Mặc dù tay chân miệng là bệnh lành tính, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có nguy cơ đe dọa tính mạng trẻ. Vậy nguyên nhân và cách phòng ngừa bệnh tay chân miệng là gì?
Menu xem nhanh:
1. Tổng quan về bệnh tay chân miệng ở trẻ
1.1. Bệnh tay chân miệng là gì?
Bệnh tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm cấp tính với các biểu hiện đặc trưng là sốt cao, đau họng, niêm mạc miệng và da bị tổn thương, xuất hiện các nốt phỏng nước, tập trung chủ yếu ở bàn tay, bàn chân và trong miệng của trẻ. Ai cũng có nguy cơ mắc bệnh nhưng chủ yếu là trẻ dưới 5 tuổi thì có nguy cơ cao nhất. Lý do là bởi hệ miễn dịch của trẻ lúc này chưa hoàn thiện.
Bệnh tay chân miệng là gì? Là bệnh truyền nhiễm cấp tính.
1.2. Nguyên nhân gây nên bệnh tay chân miệng là gì?
Bệnh tay chân miệng do nhóm virus đường ruột gây ra mà thủ phạm chính là:
– Virus Coxsackievirus nhóm A16: Đây là nhóm virus phổ biến nhất nhưng mức độ nguy hiểm không đáng kể, có thể tự khỏi và ít biến chứng;
– Virus Enterovirus nhóm EV71: Nhóm này nghiêm trọng hơn, để lại nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí có thể khiến trẻ bị tử vong.
Các virus gây bệnh tay chân miệng có hình cầu, kích thước siêu nhỏ, đường kính chỉ từ 27 – 30 nm và tồn tại trong đường tiêu hoá. Khi đã xâm nhập được vào cơ thể, chúng sẽ trú ngụ trong niêm mạc ruột và niêm mạc miệng. Sau đó, chúng sẽ di chuyển đến các hạch bạch huyết rồi gây nhiễm trùng máu.
1.3. Làm thế nào để nhận biết bệnh tay chân miệng?
Về lâm sàng, bệnh có những dấu hiệu có thể nhận biết qua 4 giai đoạn:
– Giai đoạn ủ bệnh: Diễn ra trong khoảng 3 – 7 ngày và chưa có các dấu hiệu cụ thể;
– Giai đoạn khởi phát: Diễn ra trong 1 – 2 ngày và bắt đầu với các triệu chứng như mệt mỏi, đau họng, sốt nhẹ, biếng ăn và tiêu chảy;
– Giai đoạn toàn phát: Là giai đoạn dễ nhận biết nhất, kéo dài 3 – 10 ngày, với các triệu chứng đặc trưng như: Loét miệng, phát ban dạng phỏng nước, sốt nhẹ, nôn hoặc sốt cao…
– Giai đoạn lui bệnh: Khoảng 3 – 5 ngày sau, trẻ có thể sẽ hồi phục hoàn toàn nếu không có biến chứng.
Loét miệng, phát ban dạng phỏng nước, sốt nhẹ, nôn hoặc sốt cao… là cái dấu hiệu đặc trưng của giai đoạn toàn phát.
1.4. Bệnh tay chân miệng lây lan qua những đường nào?
Tay chân miệng là bệnh có khả năng lây lan rất nhanh, chủ yếu qua đường tiêu hóa và hô hấp, cụ thể:
– Dịch tiết hô hấp (nước bọt, nước mũi, đờm dãi…);
– Dịch trong mụn nước;
– Dịch hô hấp bắn vào không khí sau khi người bệnh ho hay hắt hơi;
– Các chất thải của người bệnh (như phân);
– Tiếp xúc với các bề mặt chứa virus từ người bệnh như tay nắm cửa, đồ chơi rồi đưa lên mắt, mũi, miệng…
2. Bệnh tay chân miệng có nguy hiểm như thế nào?
2.1. Thực trạng bệnh tay chân miệng
Ở nước ta, tay chân miệng nằm trong danh sách 10 bệnh truyền nhiễm có tỷ lệ mắc và tử vong hàng đầu. Đa số các trường hợp trẻ mắc bệnh đều ở thể nhẹ và có thể tự khỏi. Tuy nhiên, bệnh ngày càng gia tăng mức độ nghiêm trọng và có biến chứng nặng như huyết áp, thở nhanh…
Thực tế, biểu hiện của bệnh tay chân miệng có thể khiến phụ huynh nhầm lẫn với bệnh khác nên nhận biết trễ. Do đó, khi nhận thấy bất cứ dấu hiệu nào của bệnh, phụ huynh cũng tuyệt đối không được chủ quan. Nếu trẻ có các biểu hiện trên kèm sốt thì phụ huynh cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời.
