Ung thư gan là một trong những bệnh lý ác tính nguy hiểm, tiến triển thầm lặng và thường chỉ được phát hiện khi đã ở giai đoạn muộn. Tuy nhiên, việc tầm soát ung thư gan định kỳ có thể giúp phát hiện sớm, từ đó sẽ nâng cao hiệu quả trong quá trình điều trị và kéo dài thời gian sống cho người bệnh. Đặc biệt, có 7 nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc ung thư gan cần đặc biệt lưu ý tầm soát sớm để bảo vệ sức khỏe. Vậy đó là những nhóm đối tượng nào? Hy vọng bài viết dưới đây sẽ giải đáp các vấn đề cần thiết liên quan đến ung thư gan phải.
Menu xem nhanh:
1. Ung thư gan phải có phải là bệnh nguy hiểm?
1.1. Ung thư gan phải nguyên phát
Chiếm khoảng 80% tổng số trường hợp, đây là tình trạng các tế bào trong gan trở nên bất thường, phát triển mất kiểm soát và hình thành các khối u ác tính. Các tế bào này không chỉ phá hủy mô gan lành mà còn có khả năng lan rộng sang các cơ quan khác thông qua đường máu và bạch huyết. Dạng ung thư này phổ biến ở nam giới, đặc biệt là ở độ tuổi trên 50, và thường gặp ở những người có tiền sử nhiễm virus viêm gan B, C hoặc xơ gan.
1.2. Ung thư gan phải thứ phát
Là tình trạng tế bào ung thư từ cơ quan khác (như phổi, đại tràng, dạ dày…) lan đến gan và phát triển thành khối u tại đây. Đây là dạng di căn, không xuất phát từ gan ban đầu nhưng vẫn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng gan.
Ung thư gan là một trong những bệnh lý ác tính nguy hiểm, tiến triển thầm lặng và thường chỉ được phát hiện khi đã ở giai đoạn muộn
2. Nhận thức sớm về mức độ nguy hiểm của ung thư gan
Ung thư gan phải được đánh giá là một trong những loại ung thư nguy hiểm hàng đầu, chỉ xếp sau ung thư phổi về tỷ lệ tử vong. Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời:
– Suy gan: Do gan bị khối u tấn công, các tế bào gan bị hủy hoại khiến cơ quan này không còn thực hiện được chức năng chuyển hóa, giải độc, tổng hợp protein… Hậu quả là cơ thể mất cân bằng nghiêm trọng về sinh hóa.
– Suy thận: Khi gan hoạt động kém, thận phải “gánh đỡ” vai trò lọc thải độc tố. Nếu tình trạng kéo dài, thận có thể bị tổn thương, dẫn đến giảm khả năng lọc máu, gây ứ đọng chất độc trong cơ thể – đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe bệnh nhân.
– Di căn: Là biến chứng nặng nề nhất. Khi ung thư lan sang phổi, xương, não hoặc các cơ quan khác, cơ hội điều trị khỏi hầu như không còn. Mục tiêu lúc này chủ yếu là kiểm soát triệu chứng và kéo dài thời gian sống cho người bệnh.
3. Các nhóm đối tượng cần được chú ý trong tầm soát ung thư gan
3.1. Người có bệnh lý về gan hoặc tiền sử gia đình mắc ung thư gan
Những người đang sống chung với các bệnh lý gan mạn tính như viêm gan B, viêm gan C, xơ gan, gan nhiễm mỡ… hoặc có người thân từng bị ung thư gan cần đặc biệt lưu tâm. Việc phát hiện sớm và điều trị tích cực viêm gan B hoặc C ở thể hoạt động sẽ giúp hạn chế khả năng tiến triển thành ung thư gan. Cần lưu ý rằng, virus viêm gan B và C là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến ung thư biểu mô tế bào gan. Ngoài ra, các bệnh gan do cơ chế tự miễn – thường liên quan đến các rối loạn miễn dịch khác như lupus ban đỏ, viêm khớp dạng thấp, đái tháo đường typ 1 hay Basedow – cũng nên được theo dõi sát để giảm nguy cơ tổn thương gan về sau. Với người chưa tiêm vaccine phòng viêm gan B, việc chủng ngừa sớm là cần thiết nhằm phòng ngừa sự tấn công của virus này.
