Polyp đại tràng nghịch sản là sự bất thường trong phát triển tế bào và cấu trúc mô học của polyp. Polyp đại tràng nghịch sản thường được chia thành 3 mức độ nhẹ, vừa và nặng.
Menu xem nhanh:
1. Polyp đại tràng nghịch sản là gì?
Polyp đại tràng là những khối u lồi vào trong lòng trực tràng. Sự tăng sinh quá mức của niêm mạc đại trực tràng sinh ra polyp đại tràng. Polyp đại trực tràng có thể có cuống hoặc không có cuống. Đa số polyp là lành tính, tuy nhiên cũng có một số trường hợp là ác tính. Một số lúc đầu là lành tính nhưng có thể chuyển sang ác tính theo thời gian.
Loạn sản và nghịch sản đều là mô tả sự bất thường trong cấu trúc mô học cũng như sự phát triển của tế bào. Hiện tượng nghịch sản có thể coi là dấu hiệu tiền ung thư.
Khối polyp ở trong đại tràng
2. Nguyên nhân gây polyp đại tràng
Nguyên nhân gây polyp đại tràng chính xác vẫn chưa được xác định cụ thể. Tuy nhiên lý do chính được xem là do sự phân chia và phát triển tế bào nhiều hơn bình thường. Yếu tố nguyên nhân liên quan đến một số vấn đề như:
– Tuổi tác: Hầu hết người mắc polyp đại tràng ở lứa tuổi từ 50 trở lên.
– Tiền sử gia đình: Trong gia đình có người bị polyp đại tràng hoặc ung thư đại tràng thì bạn có nguy cơ mắc bệnh. Càng nhiều thành viên trong gia đình mắc bệnh thì nguy cơ càng cao.
– Uống rượu và hút thuốc quá mức: Thường xuyên hút thuốc, uống rượu hoặc cả hai tăng nguy cơ phát triển polyp đại tràng.
– Béo phì, tiêu thụ nhiều chất béo, lười vận động: Yếu tố làm tăng nguy cơ bệnh.
3. Dấu hiệu polyp đại tràng nghịch sản
Hầu hết người bị polyp đại tràng nghịch sản không có triệu chứng rõ rệt cho đến khi khám sức khỏe hoặc khám tiêu hóa. Biểu hiện của polyp đại tràng cũng dễ nhầm lẫn với nhiều bệnh tiêu hóa khác. Để phát hiện bệnh sớm, người bệnh nên thăm khám sức khỏe định kỳ hoặc khi thấy các biểu hiện:
– Chảy máu trực tràng: Đây là dấu hiệu của polyp đại tràng và cũng có thể là biểu hiện trĩ hoặc rách hậu môn.
– Phân có màu bất thường: Chảy máu đại tràng khiến phân có thể màu đen hoặc xuất hiện tơ máu. Tuy nhiên điều này cũng có thể liên quan đến thuốc hoặc thực phẩm khác.
– Thay đổi thói quen đi tiêu: Tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài bất thường, không thuyên giảm cảnh báo nguy cơ đang có polyp dạ dày hoặc nặng hơn là ung thư đại tràng.
– Đau bụng: Người bị polyp đại tràng nghịch sản có thể thường xuyên thấy đau bụng do polyp gây tắc nghẽn một phần ruột.
– Thiếu máu: Chảy máu do polyp đại tràng có thể diễn ra âm thầm trong thời gian dài. Xuất huyết làm suy giảm lượng sắt cần thiết cho cơ thể, giảm bớt các tế bào vận chuyển oxy. Đây là lý do khiến người bệnh thường cảm thấy khó thở, mệt mỏi.
Polyp đại tràng có thể không gây biểu hiện rõ rệt
2. Phân loại polyp đại tràng nghịch sản
Polyp đại tràng nghịch sản thường được chia thành 3 mức độ
2.1 Polyp đại tràng nghịch sản nhẹ
Polyp đại tràng đơn độc, có kích thước nhỏ có thể cắt trọn được xác định là mức độ nhẹ. Đi kèm với kết quả giải phẫu bệnh là u tuyến ống nghịch sản độ thấp là tổn thương lành tính. Polyp đại tràng nghịch sản nhẹ ít có nguy cơ diễn tiến tới ung thư. Nên tái khám nội soi mỗi 3-5 năm một lần theo lịch hẹn của bác sĩ điều trị để đảm bảo sức khỏe.