Nếu trẻ có các biểu hiện trên kèm sốt thì phụ huynh cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời.
2.2. Những biến chứng của bệnh tay chân miệng là gì?
Tay chân miệng chủ yếu tự khỏi và không quá nguy hiểm với sức khỏe của trẻ. Tuy nhiên, bệnh vẫn có thể gây ra những biến chứng vô cùng nghiêm trọng. Cụ thể:
– Mất nước: Là biến chứng thường gặp nhất, dẫn đến tình trạng viêm loét niêm mạc miệng, niêm mạc ruột, khiến trẻ bỏ ăn, suy nhược cơ thể…
– Viêm não và viêm màng não do virus: Là biến chứng hiếm gặp nhưng lại rất nguy hiểm, có thể gây ảnh hưởng đến tính mạng của trẻ;
– Liệt chi: Khi bị liệt chi, trẻ sẽ yếu hơn, gặp khó khăn trong vận động;
– Một số biến chứng về hô hấp tuần hoàn như: Suy tim, tổn thương cơ tim, trụy tim, phù phổi cấp… Những biến chứng này có thể khiến trẻ tử vong nhanh chóng.
3. Cách phòng ngừa bệnh tay chân miệng
Hiện nay ở Việt Nam vẫn chưa có bất cứ loại vắc xin nào giúp ngừa bệnh tay chân miệng. Do đó, các phụ huynh chỉ có thể chủ động phòng ngừa bệnh với những biện pháp sau:
– Giữ vệ sinh cá nhân: Cả người lớn và trẻ em phải thường xuyên rửa tay với xà phòng, nhất là trước khi nấu ăn, trước khi chăm trẻ và sau khi đi vệ sinh.
– Giữ vệ sinh ăn uống: Mẹ nên cho cả gia đình ăn chín, uống sôi, đầy đủ dinh dưỡng. Ngoài ra, đừng quên rửa sạch các vật dụng trong nhà bếp. Tuyệt đối không cho trẻ mút tay, dùng tay bốc thức ăn và dùng những vật dụng chưa được khử trùng.
– Giữ vệ sinh đồ chơi, không gian sinh hoạt: Gia đình và nhà trường cần thường xuyên thực hiện vệ sinh sạch sẽ những bề mặt mà trẻ tiếp xúc hàng ngày như: Tay nắm cửa, tay vịn cầu thang mặt bàn ghế, sàn nhà, đồ chơi, dụng cụ học tập…
– Theo dõi và phát hiện sớm: Để tránh những biến chứng không mong muốn, tình trạng sức khỏe của trẻ cần được theo dõi sát sao. Việc này giúp phát hiện sớm và tăng cơ hội điều trị thành công, cũng như ngăn chặn nguy cơ lây nhiễm cho trẻ khác.
– Cách ly và điều trị kịp thời: Nếu nhận thấy trẻ có dấu hiệu mắc bệnh, cha mẹ nên cho trẻ cách ly ít nhất 10 ngày kể từ giai đoạn khởi phát. Tuyệt đối không cho trẻ mắc bệnh đến những nơi đông người.
Cả người lớn và trẻ em phải thường xuyên rửa tay với xà phòng.
4. Kết luận
Có thể nói, tay chân miệng là bệnh có tỷ lệ lây lan nhanh chóng và nguy cơ tử vong cao. Vì chưa có vắc xin để phòng bệnh nên các phụ huynh cần theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ và gia đình một cách chặt chẽ. Đồng thời, luôn chủ động áp dụng các nguyên tắc phòng bệnh. Khi thấy trẻ có dấu hiệu, cần đến ngay các cơ sở y tế sớm nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời.
