Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là một bệnh lý tiêu hóa phổ biến, gây ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Hãy cùng TCI tìm hiểu chi tiết về căn bệnh này, các triệu chứng, nguyên nhân gây trào ngược dạ dày thực quản cũng như các phương pháp chẩn đoán.
Menu xem nhanh:
1. Giải thích bệnh: Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là gì?
GERD là một rối loạn tiêu hóa rất phổ biến mà nhiều người mắc phải. Thông thường, sau khi nuốt thức ăn, các cơ thắt ở thực quản mở ra để thức ăn và chất lỏng đi vào dạ dày, sau đó sẽ đóng lại. Ở những người mắc GERD, axit dạ dày có thể trào ngược lên thực quản, gây kích ứng niêm mạc thực quản và dẫn đến nhiều triệu chứng khó chịu.
2. Biểu hiện khó chịu của bệnh lý GERD
Trào ngược dạ dày-thực quản (GERD) có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu. Nếu bạn cảm thấy ợ nóng, ợ hơi, hoặc ợ chua, có thể bạn đang gặp phải vấn đề này.
– Tình trạng này cũng có thể gây buồn nôn và thậm chí nôn mửa, đặc biệt là sau khi ăn no hoặc nằm ngay sau bữa ăn.
– Đau thượng vị hoặc cảm giác khó chịu sau xương ức là một triệu chứng khác của GERD, và đôi khi có thể bị nhầm lẫn với các vấn đề về tim mạch.
– Khi trào ngược diễn ra liên tục và nghiêm trọng, niêm mạc thực quản có thể bị viêm và sưng, gây khó khăn khi nuốt và cảm giác như có một khối ở cổ.
– Đau họng, ho kéo dài và khan tiếng cũng là những triệu chứng thường gặp. Nguyên nhân là do acid dạ dày trào ngược lên họng và thanh quản, gây viêm nhiễm và ho.
– Ngoài ra, trào ngược acid cũng có thể làm tăng tiết nước bọt và trong một số trường hợp, dịch mật từ dạ dày trào lên gây cảm giác đắng trong miệng.
3. Những nguyên nhân nào gây ra trào ngược dạ dày thực quản
3.1. Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày thực quản: Nguyên nhân cơ học
Dưới đây là một số nguyên nhân cơ học gây bệnh lý GERD:
– Thoát vị hiatal: Khi cơ hoành yếu hoặc bị rách, axit dạ dày có thể trào ngược vào thực quản. Thoát vị hiatal xảy ra khi một phần của dạ dày lồi qua lỗ hiatal (một khoảng hở trên cơ hoành) và xâm nhập vào khoang ngực, làm giảm hiệu quả của cơ thắt dưới thực quản (LES), dẫn đến trào ngược axit. Thoát vị hiatal thường gặp ở người béo phì, phụ nữ mang thai, và những người từng phẫu thuật ổ bụng.
– Giảm khả năng co bóp của cơ thực quản (LES): Khi loại cơ này không hoạt động đúng cách, axit từ dạ dày có thể trào ngược lên thực quản. LES hoạt động như một “cửa chắn” giữa thực quản và dạ dày. Nếu LES yếu hoặc giãn không đúng lúc, axit dạ dày có thể dễ dàng trào ngược lên thực quản. Các nguyên nhân có thể bao gồm bẩm sinh, tổn thương sau phẫu thuật, chấn thương hoặc do sử dụng một số loại thuốc như thuốc giãn cơ, thuốc an thần,..
Trào ngược dạ dày-thực quản (GERD) có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu
3.2. Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày thực quản: Nguyên nhân khác
– Thức ăn không tiêu hóa và tồn đọng trong dạ dày: Các bệnh như ung thư dạ dày, viêm loét dạ dày, đau dạ dày, và hẹp môn vị có thể gây ra tình trạng axit dạ dày trào ngược lên thực quản.
– Tăng tiết axit dạ dày: Vi khuẩn H. pylori, sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn (NSAIDs), căng thẳng và các yếu tố khác có thể làm gia tăng lượng axit dạ dày.
– Các yếu tố như vết sẹo thực quản do viêm loét, tình trạng bỏng. Ngoài ra là tình trạng hẹp thực quản do khối u, sẹo hoặc các bất thường bẩm sinh.
