Bệnh tay chân miệng thường gặp sự nhầm lẫn với một số bệnh khác như thủy đậu, sởi hoặc sốt phát ban. Điều này khiến phụ huynh cần chú ý những dấu hiệu đặc trưng của bệnh để có thể đưa ra hướng điều trị chính xác cho con em mình. Việc phát hiện sớm bệnh tay chân miệng là rất quan trọng, nhờ đó cha mẹ có thể cho trẻ bị chân tay miệng uống thuốc gì an toàn, hiệu quả nhất.
Menu xem nhanh:
1. Những dấu hiệu có thể nhận biết của bệnh tay chân miệng
Thường sau khoảng 2 – 4 ngày nhiễm virus, trẻ sẽ bắt đầu có các biểu hiện của bệnh tay chân miệng như sau:
– Sốt, có thể là sốt cao từ 38 – 39 độ C.
– Trẻ thường kém ăn, mệt mỏi và có thể đau họng.
– Các vết đỏ sẽ xuất hiện trong miệng, gây ra sự đau rát sau 1 – 2 ngày từ khi có sốt.
– Trên da, sẽ xuất hiện các ban đỏ không gây ngứa, dần dần biến thành các vết phỏng nước dễ vỡ.
– Đôi khi, mụn nước có thể xuất hiện ở lòng bàn tay, lòng chân, khuỷu tay, đầu gối, mông và khu vực sinh dục.
Trẻ bị sốt cao khó hạ có thể là dấu hiệu biến chứng của bệnh
Khi các vết ban dạng phỏng nước vỡ ra, trẻ dễ bị nhiễm trùng, và điều này có thể gây ra các biến chứng liên quan đến hệ hô hấp, tim mạch hoặc thần kinh, gây khó khăn trong quá trình điều trị bệnh tay chân miệng. Có nguy cơ trẻ mắc phải những biến chứng nguy hiểm như phù phổi cấp, viêm não, viêm màng não… nếu trẻ có các dấu hiệu sau:
– Sốt liên tục trên 39 độ C.
– Trẻ bị li bì, khó đánh thức.
– Trẻ có cảm giác giật mình, rùng mình khi tỉnh, có cơn co giật.
– Có dấu hiệu mất nước, như tiểu ít, khô miệng, v.v.
– Trẻ có những dấu hiệu của run tay chân.
Trong trường hợp này, cần ngay lập tức đưa trẻ đến các cơ sở y tế để được kiểm tra, vì những triệu chứng nghiêm trọng như trên thường tiến triển rất nhanh trong vòng 24 giờ, và có nguy cơ tử vong cao.
2. Cách cha mẹ chăm sóc trẻ bị tay chân miệng như thế nào?
2.1. Cho trẻ bị chân tay miệng uống thuốc gì an toàn?
Hiện nay vẫn chưa có vắc-xin phòng bệnh và thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh tay chân miệng. Thông thường, bệnh này sẽ tự khỏi sau 7 – 10 ngày, nhưng trong thời gian này, có thể sử dụng một số loại thuốc để làm dịu các triệu chứng.
Thuốc hạ sốt:
Khi trẻ bị sốt cao từ 38 độ C trở lên, phụ huynh nên dùng thuốc ibuprofen hoặc acetaminophen (paracetamol) với liều lượng 10 – 15mg/kg để hạ sốt. Nếu trẻ vẫn còn sốt cao sau 4 – 6 giờ, có thể sử dụng liều thứ hai. Trong trường hợp trẻ không thể uống thuốc hoặc khó uống, có thể sử dụng dạng viên đạn đặt hậu môn theo hướng dẫn của bác sĩ.
Cần cho trẻ uống thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ khi cần thiết
Bù nước và điện giải:
Để bổ sung nước và điện giải cho trẻ, bố mẹ nên cho trẻ uống dung dịch oresol hoặc hydritre pha theo liều lượng chỉ định trên bao bì.
Thuốc sát khuẩn:
Triệu chứng sốt và vết loét miệng có thể được điều trị bằng cách bổ sung vitamin C và kẽm, và sử dụng dung dịch glycerin borat để lau sạch miệng trước và sau khi ăn. Gel dùng để rơ miệng (như kamistad, zyttee, …) có tác dụng sát khuẩn cũng như giảm đau, giúp trẻ ăn uống dễ hơn. Một số loại thuốc sát khuẩn mà phụ huynh có thể sử dụng cho trẻ gồm:
– Lidocain
– Xịt miệng benzydamine: thuốc này dùng cho trẻ từ 5 tuổi trở lên.
– Súc miệng benzydamine: Chỉ định dùng cho trẻ từ 12 tuổi trở lên.
