Nuốt nghẹn là hiện tượng thường gặp, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên, khi tình trạng này kéo dài và ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày, việc chẩn đoán và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng. Kỹ thuật đo áp lực nhu động thực quản độ phân giải cao (HRM) đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá các rối loạn chức năng nuốt, đặc biệt là nuốt nghẹn kéo dài. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá cách sử dụng HRM (High-Resolution Manometry) – một kỹ thuật tiên tiến trong y học – để chẩn đoán nguyên nhân nuốt nghẹn kéo dài.
Menu xem nhanh:
1. Nuốt nghẹn kéo dài là gì và mức độ ảnh hưởng
1.1 Nuốt nghẹn kéo dài là gì?
Nuốt nghẹn kéo dài được định nghĩa là tình trạng khó khăn trong việc đưa thức ăn hoặc chất lỏng từ miệng xuống dạ dày diễn ra lâu ngày. Người bệnh có thể cảm thấy nghẹn thức ăn khi nuốt, nuốt nghẹn, vướng, đau hoặc rát khi nuốt. Ngoài ra có thể có thêm các biểu hiện như nôn mửa, giảm cân, ho, khàn tiếng, khó thở…
1.2 Mức độ ảnh hưởng của nuốt nghẹn kéo dài
Nuốt nghẹn, khó nuốt kéo dài có thể gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh, bao gồm:
– Suy dinh dưỡng: Do ăn uống kém, người bệnh có thể bị thiếu hụt các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.
– Mất nước: Khó khăn trong việc nuốt nước có thể dẫn đến tình trạng mất nước, gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, chóng mặt, nhức đầu.
– Trầm cảm, lo âu: Nuốt vướng, nghẹn, khó nuốt kéo dài có thể ảnh hưởng đến tâm lý của người bệnh, khiến họ cảm thấy lo lắng, tự ti và thậm chí là trầm cảm.
– Rối loạn giấc ngủ: Do khó chịu khi nuốt, người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc ngủ ngon giấc.
– Tăng nguy cơ viêm phổi do hít sặc: Khi thức ăn hoặc chất lỏng bị trào ngược lên khí quản, người bệnh có nguy cơ bị viêm phổi do hít sặc.
Nuốt khó, vướng kéo dài gây ra nhiều ảnh hưởng đến quá trình sống, sinh hoạt và làm việc của người bệnh
1.3 Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Nếu bạn gặp các triệu chứng nuốt nghẹn kéo dài trong hơn hai tuần, hoặc bạn đã sử dụng các loại thuốc điều trị nhưng tình trạng nuốt nghẹn không cải thiện, bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bác sĩ có thể thực hiện các xét nghiệm như nội soi thực quản, chụp X-quang thực quản hoặc đo áp lực nhu động thực quản (HRM) để xác định nguyên nhân gây bệnh.
Trong đó kỹ thuật đo áp lực và nhu động thực quản độ phân giải cao được đánh giá là một phương pháp chẩn đoán tiên tiến giúp đánh giá chức năng nuốt một cách chính xác mà các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác không làm được.
Khi gặp tình trạng nuốt khó, vướng kéo dài, người bệnh cần chú ý là đi thăm khám sớm
2. Ứng dụng của HRM trong chẩn đoán nguyên nhân nuốt nghẹn kéo dài
2.1 HRM là gì
HRM (High-resolution Manometry) là một phương pháp đo lường áp lực và hoạt động của cơ thực quản với độ phân giải cao. Kỹ thuật này sử dụng một ống thông chứa nhiều cảm biến áp lực để ghi lại dữ liệu chi tiết về sự co bóp và giãn nở của cơ thực quản khi người bệnh nuốt.
HRM cung cấp dữ liệu chính xác và chi tiết về khả năng nuốt của người bệnh mà các phương pháp chẩn đoán thông thường không làm được. Từ đó giúp bác sĩ lâm sàng xác định nhanh chóng các rối loạn chức năng thực quản, hỗ trợ quá trình điều trị kịp thời.
