Là một bệnh nhiễm khuẩn cấp tính đường hô hấp, khả năng lây lan của ho gà vô cùng mạnh mẽ, 1 người có thể lây cho 12 – 17 người. Vậy bệnh ho gà lây qua đường nào? Trong bài viết sau, Thu Cúc TCI xin chia sẻ với bố mẹ câu trả lời cho câu hỏi ấy, cùng nhiều thông tin hữu ích khác về bệnh ho gà. Đừng bỏ qua bố mẹ nhé!
Menu xem nhanh:
1. Tổng quan về ho gà: Nguyên nhân, yếu tố nguy cơ, triệu chứng, biến chứng
1.1. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Nguyên nhân sinh ho gà là trực khuẩn gram âm Bordetella. pertussis – một loại trực khuẩn chỉ được tìm thấy ở người và chỉ gây bệnh cho người. Được biết, có tất cả 8 thể Bordetella. pertussis đã được định danh. Trong đó, các bệnh đường hô hấp có thể hình thành do 3 thể: B. parapertussis, B. bronchiseptica, và B. holmesii.
Trẻ nào cũng có thể nhiễm Bordetella. pertussis và bị ho gà. Tuy nhiên, nếu có các vấn đề sau, nguy cơ trẻ bị ho gà sẽ cao hơn so với bình thường: Trẻ chưa được tiêm chủng đầy đủ; trẻ thừa cân – béo phì; trẻ mắc hen phế quản/COPD; trẻ nữ.
Bordetella. pertussis chỉ được tìm thấy ở người và chỉ gây bệnh cho người
1.2. Triệu chứng
Triệu chứng ho gà khác nhau ở mỗi giai đoạn phát triển bệnh. Cụ thể:
– Giai đoạn ủ bệnh (kéo dài 9 – 10 ngày, trường hợp hãn hữu có thể kéo dài đến 20 ngày): Ở giai đoạn này, ho gà chưa biểu hiện rõ ràng
– Giai đoạn khởi phát hay còn gọi là giai đoạn viêm long đường hô hấp (kéo dài 7 – 14 ngày sau giai đoạn ủ bệnh): Ho gà chưa biểu hiện đặc trưng mà chỉ biểu hiện tương tự các bệnh viêm đường hô hấp khác, như: Sốt, chảy mũi, hắt hơi, ho húng hắng và ho thành cơn ở cuối giai đoạn.
– Giai đoạn toàn phát (kéo dài từ 7 – 42 ngày, thậm chí có trường hợp kéo dài đến 70 ngày): Triệu chứng ho gà giai đoạn này là đặc biệt điển hình. Cụ thể, triệu chứng đó là các cơn ho rũ rượi, bao gồm 15 – 20 tiếng ho liên tiếp, mạnh ở đầu và yếu dần về sau. Đi kèm các cơn ho này là tình trạng chảy nước mắt, nước mũi, ngưng thở, mặt đỏ hoặc tím tái, nổi tĩnh mạch cổ. Cuối cơn ho là tình trạng thở rít như tiếng gà,… Trong 2 tuần đầu giai đoạn toàn phát, tần suất các cơn ho là 15 cơn/ngày. Tần suất này giảm dần trong các tuần sau của giai đoạn.
– Giai đoạn lui bệnh: Các dấu hiệu, cả đặc trưng và không, thuyên giảm dần và biến mất.