3.2. Người mắc bệnh lý về đái tháo đường hoặc bệnh béo phì
Tỷ lệ mắc ung thư gan ở những người có hội chứng chuyển hóa, đặc biệt là tiểu đường và béo phì, đang có xu hướng gia tăng. Mỡ máu và đường huyết cao lâu ngày sẽ tích tụ ở gan, gây ra quá trình thoái hóa, viêm và xơ gan – tiền đề của ung thư gan.
3.3. Người sử dụng bia rượu ở mức quá tải
Uống nhiều đồ uống chứa cồn có thể kích thích các gen sinh ung thư hoạt động mạnh hơn. Chất acetaldehyde, một sản phẩm phụ trong quá trình chuyển hóa rượu, có khả năng làm rối loạn cơ chế sửa chữa ADN của tế bào gan, gây ra đột biến và dẫn đến ung thư. Ngoài ra, việc uống rượu quá mức còn khiến gan bị tổn thương, hình thành mô sẹo và các vùng xơ hóa – yếu tố nguy cơ rõ rệt của ung thư gan.
Uống nhiều đồ uống chứa cồn có thể kích thích các gen sinh ung thư hoạt động mạnh hơn
3.4. Người ăn thực phẩm bị mốc
Độc tố aflatoxin – thường phát hiện trong các thực phẩm mốc như ngô, đậu tương, lạc, gạo… – được xem là một trong những tác nhân gây ung thư gan mạnh nhất. Chất này gây biến đổi gen p53, một loại gen giữ vai trò quan trọng trong kiểm soát sự phát triển tế bào và chống ung thư.
3.5. Người ăn thực phẩm sống, nhiễm sán
Việc ăn gỏi hoặc các món chưa nấu chín kỹ có nguy cơ đưa các loại sán (đặc biệt là sán lá gan nhỏ, sán lá gan lớn…) vào cơ thể. Những ký sinh trùng này có thể gây viêm nhiễm, tổn thương nhu mô gan kéo dài, từ đó tạo điều kiện phát sinh ung thư gan.
3.6. Người tiếp xúc với hóa chất hoặc sử dụng thuốc gây độc cho gan
Một số hóa chất công nghiệp và dược chất như thorotrast (từng dùng trong chẩn đoán hình ảnh), vinyl chloride (có trong công nghiệp nhựa) nếu tiếp xúc hoặc sử dụng lâu dài có thể gây tổn thương tế bào gan, thúc đẩy quá trình ung thư hóa.
3.7. Người sử dụng chất kích thích
Sử dụng thường xuyên các chất kích thích như thuốc lá, cà phê với liều lượng cao trong thời gian dài cũng có thể làm tăng gánh nặng cho gan và góp phần vào sự xuất hiện của các bệnh lý gan mạn tính, trong đó có ung thư.
Lưu ý: Tầm soát ung thư gan không quá phức tạp. Các bác sĩ thường chỉ định xét nghiệm định lượng Alphafetoprotein (AFP) – một chất chỉ điểm ung thư gan – kết hợp với siêu âm để đánh giá tổn thương. Nếu có nghi ngờ, sẽ cần thêm một số xét nghiệm chuyên sâu khác để xác định chính xác, mà không nhất thiết phải sinh thiết gan.
Sử dụng thường xuyên các chất kích thích như thuốc lá, cà phê với liều lượng cao trong thời gian dài cũng có thể làm tăng gánh nặng cho gan
Qua đó có thể thấy, tầm soát ung thư gan phải là biện pháp quan trọng giúp phát hiện bệnh từ giai đoạn sớm, khi chưa có triệu chứng rõ ràng. Nếu bạn hoặc người thân thuộc một trong 7 nhóm đối tượng nguy cơ cao kể trên, hãy chủ động khám và tầm soát định kỳ theo chỉ định của bác sĩ. Phát hiện sớm – điều trị kịp thời chính là “chìa khóa vàng” trong cuộc chiến chống lại ung thư gan.
