Trào ngược dịch mật dạ dày là bệnh lý nguy hiểm. Nếu không được nhận biết, phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ gây ra nhiều biến chứng sức khỏe nguy hiểm, ảnh hưởng lớn tới cuộc sống của người bệnh.
Menu xem nhanh:
1. Nguyên nhân chính gây bệnh trào ngược dịch mật
Giữa ruột và dạ dày có một van môn vị luôn đóng mở nhịp nhàng. Van chỉ mở ra khi có thức ăn đi xuống ruột và đóng lại ngay để ngăn không cho phần dịch thức ăn ở ruột trào ngược lên dạ dày. Trong trường hợp hoạt động của van bị gián đoạn, khi dịch từ tá tràng trào lên dạ dày sẽ đem theo cả dịch mật.
Có nhiều nguyên nhân gây ra trào ngược dịch mật, điển hình nhất phải kể tới 3 nguyên nhân chính là do bệnh viêm loét dạ dày tá tràng, biến chứng sau phẫu thuật dạ dày, người bệnh sau phẫu thuật túi mật.
Trào ngược dịch mật xảy ra khi hoạt động của van môn vị bị gián đoạn.
1.1. Do bệnh lý viêm loét ở dạ dày tá tràng
Khi dạ dày tá tràng có các tổn thương viêm loét sẽ khiến hoạt động tiêu hóa thức ăn giảm sút, thức ăn bị ứ đọng lâu trong dạ dày và tạo áp lực cho cả cơ môn vị, cơ tâm vị. Vì thế, nếu viêm loét dạ dày tá tràng kéo dài sẽ làm tăng nguy cơ gây ra trào ngược dịch mật.
1.2. Do biến chứng hậu phẫu thuật dạ dày
Trong các trường hợp phải thực hiện phẫu thuật cắt đi một phần hoặc hoàn toàn dạ dày thường gặp ở người bệnh điều trị ung thư, viêm loét hoặc người béo phì muốn giảm cân,… Phẫu thuật cắt dạ dày có thể ảnh hưởng đến hai van môn vị và van tâm vị. Khi van môn vị bị ảnh hưởng làm cơ chế đóng mở không khít, dịch mật bị rò rỉ từ tá tràng vào dạ dày và sẽ trào ngược lên thực quản.
1.3. Bệnh nhân phẫu thuật túi mật
Nghiên cứu chỉ ra rằng, ở người bệnh từng phẫu thuật cắt bỏ túi mật sẽ có nguy cơ trào ngược dịch mật cao hơn vì dịch mật không còn được dự trữ ở túi mật và tiết ra đều đặn theo nhu cầu. Lúc này, gan sản xuất dịch mật sẽ tiết trực tiếp cho hệ tiêu hóa nên dễ gây quá tải.
2. Nhận biết triệu chứng bệnh
Khi bị trào ngược dịch mật, người bệnh sẽ thường xuyên gặp phải các biểu hiện cụ thể như sau:
– Đau bụng vùng thượng vị. Có thể là đau tức hoặc đau từng cơn kèm theo cảm giác nóng rát, cồn cào ở vùng ngực và vùng bụng trên;
– Ợ nóng, đắng miệng;
– Ho khan, khàn giọng vì dịch mật trào ngược từ tá tràng lên dạ dày và tới thực quản;
– Nôn ra chất lỏng có màu xanh vàng, vị đắng;
– Đầy bụng, chậm tiêu;
– Người gầy, sụt cân.
Các triệu chứng trào ngược dịch mật theo kèm song song với triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản khác như nuốt nghẹn, khó nuốt, khàn giọng, mất tiếng,…
Người bệnh nên chú ý để nhận biết sớm các triệu chứng bệnh trào ngược dịch mật.
