Điều trị sỏi niệu quản phụ thuộc vào các yếu tố: kích thước, vị trí, số lượng và tính chất của viên sỏi (cứng hay mềm). Hiện tại có 3 phương pháp chính đang được áp dụng phổ biến trong điều trị sỏi niệu quản bao gồm: sử dụng thuốc (nội khoa), tán sỏi công nghệ cao và phẫu thuật lấy sỏi. Trong đó tán sỏi công nghệ cao đang rất được ưa chuộng nhờ các ưu thế như ít xâm lấn, sạch sỏi nhanh chóng, hiệu quả cao và an toàn.
Menu xem nhanh:
1. Vì sao cần điều trị sỏi niệu quản
Sỏi niệu quản là một trong những loại sỏi tiết niệu có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người bệnh. Việc điều trị sỏi niệu quản nếu không được tiến hành kịp thời, sỏi có thể phát triển và gây nên những biến chứng vô cùng nghiêm trọng.
1.1. Ứ nước tại thận gây giãn đài bể thận
Niệu quản là một ống nhỏ với chức năng dẫn nước tiểu từ thận xuống đến bàng quang. Khi xuất hiện sỏi, sỏi sẽ chặn nước tiểu đi qua, khi đó nước tiểu không thể xuống được bàng quang để được đào thải ra bên ngoài gây ra hiện tượng ứ nước tại thận, trường hợp này nếu kéo dài sẽ dẫn đến giãn đài bể thận và ảnh hưởng nghiêm trọng tới chức năng thận.
1.2. Viêm nhiễm khuẩn đường tiết niệu
Một số vị trí trong ống niệu quản có kích thước khá hẹp. Khi sỏi di chuyển sẽ cọ xát và làm tổn thương vùng niêm mạc niệu quản, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn tấn công gây viêm nhiễm. Phần viêm nhiễm sẽ nhanh chóng lây lan từ niệu quản qua thận, bàng quang và dẫn đến viêm đường tiết niệu. Người bệnh sẽ có các biểu hiện như sốt cao, rét run, đau thắt vùng lưng,…
1.3. Nếu không điều trị sỏi niệu quản kịp thời có thể gây suy thận
Các trường hợp ứ nước tại thận, giãn đài bể thận hay viêm nhiễm đường tiết niệu đều ảnh hưởng lớn đến sức khỏe người bệnh và đây cũng là nguyên nhân dẫn đến suy thận.
– Suy thận cấp: Khi sỏi phát triển kích thước lớn gây tắc hoàn toàn đường niệu quản dẫn đến triệu chứng vô niệu.
– Suy thận mạn: Khi xảy ra tình trạng viêm đường tiết niệu kéo dài, dẫn đến các tổn thương tế bào thận không phục hồi.
Sỏi niệu quản cần được điều trị càng sớm càng tốt tránh các biến chứng nguy hiểm
2. Điều trị sỏi niệu quản bằng thuốc
Điều trị sỏi niệu quản bằng thuốc hay còn gọi là điều trị nội khoa là phương pháp thường được chỉ định đầu tiên. Phương pháp này áp dụng cho các trường hợp sỏi mới hình thành, sỏi còn nhỏ và chưa gây ra triệu chứng gì đáng kể.
Khi mắc sỏi niệu quản, tỷ lệ cao sỏi có thể tự đào thải theo đường tự nhiên ở giai đoạn đầu vì kích thước sỏi còn bé. Bác sĩ có thể can thiệp điều trị nội khoa kết hợp điều chỉnh chế độ ăn uống, tập luyện khoa học giúp quá trình đào thải này diễn ra nhanh và sớm hơn.
Trên thực tế, tỷ lệ sỏi tự đào thải ra ngoài sẽ càng thấp hơn ở những năm tiếp theo vì thuốc chỉ có tác dụng kìm hãm sự phát triển của sỏi, không thể loại bỏ sỏi hoàn toàn. Thậm chí, việc dùng thuốc dài ngày sẽ làm tăng áp lực giải độc cho gan.
Lưu ý việc sử dụng thuốc điều trị sỏi niệu quản cần có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Tuyệt đối không tự ý uống các loại thuốc không rõ nguồn gốc, làm theo các mẹo vặt dân gian chưa được kiểm chứng.
Thuốc chỉ có tác dụng kìm hãm sự phát triển của sỏi chứ không có tác dụng điều trị dứt điểm sỏi
3. Phương pháp tán sỏi niệu quản
Nếu như trước đây, muốn sạch sỏi người bệnh phải tiến hành mổ gây đau đớn, mất nhiều thời gian phục hồi, ảnh hưởng đến sức khỏe sau mổ thì các phương pháp tán sỏi hiện đại có thể giải quyết toàn bộ những vấn đề trên. Cụ thể là:
– Tán sỏi nội soi qua da đường hầm nhỏ bằng laser
– Tán sỏi nội soi ngược dòng bằng laser
– Tán sỏi nội soi ống mềm bằng laser
Hình ảnh một ca điều trị sỏi niệu quản bằng phương pháp tán sỏi ngoài cơ thể.