Ở giai đoạn khởi phát ho gà, trẻ có thể bị sốt
1.3. Biến chứng
Không phải trường hợp ho gà nào cũng có thể thuận lợi bước từ giai đoạn toàn phát sang giai đoạn lui bệnh. Bởi ho gà hoàn toàn có thể tiến triển tiêu cực đến nhiều biến chứng đáng sợ. Cụ thể, những biến chứng đã được ghi nhận của ho gà chúng ta có thể kể đến là:
– Viêm phế quản, viêm phổi: Là 2 biến chứng ho gà phổ biến nhất. Biến chứng viêm phổi, viêm phế quản gặp thường xuyên hơn cả là ở trẻ sơ sinh, trẻ suy dinh dưỡng, trẻ miễn dịch – đề kháng kém/suy giảm. Nếu có, chúng sẽ xuất hiện từ tuần thứ 2 của giai đoạn ho gà toàn phát, với các triệu chứng là sốt cao, khó thở, da tái, môi tím,…
– Suy hô hấp: Dấu hiệu nhận biết biến chứng suy hô hấp ở trẻ ho gà là: Nổi tĩnh mạch cổ, tăng huyết áp, tăng mạch, phù nề mặt và chi dưới,…
– Tổn thương thần kinh do thiếu Oxy trong quá trình suy hô hấp: Biến chứng này có thể xuất hiện ngay trong tuần đầu tiên của giai đoạn toàn phát, trước cả biến chứng viêm phế quản, viêm phổi. Biểu hiện của biến chứng này là: Sốt cao đột ngột, môi tím, da tái, chân tay lạnh, co giật khu trú hoặc co giật toàn thân,…
– Các biến chứng khác, như: Sa trực tràng, thoát vị trực tràng, tràn khí màng phổi, xuất huyết kết mạc, xuất huyết màng não, viêm não,…
2. Bệnh ho gà lây qua đường nào – Câu trả lời từ chuyên gia
Là một bệnh nhiễm khuẩn cấp tính, ho gà có 2 đường lây: Trực tiếp và gián tiếp, thông qua dịch tiết đường hô hấp. Theo đó, chúng ta có một số phương thức lây ho gà từ trẻ bệnh sang trẻ không bệnh cụ thể là:
– Trực tiếp: Trẻ không bệnh hít phải dịch tiết đường hô hấp do trẻ bệnh ho/hắt hơi ra trong không khí. Trẻ không bệnh tiếp xúc thân mật (ôm/hôn) trẻ bệnh,…
– Gián tiếp: Trẻ không bệnh cầm/nắm/sờ/chạm đồ đạc (đồ chơi, mặt bàn, tay nắm cửa,…) dính dịch tiết mũi họng trẻ bệnh rồi vô tay sờ/chạm tay lên mắt/mũi/miệng,…
Ho gà có 2 đường lây: Trực tiếp và gián tiếp, thông qua dịch tiết đường hô hấp
Với 2 đường lây như trên, ho gà có thể được phòng ngừa một cách chủ động, nếu bố mẹ tuân thủ các khuyến cáo sau: Thiết lập và thực hiện một lối sống lành mạnh, khoa học cho trẻ và cho gia đình (cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và duy trì đến tháng thứ 18 – 24; tăng cường dung nạp thực phẩm giàu Vitamin và chất xơ, uống đủ nước, vận động mỗi ngày ít nhất 30 phút); tiêm phòng ho gà đầy đủ cho trẻ; vệ sinh sạch sẽ thân thể, đồ đạc và không gian sống của trẻ và gia đình; hạn chế gần gũi người bệnh; thăm khám sức khỏe định kỳ.
3. Sơ lược về chẩn đoán và điều trị ho gà
3.1. Chẩn đoán
– Chẩn đoán xác định lâm sàng: Trên lâm sàng, chuyên gia nhi khoa ghi nhận trẻ bị ho gà nếu: Thứ nhất, trẻ thăm khám trong thời gian và địa điểm dịch tễ bùng phát ho gà. Thứ hai, Trẻ tiếp xúc gần với ca bệnh đã được xác định. Thứ ba: Trẻ có triệu chứng ho gà (ho kịch phát kéo dài không cầm được ít nhất 2 tuần, thở rít sau ho, nôn sau ho).
– Chẩn đoán xác định cận lâm sàng: Trên cận lâm sàng, chuyên gia nhi khoa ghi nhận trẻ bị ho gà nếu trẻ có ít nhất một xét nghiệm (nuôi cấy, xét nghiệm PCR, huyết thanh học,…) dương tính với Bordetella. pertussis, không loại trừ những trẻ có kết quả xét nghiệm bất đồng, như: Nuôi cấy dương tính và PCR âm tính, nuôi cấy âm tính và PCR dương tính,…
3.2. Điều trị
Điều trị ho gà nhất định phải bao gồm: Điều trị nguyên nhân và điều trị triệu chứng:
– Điều trị nguyên nhân: Kháng sinh đồ sau có thể sẽ được chuyên gia nhi khoa chỉ định cho trẻ: Azithromycin sử dụng trong 5 ngày (500 mg ngày 1, tiếp theo là 250 mg ngày 2 đến ngày 5) hoặc Clarithromycin 500 mg sử dụng một ngày 2 lần trong 7 ngày, hoặc Trimethoprim – Sulfamethoxazole 960mg (TMP – SMX) sử dụng 2 lần mỗi ngày trong 14 ngày.
– Điều trị triệu chứng: Mà ở đây là điều trị những cơn ho kịch phát – nguyên nhân chính gây biến chứng, thường là bằng dextromethorphan.
Bệnh ho gà lây qua đường nào – Theo chuyên gia, bệnh ho gà có thể lây trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua dịch tiết đường hô hấp. Để phòng ngừa bệnh, ghi nhớ và thực hiện nghiêm túc các khuyến cáo trong mục 2, bài viết này, bố mẹ nhé!
