Bệnh tay chân miệng trẻ em do virus gây ra, có thể lây lan nhanh chóng trong cộng đồng và thường bùng phát thành dịch vào mùa nóng ẩm. Mặc dù phần lớn các trường hợp mắc tay chân miệng ở trẻ em đều nhẹ và tự khỏi sau 7 – 10 ngày, nhưng một số ít trường hợp vẫn có thể diễn biến nặng, gây ra những biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, phụ huynh cần trang bị kiến thức đầy đủ về tay chân miệng trẻ em để có thể xử trí kịp thời khi trẻ mắc bệnh.
Menu xem nhanh:
1. Nguyên nhân gây tay chân miệng ở trẻ em
Tay chân miệng ở trẻ em chủ yếu do virus đường ruột gây ra, phổ biến nhất là virus Coxsackie A16 và Enterovirus 71 (EV71). Các virus này có khả năng lây lan nhanh chóng từ người sang người thông qua đường tiêu hóa hoặc đường hô hấp, như thông qua:
– Tiếp xúc trực tiếp với dịch mũi, dịch họng, phân người bệnh.
– Tiếp xúc với vật dụng sinh hoạt, đồ chơi nhiễm virus.
– Ăn uống thực phẩm nhiễm virus.
Tay chân miệng thường bùng phát thành dịch vào mùa nóng ẩm, đặc biệt là vào các tháng trong khoảng từ tháng 4 đến tháng 10. Trong môi trường tập thể như trường học, tay chân miệng càng dễ lây lan do trẻ tiếp xúc trực tiếp với nhau.
Các virus này có khả năng lây lan nhanh chóng từ người sang người thông qua đường tiêu hóa hoặc đường hô hấp.
2. Triệu chứng đặc trưng của tay chân miệng ở trẻ em
2.1. Triệu chứng nhẹ của bệnh tay chân miệng trẻ em
Sau khi nhiễm virus, trẻ thường có thời gian ủ bệnh từ 3 – 7 ngày trước khi xuất hiện các triệu chứng đặc trưng. Các triệu chứng của tay chân miệng ở trẻ em bao gồm:
– Sốt nhẹ hoặc vừa (38-39 độ C): Đây thường là triệu chứng đầu tiên xuất hiện. Trẻ có thể sốt trong 1 – 2 ngày đầu.
– Đau vùng miệng họng, biếng ăn: Trẻ thường quấy khóc, bỏ bú, từ chối ăn uống do đau vùng miệng họng.
– Phát ban dạng phỏng nước ở lòng bàn tay, lòng bàn chân và mông: Đây là dấu hiệu đặc trưng nhất của tay chân miệng. Phỏng nước có kích thước nhỏ (2 – 3mm), màu đỏ hoặc hồng nhạt, chứa dịch trong. Sau vài ngày, chúng vỡ ra và đóng vảy.
– Loét miệng: Trên niêm mạc lưỡi, nướu của trẻ xuất hiện các vết loét nông, đường kính 2 – 3mm, gây đau khi ăn uống.
– Các triệu chứng khác: Một số trẻ có thể bị tiêu chảy, nôn mửa, đau bụng nhẹ.
Trên niêm mạc lưỡi, nướu của trẻ xuất hiện các vết loét nông.
2.2. Triệu chứng nặng của bệnh tay chân miệng trẻ em
Trong hầu hết các trường hợp, tay chân miệng ở trẻ em thường diễn biến nhẹ và các triệu chứng sẽ tự khỏi sau 7 – 10 ngày. Tuy nhiên, bố mẹ cần theo dõi sát sao tình trạng của trẻ để phát hiện sớm các triệu chứng nặng như:
– Sốt cao liên tục trên 39 độ C đáp ứng kém hoặc không đáp ứng thuốc hạ sốt.
– Co giật, lơ mơ, li bì.
– Nôn ói liên tục.
– Khó thở, thở nhanh.
– Tay chân lạnh, vã mồ hôi.
Nếu trẻ có bất kỳ triệu chứng nào kể trên, bố mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín gần nhất ngay lập tức để được thăm khám và điều trị kịp thời.
