Lồng ruột ở trẻ em là một bệnh lý vô cùng nguy hiểm nhưng không phải phụ huynh nào cũng hiểu để xử trí và dự phòng hiệu quả. Bởi vậy, không ít trẻ lồng ruột phải đối diện với biến chứng tắc ruột cực kỳ đáng quan ngại. Trong bài viết này, Thu Cúc TCI xin chia sẻ những thông tin cơ bản nhưng hữu ích về bệnh lý lồng ruột, đừng bỏ lỡ, bố mẹ nhé!
Menu xem nhanh:
1. Khái niệm
Lồng ruột là tình trạng một phần ruột phía trên di chuyển xuống phần ruột phía dưới hoặc một phần ruột phía dưới di chuyển lên phần ruột phía trên. Hiện tượng này có thể kéo theo sự di chuyển của vô số mạch máu (những mạch máu nuôi dưỡng phần ruột di chuyển), làm những mạch máu này tắc nghẽn. Nếu mạch máu tắc nghẽn quá lâu, phần ruột biến động sẽ hoại tử.
Hình ảnh mô tả bệnh lý lồng ruột (phía dưới)
2. Nguyên nhân
Đến thời điểm hiện tại, 90% trẻ lồng ruột không rõ nguyên nhân. 10% còn lại là do một trong những yếu tố sau: Thứ nhất, do sự tồn tại của các u và/hoặc các polyp đại tràng (các u/polyp phát triển, làm thay đổi nhu động ruột và tình trạng các phần ruột chui vào nhau xuất hiện). Thứ hai, do viêm nhiễm vì Rotavirus – Virus gây tiêu chảy cấp phổ biến ở trẻ. Thứ ba, do tình trạng giải phẫu bất thường ở ruột. Thứ tư, do cấu tạo ruột khác biệt bẩm sinh. Thứ năm, do các yếu tố khác như rối loạn tiêu hóa kéo dài,…
Lồng ruột có 2 yếu tố nguy cơ là tuổi tác và giới tính. Theo đó, nếu có giới tính nam và đang ở trong độ tuổi 3 – 6 tháng, trẻ có nguy cơ bị lồng ruột cao hơn so với bình thường.
3. Triệu chứng
Lồng ruột ở trẻ em có cực kì nhiều biểu hiện. Những biểu hiện của lồng ruột có thể phân loại thành 3 nhóm, tương ứng với 3 giai đoạn phát triển bệnh: Nhóm 1, giai đoạn 1: Trẻ khóc đột ngột, đầu gối co lên ngực vì bụng đau, nôn trớ, vã mồ hôi, da dẻ xanh xao, bỏ bú,… Nhóm 2, giai đoạn 2 – Nghiêm trọng: Trẻ sốt, bụng nổi khối hoặc to hoặc nhỏ, tiêu chảy, phân nhầy máu,… Nhóm 3, giai đoạn 3 – Ruột hoại tử: Trẻ thở nhanh, nông, da lạnh, nhợt nhạt, nôn liên tục, chướng bụng,…
4. Biến chứng
Lồng ruột thường diễn tiến nhanh đến hoại tử, viêm phúc mạc, nghiêm trọng hơn nữa là nhiễm trùng máu và tử vong. Một số trường hợp nhẹ, lồng ruột chỉ mang tính chất tạm thời, có thể tự khỏi. Tuy nhiên, những trường hợp này khả năng tái phát là hoàn toàn tồn tại. Và một khi tái phát, bệnh diễn tiến chỉ trong 24 giờ.
Nhiễm trùng máu là một trong những biến chứng của lồng ruột
5. Xử trí
5.1. Chẩn đoán lồng ruột ở trẻ em
Khi có dấu hiệu lồng ruột, bố mẹ phải đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín gần nhất ngay, để trẻ được chẩn đoán và điều trị lồng ruột kịp thời. Tại các cơ sở y tế, lồng ruột được chẩn đoán bằng thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng. Trong đó, thăm khám lâm sàng chủ yếu là thực hiện quan sát biểu hiện của trẻ và đối chiếu với danh sách dấu hiệu nhận biết bệnh lý lồng ruột. Còn thăm khám cận lâm sàng chủ yếu bao gồm: Chụp X-quang bụng, chụp CT scanner bụng; siêu âm bụng;…
5.2. Điều trị lồng ruột ở trẻ em
Sau thăm khám, chuyên gia sẽ chỉ định phương pháp điều trị lồng ruột phù hợp cho trẻ. Việc xác định phương pháp nào là phù hợp, phương pháp nào là không phù hợp, phụ thuộc vào thời gian tồn tại của bệnh lý. Theo đó, kể từ khi những dấu hiệu nhận biết lồng ruột đầu tiên xuất hiện, sẽ có những phương pháp dành cho trẻ thăm khám trong 6 giờ; sau 6 giờ và sau 24 giờ.
5.2.1. Phương pháp điều trị bệnh lý lồng ruột dưới 6 giờ
Trẻ lồng ruột dưới 6 giờ chủ yếu được điều trị bằng phương pháp tháo lồng bằng hơi. Chuyên gia sẽ đặt một ống thông vào lòng trực tràng, sau đó tiến hành bơm hơi vào ruột già nhằm kéo giãn phần ruột lồng với một áp lực vừa phải. Phương pháp điều trị lồng ruột không phẫu thuật này có tỷ lệ thành công rất cao.
5.2.2. Phương pháp điều trị bệnh lý lồng ruột trên 6 giờ và dưới 24 giờ
Trẻ lồng ruột trên 6 giờ và dưới 24 giờ hoặc trẻ lồng ruột dưới 6 giờ không đáp ứng điều trị phương pháp tháo lồng bằng hơi sẽ được chuyên gia phẫu thuật tháo lồng và điều trị nội khoa bằng kháng sinh để ngăn ngừa viêm nhiễm.
5.2.3. Phương pháp điều trị bệnh lý lồng ruột sau 24 giờ
Trẻ lồng ruột sau 24 giờ cần được phẫu thuật loại bỏ phần ruột hoại tử khẩn cấp. Sau phẫu thuật, hồi sức và chăm sóc hậu phẫu cho trẻ cũng là một nhiệm vụ hết sức phức tạp, bởi ngay cả khi phẫu thuật thành công, trẻ vẫn có thể tử vong vì suy kiệt.
6. Dự phòng
Dự phòng lồng ruột là hết sức khó khăn, bởi hầu hết trẻ lồng ruột vì một nguyên nhân nào đó mà ngay cả các chuyên gia cũng chưa thể làm sáng tỏ. Chính vì vậy, nhận biết kịp thời và điều trị tích cực là cách duy nhất để hạn chế tối đa nguy cơ trẻ biến chứng hay tử vong vì lồng ruột.
Mặc dù không thể dự phòng lồng ruột khởi phát lần đầu, bố mẹ có thể dự phòng lồng ruột tái phát những lần sau, bằng cách tuân thủ lịch tái khám định kỳ của trẻ, đã được chuyên gia đề ra.
Để ngăn ngừa lồng ruột tái phát, cho trẻ tái khám định kỳ
Như vậy, lồng ruột ở trẻ em là một bệnh lý nguy hiểm, diễn tiến đến tử vong nhanh chóng, đòi hỏi bố mẹ phải phát hiện và điều trị cho trẻ càng sớm càng tốt. Nếu còn băn khoăn về bệnh lý lồng ruột cần giải đáp, liên hệ Thu Cúc TCI, bố mẹ nhé!
