Xuất hiện nhiều vào mùa lạnh – hanh, thường không chỉ tồn tại một năm một lần và dễ tấn công trẻ nhỏ nhất, các bệnh lý viêm đường hô hấp trên là nỗi phiền toái vô cùng lớn của rất nhiều phụ huynh. Vậy, trẻ bị viêm đường hô hấp trên phải xử trí thế nào cho đúng đắn? Đọc bài viết sau của Thu Cúc TCI để biết câu trả lời chi tiết, bố mẹ nhé!
Menu xem nhanh:
1. Khái niệm
Viêm đường hô hấp trên là tình trạng các bộ phận cấu thành đường hô hấp, bao gồm: Mũi, hầu, họng, xoang và thanh quản – những bộ phận có chức năng lấy, làm ấm và lọc không khí trước khi đưa chúng vào phổi, bị viêm nhiễm. Bởi vậy, viêm đường hô hấp trên không phải là một bệnh lý, nó là tập hợp nhiều bệnh lý, như: Viêm mũi, viêm họng, viêm xoang, viêm thanh quản,…
Trẻ nhỏ là một trong những đối tượng dễ bị các bệnh lý viêm đường hô hấp tấn công nhất. Mỗi năm, trẻ có thể bị viêm đường hô hấp khoảng 10 lần.
2. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ
Viêm đường hô hấp trên có thể phát sinh do một trong các tác nhân sau: Virus, vi khuẩn (một số vi khuẩn gây viêm đường hô hấp trên chúng ta có thể kể đến là: Phế cầu khuẩn, liên cầu khuẩn, tụ cầu, vi khuẩn Bordetella, Haemophilus influenzae type B,…), nấm, khí độc, bụi,…. Tuy nhiên, viêm đường hô hấp trên ở trẻ nhỏ thì phần lớn là khởi phát do virus: Virus cúm, virus sởi, virus hợp bào hô hấp,… và một số loại nấm.
Virus là nguyên nhân khởi phát chính của viêm đường hô hấp trên ở trẻ nhỏ
Viêm đường hô hấp trên có một số yếu tố nguy cơ. Khi trẻ có các vấn đề sau, nguy cơ trẻ viêm đường hô hấp trên là cao hơn so với bình thường: Các bệnh lý tự miễn; suy giảm miễn dịch; cắt Amidan và/hoặc nạo VA; phẫu thuật ghép tạng; sử dụng một số thuốc (như corticosteroid dài hạn chẳng hạn).
3. Triệu chứng
Viêm đường hô hấp trên ngoài có thể phân loại theo vị trí, còn có thể phân loại theo khả năng tồn tại. Theo tiêu chí phân loại này, viêm đường hô hấp trên bao gồm: Viêm đường hô hấp trên cấp tính và viêm đường hô hấp trên mãn tính
Trẻ bị viêm đường hô hấp trên cấp tính thường có các triệu chứng sau: Sốt, có thể sốt nhẹ, đôi khi sốt cao kèm rét run; ho húng hắng hoặc liên tục; hắt hơi và chảy mũi.
