Trong việc kiểm soát chứng ợ chua, ngoài thuốc men thì lựa chọn thực phẩm phù hợp đóng vai trò vô cùng quan trọng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ những loại thực phẩm làm giảm ợ chua có tác dụng hỗ trợ điều trị hiệu quả.

1. Tại sao thực phẩm lại ảnh hưởng đến ợ chua?

Ợ chua là một triệu chứng khó chịu, phổ biến ở nhiều người do rối loạn tiêu hóa, trào ngược dạ dày thực quản (GERD), hoặc đơn giản chỉ là hậu quả của một bữa ăn quá no, nhiều dầu mỡ. Khi bị ợ chua, bạn sẽ cảm thấy cảm giác chua ở cổ họng, miệng đắng, nóng rát vùng ngực hoặc thượng vị, gây mất ngủ, mệt mỏi và giảm chất lượng cuộc sống. Ợ chua xảy ra khi axit dạ dày trào ngược lên thực quản, vượt qua cơ vòng thực quản dưới vốn có vai trò như “van một chiều”. Một số loại thực phẩm có thể làm yếu cơ vòng này, kích thích dạ dày tiết nhiều axit hoặc làm rỗng dạ dày chậm, từ đó làm tăng nguy cơ trào ngược.

Ngược lại, có những thực phẩm có tính kiềm nhẹ, dễ tiêu hóa hoặc giúp trung hòa axit, làm dịu niêm mạc dạ dày và thực quản. Sử dụng thường xuyên những thực phẩm này trong chế độ ăn có thể giúp giảm tần suất và mức độ ợ chua một cách rõ rệt.

Sữa chua không đường giúp làm giảm ợ chua

2. Các nhóm thực phẩm làm giảm ợ chua hiệu quả

2.1. Thực phẩm làm giảm ợ chua giàu chất xơ hòa tan

Chất xơ giúp thức ăn di chuyển nhanh hơn qua đường tiêu hóa, tránh tình trạng dạ dày bị ứ đọng lâu – một nguyên nhân phổ biến dẫn đến trào ngược và ợ chua.

Các thực phẩm tiêu biểu gồm có:

Yến mạch: Là thực phẩm tuyệt vời cho bữa sáng, dễ tiêu, hút bớt axit trong dạ dày.

Khoai lang: Giàu tinh bột, vitamin A, giúp làm dịu lớp niêm mạc bị kích thích.

Chuối chín: Không chỉ giàu chất xơ mà còn có tính kiềm nhẹ, giúp trung hòa axit.

Táo: Chứa pectin – một loại chất xơ hòa tan hỗ trợ tiêu hóa và giảm ợ nóng.

2.2. Thực phẩm làm giảm ợ chua có tính kiềm nhẹ

Thực phẩm có tính kiềm giúp trung hòa lượng axit dư thừa trong dạ dày, hỗ trợ giảm ợ chua và nóng rát vùng ngực. Gợi ý một số thực phẩm thuộc loại này: Bông cải xanh, súp lơ trắng, dưa chuột, bí xanh, bí đỏ, cần tây, cà rốt luộc hoặc hấp.

2.3. Gừng – “thuốc kháng viêm” tự nhiên

Gừng từ lâu đã được biết đến như một vị thuốc dân gian có tác dụng chống buồn nôn, hỗ trợ tiêu hóa, giảm đầy hơi, khó tiêu và đặc biệt tốt cho người bị ợ chua. Gừng có tính ấm, giúp trung hòa axit và giảm co thắt dạ dày.

Cách dùng gừng hiệu quả: Uống trà gừng ấm sau ăn khoảng 30 phút. Thêm vài lát gừng tươi vào nước ấm mỗi sáng. Dùng gừng nấu canh, cháo loãng hoặc hấp với cơm.

Gừng cũng có tác dụng hỗ trợ giảm chứng ợ chua hiệu quả.

2.4. Các loại hạt không dầu, không mặn

Một số loại hạt như hạnh nhân, óc chó, hạt lanh chứa chất béo lành mạnh và protein giúp ổn định đường huyết và cải thiện chức năng tiêu hóa. Tuy nhiên, cần lưu ý tránh các loại hạt chiên rán hoặc tẩm gia vị vì chúng có thể gây kích ứng dạ dày.

