Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm khoảng 1,5 tỷ trẻ nhỏ trên toàn cầu bị tiêu chảy cấp, 4 triệu trong số đó tử vong. Chỉ xem xét những con số đó cũng đủ cho chúng ta thấy mức độ nguy hiểm của tiêu chảy cấp. Nguy hiểm là thế nhưng chắc chắn cách xử lý khi bị tiêu chảy cấp là vấn đề nhiều bố mẹ chưa thực sự tường tận.
Menu xem nhanh:
1. Tiêu chảy cấp: Những thông tin hữu ích cơ bản
1.1. Khái niệm
Với con số 4 triệu trẻ tử vong mỗi năm, có thể khẳng định: Tiêu chảy cấp là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng tử vong ở trẻ trên toàn cầu. Vậy, nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ này, bản chất là gì? Được biết, tiêu chảy cấp là tiêu chảy, khởi đầu cấp tính, không kéo dài hơn 2 tuần; trong đó, tiêu chảy là tình trạng trẻ đi ngoài phân lỏng với số lần trong ngày vượt mức bình thường. Tiêu chảy cấp có thể là một bệnh lý (nhiễm trùng đường tiêu hóa) hoặc một triệu chứng của các bệnh lý khác (rối loạn đường tiêu hóa/rối loạn ngoài đường tiêu hóa).
1.2. Nguyên nhân
Nhận thức đầy đủ về nguyên nhân gây tiêu chảy cấp là cực kỳ cần thiết, bởi xử lý tiêu chảy cấp dù là bằng cách nào, cũng chỉ phát huy tác dụng nếu phù hợp với nguyên nhân gây bệnh. Vậy, có những nguyên nhân gây tiêu chảy cấp nào? Tiêu chảy cấp có thể hình thành do nhiều nguyên nhân. Và chúng ta có thể phân loại những nguyên nhân đó thành 2 nhóm: Nhóm thứ nhất: Những nguyên nhân gây tiêu chảy cấp – một bệnh lý. Nhóm thứ hai: Những nguyên nhân gây tiêu chảy cấp – một triệu chứng.
– Nhóm thứ nhất, bao gồm: Virus, vi khuẩn và ký sinh trùng.
Vi khuẩn gây tiêu chảy cấp ở trẻ nhỏ phổ biến nhất là E. coli
– Nhóm thứ hai, bao gồm: Tiêu thụ thực phẩm lạ, dị ứng thực phẩm, không dung nạp Lactose, Fructose hoặc Sucrose, bệnh Celiac và các vấn đề về hệ tiêu hóa như viêm ruột, viêm dạ dày, viêm loét đại tràng,…
Tiêu chảy cấp có thể xuất hiện ở mọi trẻ với tỷ lệ gần như là đồng đều. Tuy nhiên, vẫn có một số trường hợp, nguy cơ trẻ bị tiêu chảy cấp là cao hơn so với bình thường. Đó là những trẻ có các vấn đề sau:
– Không uống sữa mẹ 4 – 6 tháng đầu hoặc cai sữa sớm;
– Đang ở trong độ tuổi 6 – 11 tháng hay đang ở trong giai đoạn ăn dặm;
– Sinh trưởng trong môi trường nước sinh hoạt không sạch, uống nước chưa đun hoặc đã đun những để lâu, ăn uống thực phẩm chế biến bằng dụng cụ không đảm bảo vệ sinh, ăn uống thực phẩm chứa/đựng bằng dụng cụ không đảm bảo vệ sinh, không rửa tay trước khi ăn uống,…;
– Suy giảm miễn dịch.
