U gan là tình trạng hình thành khối u bất thường trong gan, có thể là u lành tính hoặc ác tính (ung thư gan). Nhiều trường hợp, bệnh tiến triển âm thầm, chỉ phát hiện khi khối u đã lớn hoặc gây biến chứng nguy hiểm. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu u gan là vô cùng cần thiết để kịp thời chẩn đoán và điều trị hiệu quả. Dưới đây là 10 dấu hiệu cảnh báo u gan mà bạn không nên bỏ qua.

1. Những dấu hiệu u gan

1.1. Đau tức vùng hạ sườn phải – dấu hiệu u gan phổ biến hiện nay

Gan được bao bọc bởi nang Glisson – một lớp màng mỏng chứa nhiều đầu mút thần kinh. Khi khối u trong gan phát triển, gây căng giãn bao gan, bệnh nhân có thể cảm nhận cơn đau âm ỉ hoặc tức nặng vùng bụng trên bên phải. Đây là biểu hiện khá điển hình, dù không đặc hiệu, nhưng nên được lưu ý nếu kéo dài.

1.2. Cảm giác có khối cứng trong ổ bụng – dấu hiệu u gan phổ biến hiện nay

Khi khối u gan đạt kích thước lớn, người bệnh có thể sờ thấy một vùng cứng bất thường hoặc thấy nặng bụng, đặc biệt khi nằm ngửa. Thăm khám lâm sàng có thể phát hiện khối bất thường ở vùng gan, tuy nhiên ở người có lớp mỡ bụng dày, dấu hiệu này khó nhận ra hơn.

1.3. Đau lan lên vai phải

Một số bệnh nhân mô tả cảm giác đau vùng vai phải mà không rõ nguyên nhân. Đây có thể là hệ quả từ việc khối u gan chèn ép cơ hoành – lớp cơ phân cách ổ bụng và lồng ngực – khiến tín hiệu đau lan tỏa đến vai qua hệ thần kinh liên kết.

1.4. Da và mắt vàng

Sự xuất hiện của tình trạng vàng da, vàng mắt và nước tiểu sẫm màu thường liên quan đến việc tắc nghẽn đường mật do khối u gan chèn ép hoặc xâm lấn. Khi mật không thể lưu thông bình thường, sắc tố mật bilirubin tích tụ trong máu và làm đổi màu da, mắt.

Da và mắt vàng là một trong những dấu hiệu u gan phổ biến hiện nay

1.5. Ngứa da toàn thân

Tình trạng ứ mật cũng có thể gây ra triệu chứng ngứa dữ dội, nhất là về đêm. Đây là một phản ứng của da khi axit mật tích tụ và kích thích các thụ thể cảm giác. Người bệnh thường có vết xước rõ rệt do gãi nhiều.

1.6. Giảm cân nhanh

Khối u gan tiết ra các chất ức chế cảm giác ngon miệng, đồng thời rối loạn quá trình tiêu hóa khiến bệnh nhân sụt cân nhanh chóng. Người bệnh có thể cảm thấy ăn không ngon, no sớm dù chưa ăn nhiều.

1.7. Khó tiêu, chướng bụng

Khi khối u gan phát triển lớn, đặc biệt ở thùy trái, có thể đè ép lên dạ dày và gây ra cảm giác chướng bụng, buồn nôn, đầy hơi, đôi khi đi kèm trào ngược. Cảm giác này thường kéo dài, không liên quan rõ ràng đến bữa ăn.

1.8. Khó thở

Ung thư gan tiến triển có thể cản trở hoạt động của cơ hoành, làm giảm khả năng hô hấp. Ngoài ra, dịch tiết do kích thích cơ hoành có thể tích tụ trong khoang màng phổi, gây tràn dịch và khiến người bệnh cảm thấy thở nông, mệt mỏi.

1.9. Mệt mỏi kéo dài

Tình trạng suy nhược kéo dài là biểu hiện thường gặp nhưng dễ bị bỏ qua. Nguyên nhân có thể đến từ hội chứng “cachexia” – hiện tượng rối loạn chuyển hóa do tế bào ung thư tiết ra protein gây mệt mỏi toàn thân.

1.10. Sốt

Nhiễm trùng đường mật do tắc nghẽn ống mật do khối u có thể khiến bệnh nhân sốt cao, kèm rét run, vã mồ hôi, đau bụng. Trong một số trường hợp, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo biến chứng nguy hiểm như viêm đường mật.

