Giãn tĩnh mạch thừng tinh là một trong những bệnh lý nam khoa phổ biến nhưng lại thường bị bỏ qua hoặc phát hiện muộn do các triệu chứng diễn tiến âm thầm. Mặc dù không gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng, nhưng tình trạng giãn này nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng như suy giảm chất lượng tinh trùng, rối loạn sinh lý và thậm chí là vô sinh nam. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện nhất về bệnh lý này, từ nguyên nhân hình thành, dấu hiệu nhận biết đến các phương pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả.
Menu xem nhanh:
1. Giãn tĩnh mạch thừng tinh là gì và cơ chế sinh bệnh
1.1 Khái niệm giãn tĩnh mạch thừng tinh
Giãn tĩnh mạch thừng tinh là tình trạng các tĩnh mạch trong đám rối tĩnh mạch phía trên tinh hoàn bị giãn nở và xoắn lại bất thường. Tình trạng này xảy ra phổ biến hơn ở bên trái của bìu do đặc điểm giải phẫu, tuy nhiên vẫn có thể xuất hiện ở bên phải hoặc cả hai bên. Khi các tĩnh mạch bị giãn, quá trình tuần hoàn máu bị cản trở, khiến cho máu ứ đọng lại ở tinh hoàn, gây ảnh hưởng đến môi trường nuôi dưỡng tinh trùng.
Bệnh được xem là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến vô sinh nam. Theo thống kê, khoảng 15% nam giới trưởng thành mắc giãn tĩnh mạch thừng tinh, trong đó có đến 40% nam giới vô sinh nguyên phát và 80% vô sinh thứ phát được chẩn đoán mắc bệnh lý này.
Tình trạng các tĩnh mạch nằm trong thừng tinh bị giãn nở thường xảy ra ở bên bùi bên trái của nam giới
1.2 Cơ chế hình thành bệnh
Cơ chế hình thành tình trạng giãn nở bất thường của các tĩnh mạch bên trong bìu chủ yếu liên quan đến hiện tượng trào ngược máu do suy van tĩnh mạch. Các van trong tĩnh mạch vốn có chức năng ngăn máu chảy ngược trở lại. Khi van bị suy yếu, máu không được đẩy theo một chiều mà chảy ngược lại, gây ứ đọng và làm giãn các tĩnh mạch trong thừng tinh. Áp lực máu tăng dần theo thời gian sẽ khiến cho các tĩnh mạch ngày càng giãn lớn, gây ra tổn thương mô xung quanh và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng tinh hoàn.
Ngoài ra, các yếu tố làm tăng áp lực ổ bụng như lao động nặng, táo bón kéo dài, ho mạn tính hoặc đứng lâu cũng được xem là nguyên nhân góp phần thúc đẩy sự phát triển của bệnh lý này.
2. Dấu hiệu nhận biết và mức độ nguy hiểm của giãn tĩnh mạch thừng tinh
2.1 Triệu chứng thường gặp của tình trạng giãn các đám rối tĩnh mạch thừng tinh
Tình trạng giãn các đám rối tĩnh mạch thừng tinh thường không gây ra triệu chứng rõ rệt ở giai đoạn đầu. Nhiều người chỉ được phát hiện tình cờ khi đi khám hiếm muộn hoặc kiểm tra sức khỏe định kỳ. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, nam giới có thể gặp phải cảm giác đau âm ỉ, nặng tức ở vùng bìu, đặc biệt là sau khi đứng hoặc vận động mạnh trong thời gian dài. Cơn đau thường giảm đi khi nằm nghỉ.
Một số người bệnh có thể cảm nhận được sự thay đổi về hình dạng và kích thước của bìu, sờ thấy khối giãn mềm giống như “búi giun” ở phía trên tinh hoàn, đặc biệt là khi đứng. Trong một số trường hợp nặng, bên tinh hoàn bị giãn có thể bị teo nhỏ do thiếu máu nuôi dưỡng.
2.2 Tình trạng giãn nở bất thường của các
có nguy hiểm không?