3.1. Điều trị sỏi niệu quản bằng phương pháp tán sỏi ngoài cơ thể
Chỉ định:
– Sỏi thận < 1.5cm
– Sỏi niệu quản ⅓ trên sát bề thận và < 1cm
Ưu điểm:
– Không phẫu thuật
– Không đau
– Không nằm viện
Cách thực hiện:
– Đầu tiên, người bệnh được đặt nằm trên máy tán sỏi hiện đại sao cho phần lưng tương ứng với vị trí của sỏi sẽ tiếp xúc với bóng của máy tán.
– Khởi động máy tán sỏi, dưới hướng dẫn X-quang, bác sĩ điều chỉnh mức sóng xung kích từ bóng và hội tụ chính xác vào vị trí sỏi ở lưng và tiến hành phát xung tán sỏi.
– Mỗi ca tán sỏi ngoài cơ thể được diễn ra nhanh chóng chỉ khoảng 1 giờ, sau tán sỏi ngoài cơ thể, người bệnh nghỉ ngơi thêm 30-45 phút và có thể ra về ngay không cần nằm viện.
3.2. Tán sỏi nội soi ngược dòng bằng laser
Chỉ định:
– Sỏi niệu quản ⅓ giữa và ⅓ dưới
– Sỏi bàng quang > 1cm hoặc < 1cm mà không thể tự thoát theo đường tiểu
Ưu điểm:
– Không có vết mổ
– Không đau
– Nằm viện 1 ngày
Cách thực hiện:
– Đầu tiên, bác sĩ đặt một ống soi niệu quản dẫn từ niệu đạo vào tới bàng quang.
– Xác định lỗ niệu quản nhờ hướng dẫn của siêu âm và luồn dây dẫn lên tới niệu quản. Tạo thành một đường dẫn đưa ống soi tiếp cận vùng sỏi.
– Sau đó, bác sĩ sẽ đưa dây laser qua một đường ống rỗng đặt bên trong ống soi niệu quản, dây laser tiếp cận sỏi, tạo ra năng lượng và bắt đầu tiến hành tán sỏi.
– Sau khi hoàn tất việc tán sỏi, các mảnh sỏi nhỏ sẽ được đưa ra ngoài theo đường dẫn đã tạo trước đó, hoàn thành việc loại bỏ sỏi.
3.3. Tán sỏi qua da đường hầm nhỏ bằng laser
Chỉ định:
– Sỏi thận > 1.5cm
– Sỏi niệu quản ⅓ trên và >1.5cm
Ưu điểm:
– Vết mổ 5cm
– Ít xâm lấn, ít đau
– Nằm viện 3 ngày
Cách thực hiện:
– Đầu tiên, bác sĩ sẽ phải rạch một đường trên da tại vị trí lưng với kích thước rất nhỏ (0.5-1cm).
– Sau đó, thiết lập một đường hầm nhỏ dẫn tới thận nhờ hướng dẫn của siêu âm. Sau khi đã có đường hầm, nhẹ nhàng đưa máy nội soi vào và tìm sỏi.
– Khi đã tiếp cận sỏi thành công, sử dụng năng lượng laser tán vỡ sỏi thành nhiều mảnh rồi tiến hành hút sỏi ra ngoài theo đường hầm.
– Cuối cùng, bác sĩ sẽ đặt một ống thông từ thận xuống bàng quang giúp cho quá trình lưu thông nước tiểu được dễ dàng hơn.
Tán sỏi nội soi qua da giúp xử lý hiệu quả các trường hợp sỏi kích thước lớn, thay thế cho mổ mở.
3.4. Tán sỏi nội soi ống mềm bằng laser
Chỉ định:
– Sỏi thận < 2.5cm
– Các trường hợp áp dụng tán sỏi ngoài cơ thể không hiệu quả.
Ưu điểm:
– Không có vết mổ
– Không đau
– Nằm viện 2 ngày
Cách tiến hành:
Cách thức tiến hành của tán sỏi nội soi ống mềm bằng laser cũng tương tự như tán sỏi nội soi ngược dòng. Phương pháp này thường được chỉ định phối hợp thực hiện để lấy các mảnh sỏi còn lại sau khi thực hiện tán sỏi ngoài cơ thể để đảm bảo 100% sỏi được lấy ra ngoài toàn bộ và không bị sót lại nhớ đó mang đến hiệu quả điều trị cao nhất.
4. Phẫu thuật lấy sỏi niệu quản
Với các trường hợp sỏi niệu quản có kích thước lớn, điều trị bằng các phương pháp nêu trên không hiệu quả, người bệnh có thể được chỉ định mổ lấy sỏi.
Tùy theo từng trường hợp, các bác sĩ có thể tiến hành mổ mở lấy sỏi hoặc mổ nội soi sau phúc mạc để lấy sỏi.
Như vậy, với những thông tin cung cấp bên trên, các bạn có thể hiểu một cách tổng quan nhất về các phương pháp điều trị sỏi niệu quản phổ biến hiện nay. Người bệnh sỏi niệu quản cần thăm khám với bác sĩ chuyên khoa để nắm rõ tình trạng bệnh cũng như được tư vấn lựa chọn phương án điều trị phù hợp.
