Tiêu chảy là một bệnh lý thường gặp trong hệ tiêu hóa và thường có khả năng tự khỏi sau khoảng 5 đến 7 ngày. Tuy nhiên, đối với trẻ nhỏ, bệnh này có thể gây ra những tình trạng nghiêm trọng nếu không được bổ sung nước và điều trị kịp thời. Khi phát hiện bất kỳ triệu chứng nào, gia đình nên đưa ngay trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được các bác sĩ theo dõi và được kê thuốc điều trị tiêu chảy cấp ở trẻ em với liều lượng phù hợp.
Menu xem nhanh:
1. Một số loại thuốc thường thấy khi điều trị tiêu chảy ở trẻ
Khi trẻ bị tiêu chảy, cha mẹ cần đưa con đến khám với bác sĩ để được kê đơn thuốc cụ thể đối với từng trường hợp. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc điều trị tại nhà nếu không nhận được sự tư vấn của bác sĩ.
Thông thường sẽ có một số nhóm thuốc được sử dụng để điều trị tiêu chảy, bao gồm:
– Dung dịch bù nước và điện giải: Được sử dụng để thay thế lượng nước và các chất điện giải mất đi do tiêu chảy, giúp duy trì cân bằng điện giải và ngăn ngừa tình trạng mất nước nghiêm trọng.
– Thuốc bao phủ niêm mạc ruột và hấp phụ độc tố: Có tác dụng bảo vệ niêm mạc ruột khỏi tác động của vi khuẩn, độc tố và các yếu tố gây viêm.
– Thuốc kháng nhu động ruột và giảm tiết dịch: Giúp giảm tốc độ chuyển động của ruột và tiết dịch trong ruột, giảm tần suất tiêu chảy.
– Men vi sinh có lợi: Cung cấp các vi khuẩn có lợi cho hệ tiêu hóa, giúp cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột và giảm sự lây lan của vi khuẩn gây bệnh.
Tuy nhiên, các thuốc làm giảm triệu chứng tiêu chảy như kháng nhu động ruột, giảm tiết dịch, hấp phụ độc tố, bao phủ niêm mạc ruột thường chỉ được sử dụng trong một số trường hợp tiêu chảy ở người lớn. Đối với trẻ em, những loại thuốc này không được khuyến nghị vì chúng không có tác dụng giảm mất nước và chất điện giải, thậm chí có thể gây hại cho trẻ. Việc điều trị tiêu chảy ở trẻ em cần sự hướng dẫn và giám sát kỹ lưỡng từ các chuyên gia y tế.
Cần đưa trẻ đi khám để được bác sĩ chỉ định thuốc
1.1. Bù nước điện giải – thuốc điều trị tiêu chảy cấp ở trẻ em
Khi mắc phải tiêu chảy, cơ thể người bệnh gặp nguy cơ mất nước nghiêm trọng. Vì vậy, các chuyên gia y tế thường sẽ chỉ định sử dụng các dung dịch bù nước và điện giải như Oresol hoặc Hydrite. Đây là những dung dịch phù hợp để điều trị mất nước do tiêu chảy ở cả trẻ em và người lớn, như trong trường hợp tiêu chảy cấp, nôn mửa, sốt cao, mất nước ưu trương hoặc nhược trương.
Liều dùng Oresol cho người lớn là:
– Uống 200ml đến 400ml dung dịch sau mỗi lần mất nước do nôn hoặc tiêu chảy.
Liều dùng Oresol dùng để tham khảo cho trẻ em:
– Trẻ từ 1 tháng tuổi đến 1 tuổi: cần hỏi ý kiến liều dùng từ bác sĩ.
– Trẻ từ 1 đến 12 tuổi: Uống 200ml sau mỗi lần mất nước do nôn hoặc tiêu chảy.
– Trẻ từ 12 đến 18 tuổi: Uống 200ml – 400ml sau mỗi lần mất nước do nôn hoặc tiêu chảy.