Mặc dù không đe dọa trực tiếp đến tính mạng, nhưng tình trạng giãn nở bất thường của các tĩnh mạch bên trong bìu lại gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe sinh sản của nam giới. Một trong những hậu quả nghiêm trọng nhất là tình trạng giảm chất lượng và số lượng tinh trùng, dẫn đến vô sinh.
Nhiều nghiên cứu cho thấy, tình trạng máu ứ đọng tại tinh hoàn sẽ làm tăng nhiệt độ tại chỗ, từ đó ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh. Nhiệt độ tăng làm rối loạn môi trường nội bào, ức chế sự sản xuất testosterone và khiến tinh trùng trở nên yếu, dị dạng hoặc chết sớm. Nếu tình trạng kéo dài, chức năng sinh tinh có thể bị tổn thương không hồi phục.
Ngoài ra, bệnh còn gây tâm lý lo lắng, tự ti cho nam giới, làm suy giảm ham muốn và ảnh hưởng đến chất lượng đời sống tình dục.
Bệnh lý này có thể làm giảm chất lượng tinh trùng ở cánh mày râu
3. Chẩn đoán và điều trị giãn đám rối tĩnh mạch thừng tinh hiệu quả
3.1 Phương pháp chẩn đoán chính xác giãn đám rối tĩnh mạch thừng tinh
Việc chẩn đoán giãn tĩnh mạch thừng tinh hiện nay chủ yếu dựa trên thăm khám lâm sàng kết hợp với các phương pháp cận lâm sàng hiện đại. Khi thăm khám, bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân đứng và dùng tay sờ nắn vùng bìu để cảm nhận sự giãn nở của các tĩnh mạch. Trong một số trường hợp, bệnh nhân được yêu cầu rặn mạnh (nghiệm pháp Valsalva) để làm nổi rõ các búi tĩnh mạch bị giãn.
Để chẩn đoán chính xác hơn, bác sĩ thường chỉ định siêu âm Doppler tinh hoàn. Phương pháp này cho phép quan sát được cấu trúc mạch máu, đo lường lưu lượng và tốc độ dòng chảy, từ đó xác định mức độ giãn tĩnh mạch. Siêu âm Doppler cũng giúp loại trừ các nguyên nhân khác gây đau bìu hoặc teo tinh hoàn.
3.2 Các phương pháp điều trị giãn đám rối tĩnh mạch thừng tinh phổ biến
Tùy theo mức độ giãn, triệu chứng lâm sàng và nhu cầu sinh sản của bệnh nhân mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Với những trường giãn nở bất thường của các tĩnh mạch bên trong bìu nhẹ, không có triệu chứng đáng kể và không ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng, bác sĩ có thể chỉ định theo dõi định kỳ kết hợp thay đổi lối sống để kiểm soát tình trạng bệnh.
Tuy nhiên, khi bệnh gây đau kéo dài, teo tinh hoàn hoặc ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, phẫu thuật được xem là lựa chọn tối ưu. Có nhiều phương pháp phẫu thuật điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh, trong đó mổ vi phẫu là phương pháp hiện đại, an toàn và hiệu quả nhất hiện nay. Kỹ thuật này giúp loại bỏ các tĩnh mạch bị giãn mà không làm tổn thương đến các cấu trúc xung quanh, tỷ lệ biến chứng thấp và khả năng phục hồi nhanh.
Sau mổ, đa phần bệnh nhân cải thiện đáng kể các chỉ số tinh dịch đồ, chất lượng tinh trùng được cải thiện và nhiều cặp vợ chồng có thể thụ thai tự nhiên sau đó.
4. Những câu hỏi thường gặp về bệnh giãn tĩnh mạch thừng tinh
4.1 Giãn tĩnh mạch thừng tinh có gây vô sinh không?
Giãn tĩnh mạch thừng tinh là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra vô sinh ở nam giới. Khi các tĩnh mạch trong thừng tinh bị giãn, lưu thông máu ở khu vực tinh hoàn sẽ bị ứ trệ, từ đó làm tăng nhiệt độ bìu và ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh. Nhiệt độ tinh hoàn tăng lên dù chỉ một vài độ cũng có thể làm giảm chất lượng và số lượng tinh trùng. Nhiều nghiên cứu đã ghi nhận rằng khoảng 40% nam giới vô sinh nguyên phát và 80% vô sinh thứ phát có liên quan đến giãn tĩnh mạch thừng tinh. Điều này cho thấy mức độ ảnh hưởng nghiêm trọng của bệnh lý này đối với khả năng sinh sản ở nam giới nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
