Nội soi dạ dày là giải pháp an toàn và hiệu quả hàng đầu để phát hiện và điều trị các bất thường, bệnh lý tại thực quản, dạ dày, tá tràng. Hiện nay, 3 phương pháp nội soi được ứng dụng phổ biến nhất là nội soi tiêu chuẩn qua đường miệng, nội soi qua đường mũi và nội soi gây mê không đau. Thông tin chi tiết về từng phương pháp sẽ được nêu rõ trong bài viết dưới đây.
Menu xem nhanh:
1. Nội soi dạ dày là gì và khi nào cần thực hiện?
1.1. Định nghĩa
Nội soi dạ dày là thủ thuật đưa ống nội soi mềm gắn camera và đèn qua miệng hoặc mũi vào quan sát thực quản, dạ dày, tá tràng. Kỹ thuật này mang lại hiệu quả cao trong kiểm tra, chẩn đoán các tổn thương của đường tiêu hóa trên.
Thêm vào đó, bác sĩ cũng có thể sử dụng một số dụng cụ đặc biệt để can thiệp điều trị ngay trong quá trình nội soi. Cụ thể, các thủ thuật can thiệp gồm: sinh thiết, cắt polyp, lấy dị vật ống tiêu hóa trên, cầm máu, nong những phần bị hẹp, thắt tĩnh mạch thực quản,…
Đây là thăm dò chức năng được đánh giá là có độ an toàn cao. Các biến chứng rất hiếm xảy ra, chủ yếu đến từ việc người bệnh không hợp tác hoặc có tình trạng thủng, dọa thủng từ trước tại đường tiêu hóa. Những người có bệnh lý nền về phổi và tim mạch nặng cần được khám sàng lọc trước khi thực hiện để đảm bảo an toàn.
Nội soi đường tiêu hóa trên là giải pháp hiệu quả và an toàn để chẩn đoán và điều trị các bệnh lý dạ dày, thực quản, tá tràng
1.2. Khi nào cần nội soi?
Thông thường, người bệnh cần nội soi trong các trường hợp như sau:
– Xuất hiện những triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh lý đường tiêu hóa trên như: đau thượng vị, ợ hơi, ợ chua, khó nuốt, chán ăn, buồn nôn và nôn, chướng bụng, khó tiêu, đi ngoài phân đen,…
– Cần lấy mẫu mô thực quản – dạ dày – tá tràng hoặc điều trị một số tình trạng nhất định như: loại bỏ dị vật, cắt polyp, điều trị giãn thực quản,…
– Cần đánh giá kết quả sau khi điều trị các bệnh lý đường tiêu hóa trên.
– Nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc các bệnh lý đường tiêu hóa cần nội soi định kỳ để kiểm tra. Các đối tượng này bao gồm: người nghiện thuốc lá; thừa cân, béo phì; người bị viêm loét dạ dày mạn tính; người có thành viên trong gia đình mắc ung thư đường tiêu hóa,…
Ngoài ra, người khỏe mạnh không thuộc nhóm nguy cơ cao và không có triệu chứng bất thường cũng có thể đăng ký nội soi tự nguyện. Đây là việc làm cần thiết để tầm soát, phát hiện sớm các bất thường tại thực quản, dạ dày và tá tràng.
1.3. Nội soi đường tiêu hóa trên không chỉ định cho trường hợp nào?
Nội soi tiêu hóa là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh an toàn và thường không có cấm chỉ định tuyệt đối. Tuy nhiên, căn cứ vào tình trạng cụ thể của người bệnh mà bác sĩ có thể không chỉ định thực hiện cho những trường hợp sau đây:
– Người bị thủng dạ dày cũng như vị trí khác ở ống tiêu hóa.
– Người bị bỏng do uống acid.
– Người có các vấn đề tim mạch như: suy tim, thiếu máu cơ tim cấp,…
– Người bị suy hô hấp.
– Người có túi thừa Zenker thực quản, túi phình lớn ở động mạch chủ.