Cần lưu ý rằng dung dịch Oresol và dung dịch muối đường không nên quá đặc, để tránh gây ưu trương nước và tăng áp lực thẩm thấu, gây nguy cơ phù não. Nếu sau 24 giờ, dung dịch Oresol chưa được sử dụng hết, cần phải bỏ đi và pha dung dịch mới. Oresol không được dùng cho các trường hợp giảm niệu hoặc vô niệu do giảm chức năng thận, mất nước nặng kèm theo triệu chứng sốc, nôn nhiều và kéo dài, tắc ruột, liệt ruột.
Liều dùng Hydrite không đồng nhất cho mọi người, vì vậy các bác sĩ sẽ thăm khám và trao đổi với mỗi bệnh nhân để đưa ra liều dùng chính xác nhất. Thông thường, liều dùng Hydrite cho người lớn là:
– Hòa tan 2 viên Hydrite trong khoảng 200ml nước. Uống 10ml/kg sau mỗi lần đi tiêu chảy.
Hiện tại, liều dùng Hydrite cho trẻ em vẫn chưa được nghiên cứu và xác định rõ ràng. Vì vậy, khi trẻ bị tiêu chảy, người thân nên thảo luận cụ thể với bác sĩ để xác định xem có nên dùng dung dịch bù nước và điện giải này cho trẻ hay không.
Hydrite nên uống trước hoặc sau mỗi bữa ăn theo đúng chỉ định của bác sĩ. Trước khi sử dụng, cần đọc kỹ mọi thông tin liên quan đến thuốc. Nếu chưa rõ về liều dùng hay cách sử dụng, cần thảo luận với bác sĩ để điều trị bệnh một cách hiệu quả.
1.2. Thuốc tác dụng bao phủ niêm mạc
Smecta là một loại thuốc tiêu chảy có tác dụng bảo vệ và bao phủ niêm mạc đường tiêu hóa. Nó được sử dụng để điều trị các triệu chứng đau liên quan đến bệnh thực quản, dạ dày, tá tràng và đại tràng, cũng như điều trị tình trạng tiêu chảy cấp ở cả trẻ em và người lớn.
Liều dùng Smecta tham khảo cho trẻ em:
– Dưới 1 tuổi: 1 gói mỗi ngày.
– Từ 1 đến 2 tuổi: 1 – 2 gói mỗi ngày.
– Trẻ từ 2 tuổi trở lên: 2 đến 3 gói mỗi ngày.
Liều dùng Smecta tham khảo cho người lớn:
– Trung bình 3 gói mỗi ngày, hòa trong nửa ly nước.
Không dùng thuốc để điều trị tiêu chảy mà không có chỉ định của bác sĩ
Liều lượng của thuốc tiêu chảy Smecta có thể được bác sĩ điều chỉnh tùy thuộc vào tình trạng người bệnh, đặc biệt là trong trường hợp tiêu chảy cấp tính. Tuy thuốc hiếm khi gây tác dụng phụ, nhưng trong một số trường hợp hiếm gặp, người bệnh có thể gặp phản ứng như phát ban, táo bón, viêm, ngứa, hoặc phù mạch. Do đó, người bệnh không nên tự ý sử dụng thuốc tiêu chảy mà cần tuân thủ chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ. Ngoài ra, thuốc không nên sử dụng cho những người có mẫn cảm với bất kỳ thành phần nào trong thuốc.
1.3. Giảm triệu chứng
Thuốc tiêu chảy Loperamid có tác dụng giảm các triệu chứng của bệnh tiêu chảy bằng cách ức chế nhu động ruột, kéo dài thời gian vận chuyển qua ruột, giảm tiết dịch đường tiêu hóa, và giảm việc vận chuyển nước và chất điện giải từ lòng ruột vào máu. Loperamid được chỉ định để điều trị triệu chứng tiêu chảy cấp không biến chứng hoặc tiêu chảy mạn ở người lớn. Tuy nhiên, thuốc này không được sử dụng cho trẻ em dưới 12 tuổi khi có triệu chứng tiêu chảy cấp.
Liều dùng thuốc Loperamid tham khảo đối với người lớn như sau:
– Khi có triệu chứng tiêu chảy, uống 4mg ban đầu, sau mỗi lần đi ngoài tiếp theo uống 2mg cho đến khi triệu chứng tiêu chảy ngừng. Tuyệt đối không dùng quá 16mg trong một ngày và không sử dụng lâu hơn 5 ngày trong trường hợp tiêu chảy cấp.