Nhiễm trùng đường mật do tắc nghẽn ống mật do khối u có thể khiến bệnh nhân sốt cao, kèm rét run, vã mồ hôi, đau bụng

2. Cách phòng ngừa nguy cơ mắc ung thư gan

2.1. Tiêm phòng viêm gan B

Viêm gan B được biết đến là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ung thư gan nguyên phát. Việc tiêm chủng vắc-xin phòng ngừa viêm gan B là cách hiệu quả nhất để bảo vệ gan khỏi virus HBV – tác nhân tấn công gan và dẫn đến xơ gan, ung thư gan.

2.2. Hạn chế rượu, thuốc lá

Uống nhiều rượu bia làm tổn thương tế bào gan, thúc đẩy hình thành xơ gan – bước đệm nguy hiểm dẫn đến ung thư gan. Tương tự, khói thuốc lá chứa hàng trăm chất độc hại, có thể gây đột biến gen và thúc đẩy quá trình sinh ung. Vì vậy, giảm thiểu rượu bia và từ bỏ thuốc lá là hành động thiết thực để bảo vệ lá gan của bạn.

2.3. Duy trì cân nặng hợp lý

Béo phì là yếu tố nguy cơ dẫn đến gan nhiễm mỡ, viêm gan không do rượu, và lâu dài có thể tiến triển thành xơ gan, ung thư gan. Chế độ ăn lành mạnh kết hợp tập thể dục đều đặn giúp kiểm soát cân nặng và giảm nguy cơ mắc bệnh gan mạn tính.

2.4. Quan hệ tình dục an toàn

Virus viêm gan B và C có thể lây truyền qua đường tình dục. Việc sử dụng biện pháp bảo vệ khi quan hệ và tránh các hành vi tình dục không an toàn là một trong những cách hiệu quả giúp phòng ngừa lây nhiễm virus viêm gan – yếu tố hàng đầu dẫn đến ung thư gan.

2.5. Không chung đồ dùng

Lây nhiễm virus viêm gan có thể xảy ra qua các dụng cụ có khả năng tiếp xúc với máu như dao cạo râu, bàn chải đánh răng, kìm cắt móng, bông tai… Hãy sử dụng riêng đồ dùng cá nhân và hạn chế tiếp xúc với máu người khác để bảo vệ bản thân.

2.6. Tránh tiếp xúc độc tố

Aflatoxin là chất độc sinh ra từ nấm mốc, thường có trong các loại hạt như lạc, ngô, gạo bị ẩm mốc. Đây là tác nhân được chứng minh có thể gây ung thư gan. Hãy bảo quản thực phẩm đúng cách, tránh ăn các loại hạt ngũ cốc có dấu hiệu mốc, đổi màu.

2.7. Sử dụng thuốc đúng chỉ định

Tự ý dùng thuốc – đặc biệt là các loại thuốc điều trị lâu dài hoặc thuốc đông y không rõ nguồn gốc – có thể gây độc cho gan. Luôn tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ khi sử dụng thuốc, đặc biệt là với các thuốc có chuyển hóa qua gan.

2.8. Tầm soát ung thư gan

Đối với những người có dấu hiệu u gan  việc kiểm tra sức khỏe định kỳ 6 – 12 tháng/lần là rất quan trọng. Các xét nghiệm máu (AFP), siêu âm gan, hoặc chụp CT/MRI giúp phát hiện sớm tổn thương gan, từ đó có kế hoạch điều trị kịp thời.

Đối với những người có yếu tố nguy cơ cao, việc kiểm tra sức khỏe định kỳ 6 – 12 tháng/lần là rất quan trọng

Phát hiện sớm các dấu hiệu u gan chính là “chìa khóa vàng” giúp nâng cao hiệu quả điều trị và hạn chế biến chứng nguy hiểm. Nếu bạn gặp phải một hoặc nhiều dấu hiệu nêu trên, đừng chủ quan mà hãy chủ động thăm khám tại các cơ sở y tế uy tín. Hãy lắng nghe cơ thể mình và duy trì thói quen kiểm tra sức khỏe định kỳ để bảo vệ lá gan – bộ máy giải độc thầm lặng nhưng vô cùng quan trọng đối với cơ thể.