– Béo phì: Tạo áp lực lên vùng bụng, dẫn đến việc axit dạ dày trào ngược lên thực quản.
– Cuối thai kỳ: Khi tử cung phát triển lớn, phụ nữ mang thai thường gặp phải tình trạng chèn ép các cơ quan tiêu hóa, dẫn đến hiện tượng trào ngược.
– Một số thực phẩm và đồ uống: Đồ ăn cay nóng, socola, thức ăn nhiều dầu mỡ, cà phê, rượu bia và hút thuốc lá có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày và tăng nguy cơ trào ngược axit.
Béo phì là một trong những nguyên nhân gây trào ngược
4. Chẩn đoán và điều trị GERD bằng cách nào – Tìm hiểu các phương pháp
4.1. Chẩn đoán
Để chẩn đoán nguyên nhân gây trào ngược dạ dày thực quản cũng như đặc điểm của GERD, bác sĩ sẽ bắt đầu bằng việc thu thập thông tin về tiền sử bệnh, các triệu chứng, và thói quen sinh hoạt của bệnh nhân. Sau đó, bác sĩ sẽ thực hiện các chẩn đoán
– Nội soi dạ dày thực quản: Phương pháp này cho phép quan sát trực tiếp niêm mạc dạ dày và thực quản để phát hiện các tổn thương.
– Chụp X-quang thực quản với thuốc cản quang: Giúp theo dõi quá trình nuốt và phát hiện các bất thường ở thực quản.
– Theo dõi pH thực quản 24 giờ: Sử dụng thiết bị tiên tiến giúp đo lường mức độ axit trong thực quản suốt 24 giờ, cung cấp thông tin chi tiết về tần suất và thời gian của các đợt trào ngược. Đây là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán GERD, giúp phân biệt với các bệnh lý có triệu chứng tương tự.
– Xét nghiệm đo áp lực và nhu động thực quản độ phân giải cao HRM: Phương pháp này giúp đánh giá chức năng của cơ thắt dưới thực quản. Đồng thời, nó giúp phát hiện các bất thường trong vận động của thực quản. Qua đó giúp bác sĩ hiểu rõ hơn về nguyên nhân gây ra các triệu chứng như ợ hơi và khó nuốt.
Hiện nay, Thu Cúc TCI là một trong số ít bệnh viện tại miền Bắc đã áp dụng hai kỹ thuật đo pH thực quản 24 giờ và đo áp lực nhu động thực quản HRM để chẩn đoán GERD.
Đo pH thực quản 24h tại TCI
4.2. Điều trị
– Thay đổi chế độ ăn uống: Tránh các loại thực phẩm gây kích thích như đồ cay, chua, đồ uống có cồn và cafein. Ăn nhiều bữa nhỏ thay vì ăn ít bữa lớn và tránh ăn uống ít nhất 2-3 giờ trước khi đi ngủ.
– Thay đổi thói quen sinh hoạt: Nâng cao đầu giường khi ngủ, không mặc quần áo chật bó. Kiểm soát cân nặng và tránh béo phì để không ảnh hưởng tiêu cực đến tiêu hóa và tình trạng trào ngược.
– Thuốc kháng axit giúp giảm triệu chứng nhanh chóng bằng cách trung hòa axit dạ dày. Bác sĩ cũng có thể kê các loại thuốc giảm tiết axit như thuốc chẹn H2 (H2 receptor blockers) để giảm lượng axit sản xuất, hoặc thuốc ức chế bơm proton (PPIs) giúp giảm mạnh hơn việc sản xuất axit dạ dày, thường được sử dụng khi các thuốc khác không hiệu quả.
– Khi các biện pháp không xâm lấn không đạt hiệu quả, hoặc khi bệnh nhân không muốn sử dụng thuốc lâu dài, có thể cân nhắc đến các phương pháp phẫu thuật.
Trên đây là những thông tin về đặc điểm, triệu chứng cũng như nguyên nhân gây trào ngược dạ dày thực quản. Bệnh nhân cũng có thể tham khảo các phương pháp chẩn đoán và cách để điều trị hạn chế các triệu chứng khó chịu mà GERD đem lại.