Viêm đường hô hấp trên cấp tính không điều trị hoặc điều trị không dứt điểm, có thể tiến triển đến viêm đường hô hấp trên mãn tính. Trẻ bị viêm đường hô hấp trên mãn tính thì có các triệu chứng là: Ho húng hắng, đau họng, nuốt vướng, chảy mũi thường xuyên, ngủ ngáy, ngưng thở khi ngủ,…
4. Biến chứng
Viêm đường hô hấp trên, về bản chất, là lành tính và có khả năng điều trị dứt điểm. Mặc dù vậy, nếu chủ quan, điều trị tại nhà không theo chỉ định của chuyên gia, bệnh nhân nói chung và bệnh nhi nói riêng có thể gặp nhiều biến chứng nguy hiểm. Cụ thể, ta có một số biến chứng viêm đường hô hấp trên, phân loại theo các hình thái chính của bệnh lý (viêm mũi – viêm họng – viêm xoang) là:
– Biến chứng của viêm mũi: Rối loạn giấc ngủ, suy giảm trí nhớ (do sóng điện não bị xáo trộn),…
– Biến chứng của viêm họng: Áp xe họng, viêm thanh quản, viêm hạch bạch huyết, nhiễm trùng huyết, viêm đường hô hấp dưới (viêm phế quản, viêm tiểu phế quản, viêm phổi,…), viêm màng não, viêm cơ tim, viêm thận, viêm cầu thận,…
– Biến chứng của viêm xoang: Suy giảm thị lực, nhiễm trùng ổ mắt, viêm não,…
Viêm phổi là một trong những biến chứng của viêm đường hô hấp trên
5. Điều trị
Để điều trị dứt điểm – hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng, khi có dấu hiệu viêm đường hô hấp trên, bố mẹ phải đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín gần nhất ngay. Tại đây, sau thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng, chuyên gia sẽ chẩn đoán xác định tình trạng viêm đường hô hấp trên và chỉ định phương pháp điều trị phù hợp cho trẻ. Theo đó, hầu hết trẻ sẽ được chuyên gia chỉ định điều trị tại nhà bằng một số thuốc, như: Thuốc kháng sinh (trong trường hợp trẻ bị viêm đường hô hấp trên do vi khuẩn), thuốc hạ sốt (nhằm kiểm soát tình trạng sốt cao và tai biến co giật khi sốt cao), thuốc giảm đau,…
Ngoài cho trẻ sử dụng thuốc theo chỉ định của chuyên gia, bố mẹ có thể ghi nhớ và áp dụng một số hướng dẫn chăm sóc trẻ viêm đường hô hấp trên tại nhà sau, để xử lý các triệu chứng khó chịu, giúp trẻ vượt qua khoảng thời gian điều trị viêm đường hô hấp trên dễ dàng hơn:
– Xử lý sốt: Mặc dù thuốc hạ sốt là một trong số các thuốc có thể sẽ được chuyên gia chỉ định trẻ sử dụng, không phải ở mức độ sốt nào, trẻ cũng nên uống thuốc hạ sốt. Trẻ sốt dưới 38,5 độ C, bố mẹ chỉ nên hạ sốt bằng cách cho trẻ nằm trong phòng thoáng mát, mặc quần áo thấm hút mồ hôi, đồng thời chườm ấm trán, nách, bẹn và cho trẻ uống nhiều nước.
– Xử lý chảy mũi: Chủ động làm thông thoáng đường thở cho trẻ bằng cách dùng dụng cụ hút mũi để lấy sạch dịch mũi; thực hiện trước khi trẻ ăn hoặc bú để hạn chế tình trạng nôn trớ; bế bé ở tư thế song song với cơ thể bố mẹ hoặc đặt bé nằm, đầu cao.
– Xử lý nôn: Đặt trẻ nằm nghiêng và làm sạch chất nôn ở mũi, miệng, họng,… trẻ.
Cho trẻ thăm khám với chuyên gia ngay khi có dấu hiệu viêm đường hô hấp trên
6. Dự phòng
Viêm đường hô hấp trên có thể lây trực tiếp hoặc gián tiếp từ trẻ bệnh sang trẻ không bệnh, thông qua dịch tiết mũi họng. Chính vì vậy, để dự phòng viêm đường hô hấp trên cho trẻ, bố mẹ phải tuân thủ những khuyến cáo sau:
– Không cho trẻ tiếp xúc thân mật với trẻ bệnh hoặc người có tiếp xúc thân mật với người bệnh. Trong trường hợp không thể không tiếp xúc, cho trẻ đeo khẩu trang đầy đủ.
– Vệ sinh tay, chân, thân thể cho trẻ thường xuyên bằng các sản phẩm khử khuẩn.
– Giữ ấm mũi, họng cho trẻ khi chuyển mùa.
– Giữ gìn sạch sẽ không gian sống và đồ đạc sinh hoạt của gia đình nói chung và của trẻ nói riêng.
Phía trên là thông tin cơ bản về viêm đường hô hấp trên, bao gồm: khái niệm, nguyên nhân, triệu chứng, biến chứng, điều trị và dự phòng. Nếu còn băn khoăn cần giải đáp, liên hệ ngay Thu Cúc TCI, bố mẹ nhé!