3. Một số nội dung cơ bản trong điều trị tay chân miệng ở trẻ em
Hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu tay chân miệng; điều trị tay chân miệng chủ yếu là điều trị hỗ trợ, nhằm giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Điều trị tay chân miệng ở trẻ em thường bao gồm các nội dung sau:
– Điều trị triệu chứng: Dùng thuốc hạ sốt như paracetamol khi trẻ sốt trên 38.5 độ C.
– Chăm sóc dinh dưỡng: Cho trẻ ăn thực phẩm lỏng, mềm, dễ tiêu hóa. Bổ sung nhiều nước và chất điện giải, tránh mất nước, mất chất điện giải.
– Vệ sinh miệng: Súc miệng bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch sát khuẩn nhẹ để làm sạch vết loét miệng và ngăn ngừa nhiễm trùng thứ phát.
– Nghỉ ngơi: Cho trẻ nghỉ ngơi nhiều để cơ thể có thời gian hồi phục.
– Theo dõi sát tình trạng bệnh: Thường xuyên kiểm tra thân nhiệt và các dấu hiệu bất thường của trẻ.
Trong trường hợp tay chân miệng diễn biến nặng, trẻ có thể cần nhập viện để được điều trị tích cực hơn như truyền dịch, hỗ trợ hô hấp, tuần hoàn.
Bố mẹ tuyệt đối không tự ý dùng thuốc kháng sinh để điều trị tay chân miệng, vì tay chân miệng do virus gây ra nên thuốc kháng sinh không có tác dụng. Lạm dụng thuốc kháng sinh có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn, làm tăng tình trạng kháng thuốc.
4. Tổng hợp các biện pháp phòng ngừa tay chân miệng ở trẻ em
Phòng ngừa là biện pháp tốt nhất để bảo vệ trẻ trước tay chân miệng. Phụ huynh có thể áp dụng những biện pháp sau đây để giảm nguy cơ cho trẻ:
– Giữ vệ sinh cá nhân cho trẻ: Rửa tay cho trẻ bằng xà phòng và nước thường xuyên, đặc biệt là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Tập cho trẻ thói quen không đưa tay lên mắt, mũi, miệng.
Rửa tay thường xuyên cho trẻ bằng xà phòng và nước, đặc biệt là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
– Vệ sinh môi trường sống: Thường xuyên lau chùi đồ chơi và các vật dụng sinh hoạt mà trẻ tiếp xúc hàng ngày. Đảm bảo nhà cửa luôn sạch sẽ.
– Ăn uống hợp vệ sinh: Cho trẻ ăn chín uống sôi, tránh các thực phẩm không rõ nguồn gốc.
– Tăng cường sức đề kháng cho trẻ: Cho trẻ ăn đủ chất, ngủ đủ giấc, tập thể dục thường xuyên để nâng cao hệ miễn dịch.
– Hạn chế đưa trẻ đến nơi đông người: Trong mùa dịch, hạn chế đưa trẻ đến những nơi tập trung đông người.
– Cách ly trẻ bệnh: Nếu trẻ mắc bệnh, cần cho trẻ nghỉ học và cách ly tại nhà để tránh lây cho những trẻ khác.
Bệnh tay chân miệng trẻ em là một bệnh truyền nhiễm phổ biến nhưng có thể phòng ngừa. Mặc dù phần lớn các trường hợp đều nhẹ và tự khỏi, nhưng bố mẹ vẫn cần cảnh giác và có biện pháp phòng ngừa thích hợp. Nắm vững nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa tay chân miệng sẽ giúp phụ huynh bảo vệ trẻ tốt hơn.
Hãy nhớ rằng, chữa bệnh chưa bao giờ tốt bằng phòng bệnh. Việc duy trì thói quen vệ sinh tốt, tăng cường sức đề kháng và theo dõi sát sao tình hình sức khỏe của trẻ là những biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa tay chân miệng. Trong trường hợp trẻ không may mắc bệnh, phát hiện sớm và xử trí kịp thời sẽ giúp hạn chế tối đa biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
Hy vọng với những thông tin chi tiết và toàn diện trong bài viết này, phụ huynh sẽ có thêm kiến thức và sự tự tin trong chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cho trẻ trước tay chân miệng. Hãy nhớ rằng, sức khỏe của trẻ là tài sản quý giá nhất, và bảo vệ sức khỏe cho trẻ là trách nhiệm cao cả của mỗi phụ huynh.