– Một số trường hợp cụ thể khác như: người mới ăn no, người có vấn đề về tâm thần,…
2. Các phương pháp nội soi dạ dày thường gặp hiện nay
Kỹ thuật nội soi đường tiêu hóa trên có thể thực hiện qua đường miệng hoặc đường mũi. Người bệnh có thể lựa chọn thực hiện gây mê hoặc không gây mê khi nội soi. Tùy theo nhu cầu của bản thân và chỉ định của bác sĩ, người bệnh có thể lựa chọn phương pháp nội soi thích hợp.
2.1. Nội soi dạ dày qua đường miệng tiêu chuẩn
Phương pháp nội soi truyền thống này đang được ứng dụng rộng rãi hàng đầu hiện nay. Dây soi mềm sẽ được bác sĩ đưa vào miệng người bệnh, qua vòm họng xuống quan sát thực quản, dạ dày, tá tràng. Phương pháp nội soi này có chi phí thấp, thời gian chuẩn bị nhanh chóng.
Điểm hạn chế của nội soi tiêu chuẩn qua đường miệng là người bệnh có thể buồn nôn, nôn và khó chịu do ống soi kích thích lưỡi gà, vòm khẩu cái. Một số trường hợp có thể bị xây xát ở cổ họng gây đau rát do nôn nhiều. Tuy nhiên, nếu người bệnh thả lỏng, kết hợp với thao tác nhẹ nhàng, khéo léo của bác sĩ nội soi thì quá trình thực hiện sẽ nhẹ nhàng hơn rất nhiều.
2.2. Nội soi dạ dày qua đường mũi
Đây là thủ thuật luồn ống nội soi qua lỗ mũi xuống thực quản, dạ dày, tá tràng để kiểm tra, phát hiện các tổn thương. Ống nội soi có kích thước nhỏ (khoảng 5.9mm), không chạm vào vùng hầu họng, đáy lưỡi nên thường không gây cảm giác buồn nôn hay khó chịu. Người bệnh vẫn tỉnh táo trong quá trình nội soi và có thể trực tiếp trao đổi với bác sĩ thực hiện.
Nội soi đường mũi có chi phí cao hơn so với nội soi tiêu chuẩn qua đường miệng. Phương pháp này không áp dụng cho những người mắc các bệnh lý vùng mũi hoặc bị hẹp khe mũi. Bên cạnh đó, nội soi đường mũi có thể thực hiện sinh thiết nhưng không thể xử lý được một số vấn đề cần can thiệp như: lấy dị vật, loại bỏ polyp, cầm máu, nong hẹp,… Trong trường hợp này, bác sĩ sẽ chỉ định chuyển sang nội soi đường miệng để thực hiện thủ thuật can thiệp.
2.3. Nội soi dạ dày gây mê không đau qua đường miệng
Với phương pháp này, ống soi sẽ được đưa qua đường miệng vào dạ dày sau khi người bệnh đã được gây mê. Kỹ thuật gây mê trong nội soi thường là gây mê tĩnh mạch, thời gian gây mê ngắn. Sau khi nội soi xong, người bệnh sẽ tỉnh táo trở lại, sức khỏe không bị ảnh hưởng.
Do người bệnh chìm vào giấc ngủ trong quá trình nội soi, bác sĩ sẽ dễ dàng thực hiện việc thăm dò. Đồng thời người bệnh không có cảm giác lo lắng, buồn nôn, khó chịu hay đau đớn. Thêm vào đó, bác sĩ cũng có thể thực hiện thuận lợi và an toàn các thủ thủ can thiệp như loại bỏ dị vật, cầm máu, cắt polyp, tiêm xơ,…
Nội soi gây mê là phương pháp tốn kém nhất trong 3 phương pháp nội soi đường tiêu hóa trên. Trước khi nội soi, người bệnh có thể cần thực hiện một số xét nghiệm cần thiết để đảm bảo an toàn khi gây mê. Điều này khiến thời gian chuẩn bị kéo dài hơn so với 2 phương pháp nội soi kể trên.
Đây cũng là phương pháp đòi hỏi cao về trình độ và tay nghề của bác sĩ cũng như chất lượng của phương tiện theo dõi. Vì vậy, người bệnh cần thực hiện nội soi không đau tại các cơ sở y tế uy tín với đội ngũ bác sĩ nội soi giỏi và trang bị máy móc hiện đại.