2.2 HRM xác định nguyên nhân gây nuốt nghẹn kéo dài
Chẩn đoán co thắt tâm vị – Achalasia gây nuốt nghẹn kéo dài
Achalasia là một rối loạn hiếm gặp trong đó cơ vòng dưới thực quản không thư giãn đúng cách, gây ra khó khăn khi nuốt. HRM có thể phát hiện đặc điểm đặc trưng của achalasia như:
– Áp lực cao ở cơ vòng dưới thực quản: Áp lực không giảm khi nuốt.
– Thiếu sự giãn nở: Cơ thực quản không giãn nở đúng cách, làm cản trở sự di chuyển của thức ăn.
Rối loạn co bóp thực quản
HRM giúp chẩn đoán các rối loạn co bóp thực quản gây nuốt nghẹn kéo dài, bao gồm:
– Co thắt thực quản lan tỏa: Các cơ thực quản co bóp không đều và không hiệu quả.
– Rối loạn cơ trơn: Hoạt động không đồng bộ của cơ trơn thực quản, gây ra nuốt nghẹn và khó chịu.
Rối loạn chức năng cơ thực quản dưới
Các vấn đề liên quan đến cơ thực quản dưới, như co thắt cơ không đồng bộ hoặc yếu, có thể được phát hiện qua HRM.
– Cơ thực quản dưới hoạt động không đồng bộ: Các cảm biến áp lực ghi nhận sự không đồng bộ trong hoạt động của cơ thực quản dưới.
– Yếu cơ: HRM cho thấy cơ thực quản dưới không đủ mạnh để đẩy thức ăn xuống dạ dày.
Chẩn đoán khẳng định nuốt nghẹn kéo dài có phải do GERD
HRM giúp đánh giá nguyên nhân nguyên nhân nuốt nghẹn kéo dài có phải do trào ngược dạ dày thực quản, đặc biệt trong trường hợp điều trị thông thường thất bại (không đáp ứng với thuốc) để loại trừ các chẩn đoán khác và trước khi tiến hành phẫu thuật chống trào ngược.
– Áp lực thấp ở cơ vòng dưới thực quản: Cơ vòng không đủ mạnh để ngăn axit dạ dày trào ngược lên thực quản.
– Rối loạn chức năng cơ thực quản: Hoạt động bất thường của cơ thực quản có thể làm tăng nguy cơ trào ngược.
Bệnh nhân thực hiện đo HRM tại TCI chẩn đoán nguyên nhân gây nuốt khó, nuốt vướng nghẹn kéo dài
3. Ngoài nuốt nghẹn kéo dài, khi gặp biểu hiện nào nên đi kiểm tra đo HRM?
Ngoài nuốt khó, nghẹn, vướng kéo dài, có một số triệu chứng và tình trạng khác mà bạn nên cân nhắc đi kiểm tra, để được bác sĩ chỉ định thực hiện đo HRM.
– Đau ngực không liên quan đến tim, đặc biệt là sau khi ăn hoặc khi nuốt
– Nếu bạn thường xuyên bị ợ nóng, cảm giác nóng rát ở ngực, hoặc trào ngược axit lên cổ họng, đo HRM có thể giúp xác định xem các triệu chứng này có liên quan đến rối loạn chức năng cơ thực quản hay không.
– Nếu bạn cảm thấy có vật gì đó mắc kẹt trong cổ họng mặc dù không có thức ăn hay vật thể nào thực sự ở đó, đây có thể là dấu hiệu của một vấn đề với cơ thực quản hoặc rối loạn chức năng thần kinh.
– Khó khăn khi nuốt có thể biểu hiện ở nhiều mức độ khác nhau, từ cảm giác thức ăn di chuyển chậm trong cổ họng đến việc không thể nuốt được thức ăn hoặc chất lỏng.
– Ho kéo dài mà không liên quan đến các bệnh lý hô hấp như cảm lạnh hay viêm phế quản
Nuốt nghẹn kéo dài là một triệu chứng phức tạp và có thể do nhiều nguyên nhân gây ra. Kỹ thuật HRM (High-Resolution Manometry) mang lại một công cụ chẩn đoán hiệu quả, giúp bác sĩ xác định chính xác nguyên nhân và điều trị hiệu quả các rối loạn chức năng thực quản. Việc sử dụng HRM không chỉ cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân mà còn giúp họ tìm lại sự thoải mái và tự tin trong cuộc sống hàng ngày.
