đGiãn bể thận là tình trạng thường gặp ở người trưởng thành, xảy ra khi bể thận bị giãn rộng do nước tiểu không thể thoát ra ngoài một cách bình thường. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý nguy hiểm liên quan đến thận và đường tiết niệu. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, giãn nhu mô thận có thể dẫn đến suy giảm chức năng thận nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về nguyên nhân phổ biến của giãn đài bể thận ở người lớn cũng như các biện pháp phòng tránh để bảo vệ thận một cách tốt nhất.
Menu xem nhanh:
1. Giãn bể thận ở người lớn là gì?
Giãn bể thận là hiện tượng bể thận – khoang chứa nước tiểu trước khi đổ vào niệu quản – bị giãn rộng do tắc nghẽn dòng chảy của nước tiểu. Tình trạng này có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên thận, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh.
1.1 Cơ chế hình thành giãn bể thận
Bình thường, nước tiểu được sản xuất ở thận và chảy qua niệu quản để xuống bàng quang trước khi được đào thải ra ngoài. Khi có bất kỳ sự tắc nghẽn nào trên đường dẫn nước tiểu, áp lực trong bể thận tăng lên, làm giãn rộng vùng này. Lâu dài, giãn hệ thống nhu mô thận có thể dẫn đến tổn thương nhu mô thận, suy giảm chức năng thận và tăng nguy cơ suy thận.
1.2 Các mức độ giãn bể thận
Giãn đài bể thận ở người lớn được chia thành nhiều mức độ khác nhau tùy thuộc vào mức độ ứ đọng nước tiểu trong thận:
– Giãn nhẹ: Bể thận chỉ hơi giãn, chưa ảnh hưởng đến nhu mô thận.
– Giãn trung bình: Sự giãn nở bắt đầu ảnh hưởng đến cấu trúc thận, cần theo dõi chặt chẽ.
– Giãn nặng: Bể thận giãn to rõ rệt, chức năng thận bị suy giảm nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời.
2. Nguyên nhân phổ biến gây giãn bể thận ở người lớn
Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến giãn đài bể thận ở người lớn, trong đó các yếu tố chủ yếu liên quan đến tắc nghẽn đường tiết niệu.
2.1 Sỏi thận và sỏi niệu quản
Sỏi thận là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng giãn mỏng hệ thống nhu mô thận. Khi sỏi hình thành và di chuyển xuống niệu quản, chúng có thể gây tắc nghẽn, khiến nước tiểu bị ứ đọng và làm giãn bể thận. Những viên sỏi có kích thước lớn hoặc mắc kẹt lâu ngày có thể làm tổn thương thận, gây viêm nhiễm và đau đớn dữ dội.
Sỏi thận, sỏi niệu quản là nguyên nhân thường gặp gây giãn đài bể thận ở người trưởng thành
2.2 Hẹp niệu quản bẩm sinh hoặc mắc phải
Hẹp niệu quản có thể do bẩm sinh hoặc do viêm nhiễm, chấn thương, phẫu thuật vùng bụng – chậu gây ra. Khi niệu quản bị hẹp, dòng chảy nước tiểu bị cản trở, dẫn đến tăng áp lực trong bể thận và gây giãn nở.
2.3 Nhiễm trùng đường tiết niệu kéo dài
Nhiễm trùng đường tiết niệu nếu không được điều trị triệt để có thể gây viêm niệu quản, làm hẹp đường dẫn nước tiểu. Điều này làm cản trở dòng nước tiểu, gây ứ đọng và giãn mỏng nhu mô thận.
2.4 U bướu trong hoặc ngoài đường tiết niệu
Các khối u ở thận, bàng quang hoặc tử cung có thể chèn ép niệu quản, làm tắc nghẽn đường tiểu. Đặc biệt, ở phụ nữ, các khối u tử cung hoặc buồng trứng có thể gây chèn ép lên niệu quản, làm giãn mỏng nhu mô thận một cách thầm lặng mà không có triệu chứng rõ ràng.
2.5 Tác động từ bệnh lý tuyến tiền liệt
Ở nam giới, phì đại tuyến tiền liệt hoặc ung thư tuyến tiền liệt có thể gây cản trở dòng chảy nước tiểu, dẫn đến giãn mỏng nhu mô thận. Những bệnh lý này thường gặp ở nam giới trung niên và cao tuổi, cần được theo dõi chặt chẽ.
3. Cách phòng tránh giãn bể thận hiệu quả
Để bảo vệ thận khỏi nguy cơ bị giãn mỏng hệ thống đài bể, cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa khoa học và duy trì thói quen sống lành mạnh.
3.1 Uống đủ nước và duy trì chế độ ăn lành mạnh
Nước đóng vai trò quan trọng trong việc giúp đào thải cặn bã và ngăn ngừa hình thành sỏi thận – nguyên nhân phổ biến gây giãn mỏng nhu mô thận. Một người trưởng thành nên uống đủ từ 2 – 2,5 lít nước mỗi ngày, đặc biệt là trong những ngày nắng nóng hoặc khi hoạt động thể lực nhiều.
Chế độ ăn uống cũng có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe thận. Hạn chế thực phẩm giàu oxalate (như rau bina, socola, trà đặc), giảm muối và tránh thực phẩm chế biến sẵn giúp giảm nguy cơ hình thành sỏi thận.
3.2 Kiểm tra sức khỏe định kỳ và siêu âm thận
Giãn đài bể thận thường không có triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu, do đó, kiểm tra sức khỏe định kỳ và siêu âm thận là cách tốt nhất để phát hiện sớm. Những người có tiền sử sỏi thận, nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc bệnh lý tuyến tiền liệt cần đặc biệt chú ý kiểm tra định kỳ để tránh biến chứng nguy hiểm.
Siêu âm là phương pháp chẩn đoán hình ảnh giúp phát hiện sớm bất thường ở thận
3.3 Phát hiện sớm và điều trị triệt để các bệnh lý tiết niệu
Nếu có các triệu chứng như đau lưng, tiểu buốt, tiểu khó hoặc tiểu ra máu, cần đến bác sĩ để kiểm tra ngay. Những dấu hiệu này có thể liên quan đến sỏi thận, nhiễm trùng hoặc tắc nghẽn đường tiểu – các nguyên nhân chính gây giãn bể thận.
Điều trị sỏi tiết niệu triệt để, loại bỏ nhanh chóng nguyên nhân gây tắc nghẽn ứ đọng nước tiểu tại TCI
3.4 Hạn chế nhịn tiểu và kiểm soát bệnh lý tuyến tiền liệt
Nhịn tiểu thường xuyên có thể làm tăng áp lực trong bàng quang, ảnh hưởng đến chức năng thận và đường tiết niệu. Đối với nam giới trên 50 tuổi, cần theo dõi tuyến tiền liệt thường xuyên để phát hiện sớm các bệnh lý có nguy cơ gây tắc nghẽn dòng tiểu.
Giãn bể thận ở người lớn là tình trạng có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm sỏi thận, hẹp niệu quản, nhiễm trùng tiết niệu, khối u và bệnh lý tuyến tiền liệt. Để bảo vệ thận, cần duy trì thói quen uống đủ nước, kiểm tra sức khỏe định kỳ, phát hiện sớm các bệnh lý tiết niệu và tránh nhịn tiểu quá lâu. Việc chủ động phòng ngừa và điều trị từ sớm có thể giúp giảm nguy cơ suy giảm chức năng thận, đảm bảo sức khỏe lâu dài.