3. Trào ngược dịch mật dạ dày có ảnh hưởng và nguy hiểm như thế nào?
Khi dịch mật bị trào ngược từ tá tràng lên tới dạ dày và thực quản sẽ gây tình trạng viêm niêm mạc dạ dày. Thêm nữa, trào ngược dịch mật là một trong những nguyên nhân gây ra trào ngược dạ dày thực quản. Khi dịch mật trào ngược lên trên vùng thực quản và ngã ba hầu họng, người bệnh sẽ có cảm giác đắng miệng, buồn nôn và nôn ra dịch màu xanh vàng, có thể bị ho, bị phù nề dây thanh gây mất tiếng,… Nghiêm trọng hơn khi bệnh không được điều trị tốt, người bệnh còn có nguy cơ mắc barrett thực quản, bị ung thư thực quản, ung thư dạ dày,…
4. Chẩn đoán và điều trị bệnh
4.1. Chẩn đoán về trào ngược dịch mật dạ dày
Để chẩn đoán trào ngược dịch mật, bác sĩ sẽ ra chỉ định nội soi dạ dày, tá tràng. Đây là phương pháp được ưu tiên thực hiện nhằm phát hiện các tổn thương, bệnh lý đường tiêu hóa kể cả ung thư sớm.
Qua hình ảnh nội soi, bác sĩ có thể quan sát thấy toàn bộ tình trạng bên trong thành dạ dày, tá tràng và thực quản. Nếu có xuất hiện dịch mật trào từ tá tràng lên dạ dày hay các đám đọng dịch mật kèm theo các tổn thương ở dạ dày, thực quản bác sĩ có thể kết luận về tình trạng trào ngược cũng như những ảnh hưởng của bệnh.
Nội soi dạ dày là phương pháp giúp chẩn đoán bệnh lý đường tiêu hóa trên.
4.2. Chỉ định điều trị cho người bệnh trào ngược dịch mật dạ dày
Sau khi có kết quả chẩn đoán chính xác, dựa theo từng trường hợp bệnh các bác sĩ sẽ có chỉ định điều trị cụ thể. Điều trị trào ngược dịch mật được thực hiện theo 2 phương pháp chính là điều trị nội khoa và điều trị phẫu thuật.
– Điều trị nội khoa (điều trị bằng thuốc) bao gồm các thuốc giảm hoặc loại bỏ mật. Thuốc hạ cholesterol giúp hạ chỉ số lipid máu, ngăn tổng hợp dịch mật và muối mật. Thêm nữa là các thuốc tăng thời gian rỗng dạ dày. Đặc biệt là thuốc ức chế bơm proton giúp làm giảm tiết acid dạ dày để giảm acid mật nội sinh.
– Điều trị bằng phẫu thuật được cân nhắc khi các phương pháp điều trị khác không có hiệu quả. Chỉ định phẫu thuật cần được đánh giá kỹ lưỡng về tình trạng bệnh vì vậy, người bệnh cần thăm khám chuyên khoa và thực hiện các chẩn đoán cần thiết để bác sĩ đưa ra chỉ định về phương án phẫu thuật phù hợp.
5. Chế độ ăn uống và sinh hoạt cho người bệnh trào ngược dịch mật
Chế độ ăn và lối sống sinh hoạt đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện tình trạng bệnh cả trong quá trình điều trị và sau điều trị. Người bệnh trào ngược dịch mật cần tuân thủ đúng theo những hướng dẫn của bác sĩ như sau:
– Không sử dụng chất kích thích, rượu bia, cà phê, thức uống có ga.
– Không hút thuốc lá.
– Không nên ăn quá no. Không để bụng bị quá đói. Nên chia theo các khẩu phần ăn nhỏ và ăn theo nhiều bữa cách nhau trong ngày.
– Tránh xa các loại thực phẩm dễ kích thích gây trào ngược dạ dày như cam quýt, giấm,hành tây, cà chua, thực phẩm nhiều gia vị,…
– Không nằm ngay hoặc ngủ sau khi vừa ăn xong.
– Luôn duy trì cân nặng cơ thể cân đối. Giảm cân khi cần thiết.
– Khi ngủ chú ý gối đầu cao hơn chân khoảng 10-15 cm, nằm ngủ nghiêng bên trái là tư thế tốt giúp hạn chế tình trạng trào ngược dạ dày.
– Luyện tập thể dục thể thao đều đặn, đúng cường độ nhằm tăng cường sức khỏe.
– Hạn chế việc bị căng thẳng và không nên thức quá khuya.
Trào ngược dịch mật dạ dày có ảnh hưởng lớn tới sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Vì vậy, mỗi người khi bắt gặp các dấu hiệu bất thường cần chủ động thăm khám sớm để được chẩn đoán và chỉ định điều trị đúng phương pháp.