Nội soi không đau tại Thu Cúc ứng dụng bơm tiêm điện tự động giúp tính toán lượng thuốc mê phù hợp theo chiều cao, cân nặng, độ tuổi, giới tính
3. Quy trình thực hiện và những lưu ý khi nội soi
3.1. Chuẩn bị trước khi nội soi
Người bệnh sẽ được thăm khám lâm sàng, kiểm tra tiền sử nội khoa và ngoại khoa với bác sĩ Tiêu hóa. Đồng thời người bệnh cần cung cấp thông tin cho bác sĩ về các loại thuốc đang sử dụng. Bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh thực hiện một số xét nghiệm cần thiết trước nội soi như: xét nghiệm máu, điện tâm đồ,… Đây là điều quan trọng và cần thiết để đảm bảo an toàn khi nội soi, đặc biệt là với nội soi gây mê và thực hiện các thủ thuật can thiệp.
Để quá trình nội soi diễn ra thuận lợi và hiệu quả, người bệnh cần nhịn ăn từ 6 – 8 tiếng trước khi thực hiện. Người bệnh cần ngừng sử dụng một số loại thuốc nhất định theo tư vấn của bác sĩ như: thuốc bọc niêm mạc dạ dày, thuốc chống đông máu,…
Thêm vào đó, người bệnh sẽ uống thuốc làm tan bọt dạ dày trước khi nội soi để đảm bảo kết quả chẩn đoán chính xác nhất.
3.2. Thực hiện nội soi dạ dày
Thông thường nội soi đường tiêu hóa trên sẽ diễn ra với trình tự như sau:
– Người bệnh được hướng dẫn nằm đúng tư thế để vừa thoải mái, vừa giúp bác sĩ dễ dàng tiến hành thao tác. Các thiết bị theo dõi cần thiết (như theo dõi huyết áp, nhịp tim,…) sẽ được gắn lên cơ thể người bệnh để đảm bảo an toàn khi nội soi. Nếu nội soi có gây mê, thuốc mê sẽ được truyền qua đường tĩnh mạch trên cánh tay người bệnh.
– Bắt đầu nội soi: Bác sĩ đưa ống nội soi qua đường mũi hoặc miệng xuống thực quản vào dạ dày, tá tràng. Camera trên ống soi sẽ ghi lại hình ảnh trong đường tiêu hóa trên và hiển thị trên màn hình.
– Căn cứ vào hình ảnh quan sát được, bác sĩ sẽ phát hiện các bất thường, tổn thương và đưa ra chẩn đoán bệnh. Bác sĩ cũng có thể lấy mẫu sinh thiết và tiến hành các thủ thuật điều trị cần thiết như: lấy dị vật, cắt polyp, cầm máu trong xuất huyết tiêu hóa, nong hẹp,…
– Tùy theo tình trạng cụ thể của từng người bệnh mà thời gian nội soi sẽ khác nhau. Thông thường quá trình này thường kéo dài 10 – 20 phút.
Hình ảnh trực quan từ hệ thống thiết bị nội soi giúp bác sĩ dễ dàng quan sát, phát hiện các tổn thương tại đường tiêu hóa trên
3.3. Lưu ý sau khi nội soi
Nếu thực hiện nội soi có gây mê, người bệnh sẽ nghỉ ngơi chờ đến khi tỉnh táo hoàn toàn. Ống nội soi đi qua mũi/miệng và cổ họng có thể để lại cảm giác buồn nôn, khó nuốt, đau mũi,… Đây là các triệu chứng bình thường và sẽ nhanh chóng biến mất mà không cần can thiệp y tế.
Kết quả nội soi đường tiêu hóa trên sẽ có ngay sau khi kết thúc thủ thuật. Người bệnh sẽ nhận kết quả này và quay trở lại phòng khám ban đầu để đọc kết quả với bác sĩ. Bác sĩ sẽ giải thích kết quả nội soi, tư vấn người bệnh cách chăm sóc sức khỏe, đưa ra chỉ định điều trị, kê đơn và hẹn tái khám nếu cần.
Bài viết đã nêu rõ 3 phương pháp nội soi dạ dày được ứng dụng phổ biến nhất hiện nay. Qua các thông tin trong bài, hy vọng bạn đọc đã hiểu hơn về quy trình thực hiện và các lưu ý khi thực hiện kỹ thuật thăm dò chức năng này.
