Thận ứ nước là tình trạng thận bị giãn do tắc nghẽn dòng chảy của nước tiểu, dẫn đến suy giảm chức năng thận nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Khi nghi ngờ mắc bệnh, người bệnh cần thực hiện khám thận ứ nước để xác định nguyên nhân, đánh giá mức độ tổn thương và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Quy trình khám bao gồm nhiều bước và các xét nghiệm khác nhau, trong đó có siêu âm, xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu và một số kỹ thuật hình ảnh chuyên sâu. Hiểu rõ về các xét nghiệm cần thực hiện sẽ giúp người bệnh chuẩn bị tốt hơn, giảm lo lắng và tăng hiệu quả chẩn đoán.
Menu xem nhanh:
1. Các xét nghiệm cần thực hiện khi khám thận ứ nước
Trong quá trình khám, bác sĩ sẽ chỉ định nhiều xét nghiệm khác nhau để đánh giá tình trạng thận. Tùy vào từng trường hợp, số lượng và loại xét nghiệm có thể khác nhau. Tuy nhiên, những xét nghiệm quan trọng và phổ biến nhất bao gồm siêu âm, xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm máu và chụp CT.
1.1 Siêu âm thận – Phương pháp chẩn đoán đầu tiên khi khám thận ứ nước
Siêu âm là xét nghiệm quan trọng và thường được chỉ định đầu tiên khi có nghi ngờ thận ứ nước. Kỹ thuật này sử dụng sóng siêu âm để tạo hình ảnh của thận, giúp bác sĩ quan sát được kích thước, hình dạng, mức độ giãn của bể thận, đài thận cũng như sự xuất hiện của các yếu tố cản trở dòng nước tiểu như sỏi thận hoặc khối u.
Một trong những ưu điểm lớn của siêu âm là không gây đau, không xâm lấn và có thể thực hiện nhanh chóng. Dựa vào kết quả siêu âm, bác sĩ sẽ đánh giá mức độ thận ứ nước theo các cấp độ từ nhẹ đến nặng. Nếu hình ảnh siêu âm cho thấy thận giãn to bất thường hoặc có dấu hiệu tổn thương, bác sĩ có thể yêu cầu thêm các xét nghiệm chuyên sâu để xác định nguyên nhân chính xác.
Siêu âm là xét nghiệm quan trọng trong chẩn đoán thận ứ nước.
1.2 Xét nghiệm nước tiểu – Đánh giá chức năng thận và nhiễm trùng
Xét nghiệm nước tiểu là một phần không thể thiếu trong quá trình khám thận ứ nước. Mẫu nước tiểu sẽ được kiểm tra để phát hiện dấu hiệu nhiễm trùng, sự xuất hiện của protein, máu hoặc tinh thể khoáng chất – những yếu tố có thể liên quan đến sỏi thận hoặc tổn thương mô thận.
Nếu trong nước tiểu có sự hiện diện của bạch cầu hoặc vi khuẩn, bác sĩ có thể nghi ngờ viêm nhiễm đường tiết niệu – một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng tắc nghẽn và dẫn đến thận ứ nước. Ngoài ra, nếu có protein niệu hoặc máu trong nước tiểu, đây có thể là dấu hiệu của tổn thương thận hoặc bệnh lý liên quan.
1.3 Xét nghiệm máu – Đánh giá chức năng lọc của thận
Xét nghiệm máu giúp kiểm tra nồng độ creatinine và ure – hai chỉ số phản ánh chức năng lọc của thận. Khi thận bị ứ nước kéo dài, khả năng lọc và đào thải chất thải của cơ quan này có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến tăng creatinine trong máu. Bác sĩ cũng có thể yêu cầu xét nghiệm điện giải đồ để đánh giá sự mất cân bằng các khoáng chất quan trọng như natri và kali, vốn có vai trò thiết yếu trong duy trì chức năng thận.
Nếu kết quả xét nghiệm máu cho thấy chỉ số creatinine tăng cao hoặc có dấu hiệu suy giảm chức năng thận, người bệnh có thể cần phải thực hiện thêm các xét nghiệm hình ảnh để xác định rõ hơn về tổn thương thận và mức độ ảnh hưởng.