3. Các món ăn, đồ uống nên bổ sung

– Sữa chua không đường: Sữa chua giàu lợi khuẩn (probiotics) giúp cải thiện hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa và giảm tình trạng trào ngược. Tuy nhiên, nên chọn loại sữa chua ít béo, không đường và ăn sau bữa chính khoảng 1-2 giờ để tránh kích ứng.

– Nước ấm pha mật ong: Mật ong có đặc tính kháng viêm và làm dịu niêm mạc. Uống nước ấm pha mật ong mỗi sáng giúp bảo vệ niêm mạc thực quản và hạn chế ợ chua, đặc biệt nếu pha cùng vài lát gừng.

– Cháo loãng, súp rau củ: Các món cháo từ gạo, khoai kết hợp rau củ mềm dễ tiêu hóa, giảm áp lực lên dạ dày, giảm tiết axit và từ đó làm giảm ợ chua.

4. Những thực phẩm cần tránh nếu bị ợ chua

Bên cạnh những thực phẩm giúp giảm ợ chua, bạn cũng cần tránh các loại thực phẩm và đồ uống có khả năng gây kích ứng niêm mạc và làm tăng tiết axit dạ dày. Có thể kể những thực phẩm loại này như: Đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ, sẽ làm chậm tiêu hóa và tăng áp lực lên dạ dày. Cà phê, trà đen, nước có gas làm giãn cơ vòng thực quản và tăng nguy cơ trào ngược. Socola, bạc hà, hành tây, tỏi, dù có lợi ích nhất định, nhưng với người bị trào ngược thì đây là nhóm đồ ăn nên hạn chế. Người bệnh cũng nên tránh các đồ ăn cay, chua vì chúng gây kích ứng mạnh lên niêm mạc dạ dày. Hạn chế rượu, bia, thuốc lá vì các đồ này sẽ làm suy yếu chức năng của cơ vòng thực quản dưới và tăng nguy cơ loét, viêm.

5. Gợi ý thực đơn trong ngày cho người hay bị ợ chua

Bữa sáng: Yến mạch nấu chín cùng sữa hạt không đường, 1 quả chuối chín, trà gừng ấm.

Bữa phụ giữa buổi: 1 hũ sữa chua không đường, 5-10 hạt hạnh nhân rang không muối.

Bữa trưa: Cơm gạo lứt, cá hấp, thịt nạc luộc, rau luộc (bí xanh, cải thìa…), canh bí đỏ nấu với tôm

Bữa chiều: 1 ly nước ép táo không đường, 1 lát bánh mì nguyên cám

Bữa tối: Cháo gạo nấu cùng cà rốt và khoai lang, dưa chuột trộn dầu oliu (ít gia vị), tráng miệng bằng vài lát táo

Trước khi ngủ: Nước ấm pha mật ong và gừng

Lưu ý khi lựa chọn và chế biến thực phẩm: Ưu tiên hấp, luộc, ninh, nấu cháo thay vì chiên xào. Tránh ăn quá no hoặc ăn quá gần giờ đi ngủ. Ăn chậm, nhai kỹ để hỗ trợ tiêu hóa. Uống đủ nước mỗi ngày (1,5–2 lít). Nhưng không uống nhiều nước trong bữa ăn vì có thể gây loãng dịch vị.

Nội soi dạ dày giúp chẩn đoán nguyên nhân ợ chua.

6. Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Dù chế độ ăn hợp lý có thể cải thiện đáng kể tình trạng ợ chua, nhưng nếu bạn gặp các dấu hiệu sau, hãy nhanh chóng đi khám để được kiểm tra chuyên sâu:

Ợ chua kéo dài trên 2 tuần dù đã thay đổi ăn uống

Sụt cân, chán ăn, nôn ra máu hoặc phân đen

Đau vùng thượng vị dữ dội

Có tiền sử viêm loét dạ dày, nhiễm H. pylori

Như vậy, chế độ ăn uống hợp lý đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát và phòng ngừa chứng ợ chua. Những thực phẩm giàu chất xơ, có tính kiềm nhẹ, dễ tiêu hóa và hỗ trợ trung hòa axit là lựa chọn thông minh cho người thường xuyên bị trào ngược dạ dày. Tuy nhiên, mỗi cơ thể là khác nhau, vì thế bạn cần lắng nghe cơ thể mình và điều chỉnh thực đơn cho phù hợp. Kết hợp giữa ăn uống lành mạnh, lối sống khoa học và tư vấn y khoa khi cần sẽ giúp bạn thoát khỏi nỗi lo ợ chua, nóng rát kéo dài.