Phần lớn các ca loạn sản nhẹ thường phát triển chậm hoặc hoàn toàn không có tiến triển. Một số trường hợp sau khi được xử lý nguyên nhân phù hợp, quá trình loạn sản có thể đảo ngược và mất đi. Polyp trực tràng phát triển chậm (2mm/năm) nên cần thời gian dài (khoảng 5-10 năm) để tiến triển ung thư. Bởi vậy nên tầm soát phát hiện và loại bỏ polyp có thể làm giảm nguy cơ này.
2.2 Polyp đại tràng nghịch sản vừa
Polyp đại tràng trên 5mm sẽ được bác sĩ giải quyết tại chỗ trong khi nội soi. Sau khi cắt, polyp sẽ không tiến triển thêm. Tuy nhiên người bệnh nên kiểm tra lại sau khoảng 1-3 năm tùy vào yếu tố nguy cơ được đánh giá bởi bác sĩ điều trị.
Bệnh nhân đã mắc polyp đại tràng nghịch sản vừa thường có nguy cơ tái phát cao. Khả năng tái phát sau 3 năm kể từ khi cắt polyp lần đầu là 25-30%. Tuy nhiên, khoảng cách giữa 2 lần nội soi sẽ do bác sĩ quyết định, thường tùy thuộc vào nhiều yếu tố như: Đặc điểm, số lượng, kích thước của polyp và tiền căn gia đình.
2.3 Polyp đại tràng nghịch sản nặng
Polyp nghịch sản mức độ cao nhất (nặng) chưa chuyển sang ung thư. Tuy nhiên bệnh sẽ chuyển thành ung thư đại tràng trong thời gian ngắn. Cắt bỏ polyp sớm sẽ ngăn ngừa được nguy cơ ung thư đại tràng.
Có nhiều mức độ polyp đại tràng nghịch sản khác nhau
3. Polyp đại tràng nghịch sản có khả năng tiến triển ung thư không?
Các polyp đại tràng nghịch sản nhẹ ít có khả năng tiến triển ung thư. Tuy nhiên, polyp kèm nghịch sản nặng cần được theo dõi chặt chẽ vì nguy cơ cao. Các tế bào bất thường lúc này bị giới hạn ở lớp trong của đại tràng, chưa di căn sang cơ quan khác. Nếu không loại bỏ các tế bào này thì chúng có thể phát triển, xâm lấn và di căn.
Thời gian chuyển từ polyp đại tràng nghịch sản nhẹ sang nặng phụ thuộc vào cơ địa và mức độ can thiệp của bác sĩ. Khả năng xuất hiện loạn sản nặng có thể xảy ra sau nhiều năm trong trường hợp diễn tiến xấu. Bởi vậy, các bác sĩ khuyến cáo nội soi đại tràng để thường xuyên kiểm tra. Việc tầm soát phát hiện và cắt đốt polyp có thể giảm tới 90% nguy cơ ung thư đại trực tràng.
4. Cách đối phó với polyp đại tràng nghịch sản
Hiện nay vẫn chưa có thuốc nào được chứng minh là có khả năng ngăn ngừa ung thư đại tràng. Cách tốt nhất để khắc phục tình trạng này là thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt:
– Hạn chế ăn các loại thịt đỏ
– Hạn chế đồ ăn chế biến, thịt xông khói, thịt nướng
– Hạn chế đồ ăn cay nóng
– Không hút thuốc lá, rượu bia
– Thường xuyên tập thể dục
Nội soi để phát hiện polyp trong đại tràng
Ngoài ra, nên tầm soát ung thư đại tràng định kỳ theo lời khuyên của các bác sĩ chuyên khoa Tiêu hóa. Chuyên khoa Tiêu hóa tại Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc chuyên chẩn đoán và điều trị các bệnh tiêu hóa, trong đó có polyp đại tràng nghịch sản. Với đội ngũ bác sĩ giỏi, hệ thống máy móc thiết bị hiện đại cùng dịch vụ chu đáo, mang đến kết quả chẩn đoán và chữa trị xử lý tổn thương hiệu quả.