1.4 Chụp CT – Xác định nguyên nhân và mức độ tắc nghẽn
Trong những trường hợp cần đánh giá chi tiết hơn về nguyên nhân gây thận ứ nước, bác sĩ có thể chỉ định chụp CT. Chụp CT sử dụng tia X để tạo hình ảnh chi tiết của thận và đường tiết niệu, giúp xác định chính xác vị trí tắc nghẽn, có thể là do sỏi thận, khối u hoặc hẹp niệu quản.
Chụp CT có vai trò quan trọng trong việc đánh giá, xác định mức độ ứ nước thận một cách chi tiết
Nếu nghi ngờ có sỏi thận, bác sĩ có thể sử dụng kỹ thuật chụp X-quang hệ tiết niệu với thuốc cản quang để theo dõi quá trình lưu thông của nước tiểu qua thận và niệu quản.
2. Quy trình khám thận ứ nước chi tiết
Sau khi hiểu rõ các xét nghiệm cần thực hiện, người bệnh cũng nên nắm được quy trình khám tổng thể để có sự chuẩn bị tốt nhất. Một quy trình khám thường bao gồm các bước chính như sau:
2.1 Khám lâm sàng và hỏi bệnh sử người có nghi ngờ thận ứ nước
Bước đầu tiên trong quá trình khám thận ứ nước là khám lâm sàng và khai thác bệnh sử. Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng như đau lưng, tiểu ít, tiểu buốt hoặc sốt. Đồng thời, những yếu tố nguy cơ như tiền sử mắc sỏi thận, nhiễm trùng tiết niệu hoặc các bệnh lý nền khác cũng sẽ được xem xét.
Sau khi thu thập thông tin bệnh sử, bác sĩ sẽ thực hiện thăm khám vùng bụng và lưng để kiểm tra dấu hiệu đau nhói hoặc căng tức, điều này có thể gợi ý mức độ tổn thương của thận.
2.2 Thực hiện xét nghiệm cận lâm sàng
Dựa trên kết quả khám lâm sàng, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm cần thiết như siêu âm, xét nghiệm máu và nước tiểu. Người bệnh có thể cần nhịn ăn hoặc uống nước nhiều hơn trước khi thực hiện một số xét nghiệm để đảm bảo kết quả chính xác.
Thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng chẩn đoán thận ứ nước
Nếu kết quả siêu âm và xét nghiệm máu cho thấy dấu hiệu bất thường, bác sĩ có thể yêu cầu chụp CT hoặc MRI để xác định nguyên nhân cụ thể.
2.3 Đọc kết quả và tư vấn điều trị
Sau khi hoàn tất các xét nghiệm, bác sĩ sẽ đọc kết quả và đưa ra chẩn đoán cuối cùng. Nếu thận ứ nước ở mức độ nhẹ, bệnh nhân có thể được theo dõi và điều trị nội khoa. Trong trường hợp có tắc nghẽn nặng hơn, bác sĩ có thể đề xuất phương pháp điều trị chuyên sâu như đặt ống thông niệu quản hoặc phẫu thuật để giải phóng tắc nghẽn.
Khám thận ứ nước là một bước quan trọng giúp phát hiện sớm tình trạng tắc nghẽn đường tiết niệu, từ đó có hướng xử lý kịp thời để bảo vệ chức năng thận. Quy trình khám bao gồm nhiều xét nghiệm khác nhau, trong đó siêu âm, xét nghiệm nước tiểu và xét nghiệm máu đóng vai trò chủ đạo. Tùy vào tình trạng cụ thể, bác sĩ có thể chỉ định thêm các kỹ thuật hình ảnh chuyên sâu như chụp CT để đánh giá chi tiết hơn. Người bệnh nên đi khám sớm nếu có các triệu chứng nghi ngờ, tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ để có kết quả chẩn đoán chính xác và kế hoạch điều trị phù hợp.