1.3. Dấu hiệu nhận biết
Vô cùng dễ để nhận biết sự tồn tại của tiêu chảy cấp. Trẻ tiêu chảy cấp thường: Sốt, buồn nôn, nôn, đau bụng, mệt mỏi,…. Ngoài ra, trẻ chắc chắn sẽ đi ngoài phân lỏng với số lần trong ngày vượt mức bình thường. Ở trẻ sơ sinh, trẻ thường đại tiện 3 – 10 lần/ngày, phân trẻ mềm, màu xanh lá/vàng/nâu, có thể lấm tấm hạt nhỏ màu trắng hoặc không. Còn ở trẻ từ 1 tuổi, trẻ thường đại tiện 1 – 2 lần/ngày, phân trẻ mềm, có khuôn. Nếu trẻ sơ sinh đi ngoài trên 10 lần/ngày và trẻ từ 1 tuổi đi ngoài trên 2 lần/ngày với phân nhiều nước, không có khuôn, có nghĩa là trẻ đang đi ngoài phân lỏng với số lần trong ngày vượt mức bình thường.
Sốt là một trong những triệu chứng không điển hình của tiêu chảy cấp ở trẻ
2. Cách xử lý khi bị tiêu chảy cấp đúng đắn
Như đã đề cập phía trên, để đạt hiệu quả điều trị mong muốn, phương pháp xử lý tiêu chảy cấp phải tương thích với nguyên nhân gây bệnh. Chính vì vậy, cách xử lý tiêu chảy cấp ở trẻ đúng đắn là bố mẹ phải đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín gần nhất để trẻ được chuyên gia thăm khám, chẩn đoán nguyên nhân và chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Về cơ bản, những phương pháp đó sẽ là:
– Tiêu chảy cấp do virus, vi khuẩn, ký sinh trùng: Tiêu chảy cấp do virus, trẻ chỉ cần bổ sung đầy đủ nước và các chất điện giải. Tiêu chảy cấp do vi khuẩn, trẻ phải được sử dụng thuốc kháng sinh. Và tiêu chảy cấp do ký sinh trùng, trẻ phải được sử dụng thuốc chống ký sinh trùng.
– Tiêu chảy do tiêu thụ thực phẩm lạ: Bố mẹ cho trẻ dung nạp thực phẩm lạ từ ít đến nhiều. Nếu cơ thể trẻ phản ứng tiêu cực, dừng ngay và cho trẻ thử lại sau một thời gian.
– Tiêu chảy do dị ứng thực phẩm: Loại bỏ mọi thực phẩm gây dị ứng ra khỏi thực đơn mỗi ngày của trẻ.
– Tiêu chảy do không dung nạp Lactose, Fructose hoặc Sucrose: Loại bỏ mọi chế phẩm từ sữa, như sữa chua, phô mai, bơ, kem,… ra khỏi thực đơn mỗi ngày của trẻ.
– Tiêu chảy do bệnh Celiac: Loại bỏ mọi thực phẩm chứa Gluten, như lúa mì, lúa mạch, yến mạch, ngũ cốc nguyên hạt,… ra khỏi thực đơn mỗi ngày của trẻ.
– Tiêu chảy do các vấn đề về hệ tiêu hóa như viêm ruột, viêm dạ dày, viêm loét đại tràng,…: Điều trị triệt để viêm ruột, viêm dạ dày, viêm loét đại tràng,… bằng các phương pháp nội – ngoại khoa và điều chỉnh chế độ dinh dưỡng.
Cho trẻ thăm khám với chuyên gia là cách xử lý tiêu chảy cấp ở trẻ đúng đắn
Lưu ý đặc biệt: Trong quá trình chăm sóc trẻ tại nhà sau thăm khám với chuyên gia, cho trẻ tái khám lập tức nếu trẻ: Sốt cao không đáp ứng hoặc đáp ứng kém thuốc hạ sốt, môi, da khô, mắt trũng, thóp lõm; khóc nhiều nhưng ít hoặc không có nước mắt; ít hoặc không đi tiểu trong 4 – 6 giờ; bú/ăn kém; đi ngoài phân máu; li bì, lơ mơ hoặc co giật.
Như vậy, bài viết đã chia sẻ với bố mẹ cách xử lý khi bị tiêu chảy cấp đúng đắn và nhiều thông tin hữu ích khác về tiêu chảy cấp. Nếu còn thắc mắc cần giải đáp, liên hệ Thu Cúc TCI, bố mẹ nhé!
