
2.4. Giai đoạn phục hồi
Giai đoạn này kéo dài 2 – 3 tuần, giảm dần các cơn ho, giảm sốt. Tuy nhiên, có thể tái diễn viêm phổi vài tháng sau đó. Việc sớm phát hiện bệnh, điều trị đúng cách sẽ giúp ngăn các biến chứng hiệu quả.
3. Nguyên nhân bệnh ho gà là gì?
Ho gà do vi khuẩn Bordetella pertussis xâm nhập vào đường hô hấp gây ra. Nó bám chặt vào lông mao đường hô hấp trên, giải phóng độc tố tấn công đường hô hấp và làm sưng đường thở.
Vi khuẩn này tồn tại trong dịch đờm, nước bọt của người bệnh, là nguồn lây nhiễm chính. Thời gian bệnh lây nhanh nhất là khoảng 2 tuần đầu giai đoạn khởi phát. Khi đó, tới 80% người tiếp xúc thường xuyên với người bệnh sẽ bị lây vi khuẩn ho gà.
Con đường lây nhiễm chính là đường hô hấp. Khi tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết đường hô hấp như nước bọt, dịch đờm… thông qua nói chuyện, tiếp xúc với đồ dùng của người bệnh thì khả năng nhiễm bệnh tương đối cao.
Mọi lứa tuổi đều có thể nhiễm bệnh, trong đó trẻ dưới 1 tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất – tới 90%. Đây cũng là đối tượng nhiễm bệnh nặng và có nhiều biến chứng nguy hiểm, tỷ lệ tử vong cao. Nếu người mẹ không có kháng thể chống lại vi khuẩn ho gà (chưa từng nhiễm bệnh hoặc chưa tiêm vắc xin), con sẽ có nguy cơ nhiễm bệnh cao hơn và nặng hơn.
4. Ho gà có nguy hiểm không?
Ho gà không phải là bệnh nguy hiểm đối với trẻ vị thành niên và người lớn. Đa phần các triệu chứng sẽ tự giảm dần và khỏi bệnh mà không cần điều trị. Ngược lại, đây là chứng bệnh nguy hiểm với trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh, càng nguy hiểm hơn khi nó không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Các biến chứng có thể xảy đến với trẻ em chủ yếu là biến chứng hệ hô hấp và hệ thần kinh. Trẻ em nhiễm ho gà cũng có nguy cơ cao mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội do suy giảm miễn dịch. Một số biến chứng ho gà đối với trẻ em như sau:
– Viêm phế quản, viêm phế quản bội nhiễm.
– Lồng ruột, thoát vị ruột, sa trực tràng.
– Vỡ phế nang, tràn khí trung thất, tràn khí màng phổi.
– Ho gây ngừng thở, thậm chí tử vong đối với trẻ dưới 1 tuổi.
– Khoảng 0,1% trẻ nhiễm ho gà có khả năng biến chứng viêm não.
Thanh thiếu niên và người lớn nhiễm ho gà cũng có thể xuất hiện biến chứng, tuy nhiên ít nghiêm trọng hơn so với trẻ nhỏ. Các biến chứng này chủ yếu do cơn ho kéo dài gây ra như sút cấn, gãy xương sườn do ho quá mạnh, mất kiểm soát bàng quang, bất tỉnh, viêm phổi…
5. Điều trị ho gà như thế nào?
Hiện nay, phương pháp điều trị được áp dụng với ho gà chủ yếu nhằm tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh và làm thuyên giảm các triệu chứng bệnh.
– Đối với vi khuẩn gây bệnh: Bệnh nhân sử dụng thuốc kháng sinh ngay từ giai đoạn đầu, trước khi cơn ho xuất hiện. Việc này giúp tiêu diệt và ngăn chặn sự tác động của vi khuẩn tới đường hô hấp. Vì thế giúp khỏi bệnh nhanh hơn.
– Đối với triệu chứng bệnh: Một số trường hợp bệnh tiến triển nặng dẫn tới co giật. Một số loại thuốc chống co giật được sử dụng như phenobarbital, seduxen…
– Chế độ dinh dưỡng: Người bệnh cần được bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng để tăng cường sức đề kháng giúp chống lại vi khuẩn gây bệnh, đặc biệt với trẻ nhỏ.
– Trường hợp ho gà mức độ nhẹ, người bệnh có thể điều trị tại nhà. Tuy nhiên, nếu tình trạng trở nặng, cơn ho xuất hiện ngày càng nhiều và thời gian lâu dẫn, cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị hiệu quả nhất.
Ngoài ra, để nâng cao hiệu quả điều trị, tránh lây nhiễm, người bệnh cần thực hiện các biện pháp dưới đây:
– Không tiếp xúc với khói bụi và thuốc lá
– Duy trì thời gian nghỉ ngơi đầy đủ, khoa học
– Ăn thức ăn mềm, lỏng, dễ tiêu hóa, chia nhiều bữa trong ngày
– Giữ gìn vệ sinh cơ thể, đặc biệt là mũi và miệng
– Cách xa mọi người, nên dùng khăn hoặc tay che miệng khi ho
– Lưu ý cách ly với trẻ nhỏ vì đây là đối tượng dễ nhiễm bệnh nhất.
6. Làm thế nào để phòng tránh ho gà?
Muốn phòng bệnh ho gà, tiêm phòng là biện pháp hiệu quả nhất, lên tới 90%. Bên cạnh đó, cần cách ly người bệnh với mọi người, đặc biệt là những người chưa tiêm phòng và với trẻ em.
Phòng tránh lây nhiễm bệnh ho gà bằng cách đeo khẩu trang y tế
Để tránh lây nhiễm, nếu gia đình có người bệnh nên chủ động đeo khẩu trang y tế, vệ sinh tay trước và sau khi tiếp xúc với người bệnh. Quan trọng nhất, cần đi khám ngay nếu phát hiện các triệu chứng của bệnh để điều trị kịp thời và hiệu quả.
Bệnh ho gà ít nguy hiểm với thanh thiếu niên và người lớn nhưng lại nguy hiểm với trẻ em nếu không được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Do vậy, cha mẹ nên cho bé tiêm phòng đủ 3 mũi vắc xin phòng ho gà và theo dõi sát sao sức khỏe của bé, phát hiện dấu hiệu và điều trị bệnh sớm nhất có thể.