Mặc dù thuốc tiêu chảy Loperamid là một loại thuốc thông thường, nhưng người bệnh không được tự ý sử dụng mà phải tuân thủ chỉ định của bác sĩ, vì có thể gây ra những vấn đề tim mạch nguy hiểm. Thuốc Loperamid cũng chống chỉ định đối với những trường hợp sau:
– Bệnh nhân mẫn cảm với bất kỳ một thành phần nào đó của thuốc.
– Bệnh nhân mắc lỵ cấp tính hoặc viêm ruột do vi khuẩn.
– Bệnh nhân mắc viêm loét đại tràng cấp tính.
– Bệnh nhân viêm đại tràng giả mạc do sử dụng kháng sinh phổ rộng.
– Bệnh nhân bị tổn thương gan.
– Phụ nữ có thai.
– Không sử dụng thuốc Loperamid với một số loại thuốc ức chế hệ thần kinh trung ương hoặc các thuốc chống trầm cảm, vì có thể làm tăng độc tính của Loperamid.
1.4. Men vi sinh Probiotics – thuốc điều trị tiêu chảy cấp ở trẻ em
Probiotics là những vi khuẩn có lợi cho đường ruột, giúp duy trì cân bằng hệ vi sinh bằng cách ức chế sự tăng sinh của vi khuẩn có hại. Trên thị trường hiện nay, có hai loại Probiotics được khuyến cáo sử dụng trong trường hợp bị tiêu chảy là Saccharomyces boulardii và Lactobacillus acidophilus.
Saccharomyces boulardii có nhiều tác dụng, bao gồm tổng hợp các vitamin nhóm B, kìm khuẩn có hại và kích thích hệ miễn dịch không đặc hiệu. Loại Probiotics này được chỉ định để phòng ngừa và điều trị tiêu chảy do sử dụng kháng sinh, cũng như tiêu chảy cấp. Vì Saccharomyces boulardii là loại nấm men sống, nên không nên trộn vào nước hay thức ăn nóng, lạnh hoặc có chứa rượu. Cũng không nên sử dụng Saccharomyces boulardii cùng lúc với các thuốc chống nấm khác.
Lactobacillus acidophilus cũng có khả năng tổng hợp các vitamin nhóm B và giúp cân bằng vi khuẩn cộng sinh trong ruột.
2. Phòng bệnh cho trẻ
Bệnh tiêu chảy có thể trở nên cực kỳ nguy hiểm, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ, với các triệu chứng như nôn ói, tiêu chảy, đau bụng và mất nước, có thể dẫn đến trụy mạch và thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Vì vậy, phòng bệnh luôn quan trọng hơn chữa bệnh.
Cần giữ gìn, phòng bệnh cho trẻ hơn chữa bệnh
– Ăn uống đúng theo quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm: không ăn các loại thịt sống, thịt chưa chín, và luôn rửa sạch rau quả trước khi ăn.
– Rửa tay kỹ trước khi chế biến món ăn và trước khi ăn, để tránh vi khuẩn và tạp chất vào thực phẩm.
– Uống nước chín, tránh uống nước không đảm bảo vệ sinh, nhất là nước từ các nguồn không rõ nguồn gốc.
– Vệ sinh kỹ dụng cụ ăn uống của trẻ nhỏ, đặc biệt là trong thời gian cho con bú, mẹ cần giữ gìn vệ sinh thật tốt để đảm bảo sức khỏe cho bé.
Ngoài những biện pháp trên, Bộ Y tế còn khuyến cáo người dân nên chủ động tiêm vắc xin để phòng ngừa bệnh tiêu chảy cấp do Rotavirus. Đây là nguyên nhân gây tiêu chảy cấp phổ biến hàng đầu hiện nay ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi. Việc tiêm vắc xin giúp bảo vệ trẻ khỏi các biến chứng nguy hiểm của bệnh và giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tiêu chảy cấp.
Tóm lại, việc tuân thủ các biện pháp phòng bệnh và tiêm vắc xin là cách hiệu quả để ngăn ngừa bệnh tiêu chảy và bảo vệ sức khỏe cho cả trẻ em và người lớn.