4.2 Giãn tĩnh mạch thừng tinh có ảnh hưởng đến sinh lý nam không?
Bên cạnh nguy cơ gây vô sinh, tình trạng giãn nở và xoắn bất thường của các tĩnh mạch trong bìu cũng có thể ảnh hưởng đến sinh lý nam giới. Khi máu không lưu thông tốt, tinh hoàn bị suy giảm chức năng, lượng hormone testosterone – nội tiết tố nam chủ đạo – có thể giảm nhẹ theo thời gian. Điều này có thể dẫn đến các biểu hiện như giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương hoặc mệt mỏi, suy giảm phong độ tình dục. Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng còn phụ thuộc vào từng trường hợp, không phải ai mắc giãn tĩnh mạch thừng tinh cũng sẽ gặp các vấn đề về sinh lý. Việc thăm khám sớm và điều trị phù hợp sẽ giúp kiểm soát tốt tình trạng và bảo vệ chức năng sinh lý của người bệnh.
Tình trạng này có thể khiến nam giới giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương hoặc mệt mỏi, suy giảm phong độ tình dục…
4.3 Điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh có cải thiện chất lượng tinh trùng không?
Điều trị tình trạng giãn các đám rối tĩnh mạch bên trong bìu ở nam giới, đặc biệt là bằng phương pháp phẫu thuật thắt tĩnh mạch tinh giãn, đã được chứng minh có thể cải thiện rõ rệt chất lượng tinh trùng ở nhiều bệnh nhân. Sau phẫu thuật, lưu thông máu trở lại bình thường, nhiệt độ tại vùng bìu ổn định, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình sinh tinh diễn ra hiệu quả hơn. Theo nhiều thống kê y khoa, có khoảng 60–70% trường hợp cải thiện được mật độ và khả năng di động của tinh trùng sau điều trị, đồng thời tỷ lệ mang thai tự nhiên cũng tăng lên. Tuy nhiên, hiệu quả phục hồi còn tùy thuộc vào thời điểm can thiệp, mức độ giãn tĩnh mạch và tình trạng sức khỏe sinh sản tổng thể của người bệnh.
4.4 Giãn tĩnh mạch thừng tinh có tái phát không? Cách phòng ngừa hiệu quả
Giãn tĩnh mạch thừng tinh hoàn toàn có khả năng tái phát, đặc biệt nếu phẫu thuật không xử lý triệt để toàn bộ tĩnh mạch đã bị suy yếu, hoặc bệnh nhân không tuân thủ chế độ chăm sóc hậu phẫu đúng cách. Tỷ lệ tái phát dao động từ 10–15% tùy theo phương pháp điều trị và tay nghề phẫu thuật viên.
Để phòng ngừa các tĩnh mạch nằm trong thừng tinh bị suy yếu nở rộng tái phát, nam giới cần lưu ý một số yếu tố sau:
– Hạn chế lao động nặng, đặc biệt là những công việc đòi hỏi phải đứng lâu hoặc mang vác trong thời gian dài vì dễ gây áp lực lên ổ bụng và vùng bìu.
– Duy trì trọng lượng cơ thể ở mức hợp lý để giảm áp lực lên hệ tuần hoàn.
– Tập thể dục thường xuyên nhưng tránh những bài tập gây căng thẳng vùng hạ vị như nâng tạ nặng.
– Kiểm soát tốt các bệnh lý liên quan đến hệ tuần hoàn hoặc áp lực ổ bụng như táo bón mạn tính, ho kéo dài.
– Thăm khám nam khoa định kỳ để phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường và có biện pháp can thiệp phù hợp.
Việc chủ động phòng ngừa tái phát và theo dõi sau điều trị sẽ giúp đảm bảo hiệu quả điều trị lâu dài, đồng thời bảo vệ chức năng sinh sản cũng như sức khỏe tổng thể của nam giới.