– Nước muối sinh lý loại bán sẵn 0,9%.
Dung dịch khử khuẩn:
Bên cạnh việc sử dụng thuốc sát khuẩn, phụ huynh và người chăm sóc trẻ cần:
– Nhớ phải rửa tay bằng xà phòng trước khi nấu cho trẻ ăn, sau khi thay bỉm cho bé,
cũng như sau khi đi vệ sinh.
– Lau nhà, ngâm tẩy đồ chơi và quần áo của trẻ bằng dung dịch cloramin 2% hoặc một số dung dịch khử khuẩn an toàn khác.
– Tiệt trùng và hấp sôi các vật dụng sinh hoạt hàng ngày của bệnh nhi, như bình sữa, bát, thìa, và hạn chế tiếp xúc hoặc sử dụng chung.
Một số loại thuốc khác:
Tùy theo tình trạng cụ thể của trẻ, khi nhập viện, bác sĩ có thể chỉ định những loại thuốc khác mạnh hơn để điều trị bệnh tay chân miệng, ví dụ:
– Trường hợp có triệu chứng não – màng não: Điều trị tại bệnh viện và sử dụng thuốc chống co giật như phenobarbital.
– Viêm màng não do vi khuẩn: Sử dụng kháng sinh kết hợp với theo dõi chặt chẽ các triệu chứng hô hấp.
– Biến chứng viêm não, kèm theo liệt, rối loạn tri giác và co giật: Sử dụng thuốc chống phù não, chống co giật và kháng sinh phòng bội nhiễm. Ngoài ra, bác sĩ sẽ điều chỉnh cân bằng nước, điện giải, kiềm toan và theo dõi sát mạch đập, thân nhiệt, huyết áp, nhịp và kiểu thở, cũng như tri giác.
Trong trường hợp trẻ bị suy hô hấp hoặc trụy tim mạch, cần chăm sóc đặc biệt tại Khoa Hồi sức tích cực, bằng cách cung cấp oxy, hỗ trợ thở, truyền dịch chống sốc, dobutamin, sử dụng kháng sinh phòng bội nhiễm, và TTM immunoglobulin (gamma globulin), tùy theo tình trạng cụ thể.
2.2. Lưu ý gì khi chăm sóc cho trẻ bị tay chân miệng
Ngoài việc tìm hiểu về loại thuốc phù hợp cho trẻ bị tay chân miệng, phụ huynh cần lưu ý các điều sau khi sử dụng thuốc điều trị tay chân miệng cho con em tại nhà:
– Không vượt quá liều lượng khuyến cáo của nhà sản xuất khi sử dụng thuốc hạ sốt.
– Tránh mua các loại thuốc chứa aspirin, vì có thể gây hội chứng Reye nguy hiểm.
– Sát khuẩn và súc miệng bằng dung dịch muối đúng nồng độ 0,9%, không pha quá mặn để tránh gây đau và kích ứng cho trẻ.
Không tự cho trẻ uống thuốc nếu không được chỉ dẫn của bác sĩ
– Không tự ý sử dụng kháng sinh, vì chúng không có tác dụng đối với virus gây tay chân miệng. Chỉ sử dụng kháng sinh khi có nhiễm khuẩn vi khuẩn theo yêu cầu của bác sĩ.
– Nếu sử dụng thuốc bôi ngoài da (hoặc uống kháng histamin) để điều trị vết loét và ngứa, hãy tham khảo ý kiến của dược sĩ tại nhà thuốc để tránh gây kích ứng hoặc nhiễm khuẩn cho trẻ.
Ngoài ra, bố mẹ cần:
– Cho trẻ dùng thức ăn mềm hoặc sữa chua để làm dịu cơn đau họng và miệng.
– Bổ sung nước lọc và ép hoa quả để tránh mất nước.
– Kiêng không cho trẻ ăn thực phẩm cay, mặn.
– Chú ý cắt ngắn móng tay hoặc mang bao tay cho trẻ sơ sinh để hạn chế việc cào và gãi do ngứa.
Hầu hết trẻ bị tay chân miệng có tình trạng lành tính, nhưng đây là một hội chứng có khả năng tái phát và có thể gây ra biến chứng nguy hiểm nếu không được chữa trị đúng cách. Vì vậy, phụ huynh cần học cách nhận biết dấu hiệu của bệnh tay chân miệng và cách điều trị hiệu quả và an toàn, bao gồm trẻ bị chân tay miệng uống thuốc gì phù hợp. Sự phát hiện sớm bệnh và việc sử dụng đúng thuốc là yếu tố quan trọng để điều trị tay chân miệng thành công.
