Dậy thì sớm, nguyên nhân do đâu là vấn đề được nhiều người quan tâm tìm hiểu. Cùng tìm hiểu các nguyên nhân gây dậy thì sớm ở trẻ qua bài viết dưới đây.
Bình thường, tuổi dậy thì ở bé gái thường từ 8-12 tuổi; ở bé trai là 9-14 tuổi. Dậy thì sớm ở bé gái được xác định là trước 8 tuổi, bé trai là trước 9 tuổi.
Dậy thì sớm gây ra những vấn đề về sức khỏe, cấu trúc xương… ảnh hưởng đến đời sống tâm sinh lý của trẻ đặc biệt là nguy cơ bị xâm hại tình dục, làm mẹ khi tuổi đời còn quá nhỏ. Vậy, đâu là nguyên nhân gây dậy thì sớm ở trẻ? Bài viết dưới đây đề cập đến những nguyên nhân gây dậy thì sớm ở trẻ em.
Dậy thì sớm có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và tâm sinh lý của trẻ
Có hai dạng dậy thì sớm là dậy thì sớm trung ương (trung tâm) và dậy thì sớm ngoại vi.
Dậy thì sớm trung ương là do nồng độ GnRH tăng cao từ sự hoạt động quá sớm của trục dưới đồi – tuyến yên – tuyến sinh dục. Trong những trường hợp hiếm hoi khối u trong não hoặc tuỷ sống, viêm não hay viêm màng não; bức xạ vào não hay cột sống; sự tắc nghẽn gây thiếu máu cục bộ não, suy giáp (tuyến giáp không sản xuất đủ hormon)… có thể là nguyên nhân gây dị trung ương sớm ở trẻ.
Bên cạnh đó, các bệnh lý bẩm sinh của hệ thần kinh trung ương như: Não úng thuỷ, các kytse màng nhện, loạn sản vách-thị, harmatome…; hội chứng McCune-Albright-Tăng sản thượng thận bẩm sinh (một nhóm các rối loạn di truyền liên quan đến sản xuất nội tiết tố bất thường của tuyến thượng thận)… cũng là nguyên nhân gây dậy thì sớm ở trẻ.
Dậy thì sớm ngoại vi có nguyên nhân từ các hormon steroids sinh dục tăng cao do bệnh lý tuyến sinh dục (buồng trứng, tinh hoàn) hay thượng thận, một số trường hợp đặc biệt có thể do bài tiết lạc chỗ các hormon hướng sinh dục, có thể do nguồn hormon ngoại sinh quá mức.
Trẻ dậy thì sớm cần đi khám
Cả bé gái và bé trai bị dậy thì sớm ngoại vi có thể do khối u ở tuyến thượng thận hoặc trong tuyến yên tiết ra estrogen hoặc là testosteron; hội chứng McCune-Albright; tiếp xúc với các nguồn bên ngoài của estrogen hay testosteron, chẳng hạn như các loại kem hoặc thuốc mỡ. Ở trẻ gái cũng có thể được kết hợp với u nang buồng trứng, các khối u buồng trứng. Ở trẻ trai cũng có thể là do khối u trong các tế bào sản xuất tinh trùng (tế bào mầm), hoặc trong các tế bào mà sản xuất testosteron (tế bào Leydig).
Ngoài ra, gene đột biến – một rối loạn hiếm gặp gọi là gonadotropin, là do một khiếm khuyết ở gen, có thể dẫn đến việc sản xuất ban đầu của testosteron ở các bé trai, thường là ở độ tuổi từ 1 đến 4.
Nhiều nghiên cứu khoa học cũng chỉ ra rằng, tác động của yếu tố môi trường, bột giặt, mỹ phẩm, chế độ dinh dưỡng… là các nguyên nhân khiến trẻ dậy thì sớm.
Menu xem nhanh:
Trẻ dậy thì sớm ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?
Trẻ dậy thì sớm ảnh hưởng tiêu cực đến tâm sinh lý, chiều cao… và có thể gây các bệnh lý tại buồng trứng (ở bé gái). Cụ thể:
-Ảnh hưởng về tâm lý: Những thay đổi trên cơ thể của trẻ dậy thì sớm khác với những trẻ cùng trang lứa sinh ra những vấn đề tâm lý làm cho trẻ ngại ngùng, dễ làm cho trẻ có tâm lý tự ti và để lại di chứng cho trẻ sau khi trưởng thành.
-Chiều cao hạn chế: Trẻ dậy thì sớm sẽ làm cho đầu xương đóng khép sớm, rút ngắn thời kỳ sinh trưởng, từ đó ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ khi trưởng thành.
-Ham muốn tình dục trước tuổi: Sự phát triển tâm lý dậy thì quá sớm dẫn đến những hành động ham muốn về sinh lý trước tuổi. Do suy nghĩ còn nông nổi, tuổi đời còn nhỏ, khả năng tự khống chế kém nên không thể tránh khỏi những cạm bẫy xã hội, từ đó dẫn đến mang thai hoặc các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục.
-Hội chứng buồng trứng đa nang: Chu kỳ kinh nguyệt trước khi 8 tuổi có nguy cơ phát triển chứng rối loạn nội tiết tố sau này ở tuổi dậy thì gây buồng trứng đa nang.
Sự phát triển tâm lý dậy thì quá sớm dẫn đến những hành động ham muốn về sinh lý trước tuổi.
Phòng ngừa dậy thì sớm thế nào?
Để phòng ngừa dậy thì sớm ở trẻ cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý. Nên tăng cường rau củ quả cho trẻ trong bữa ăn hằng ngày, đảm bảo lượng đạm đầy đủ, không nên ăn thực phẩm chế biến sẵn như đồ hộp, xúc xích, bơ…; không tẩm bổ quá mức, hạn chế ăn nhiều đồ ngọt, đồ chiên rán… chứa nhiều chất béo khiến trẻ thừa dinh dưỡng.
Chú ý lựa chọn thực phẩm an toàn, tránh mua thực phẩm trôi nổi không uy tín, không rõ nguồn gốc, thực phẩm chứa hormon tăng trưởng sẽ ảnh hưởng tới dậy thì sớm.
Khuyến khích trẻ năng vận động để tiêu hao năng lượng như các môn bơi, nhảy dây, đá bóng, đá cầu.
