Là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến nhất mà trẻ, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi, có thể gặp phải, tay chân miệng có khả năng lây nhiễm mạnh mẽ. Bệnh lưu truyền quanh năm, nhưng phát tán dữ dội vào các tháng 3, 4, 5, 9, 10, 11, 12. Vậy bệnh tay chân miệng lây như thế nào? Đọc ngay bài viết sau để biết câu trả lời chi tiết được chia sẻ bởi chuyên gia, bạn nhé!
Menu xem nhanh:
1. Bệnh tay chân miệng: Dấu hiệu nhận biết và biến chứng
1.1. Dấu hiệu nhận biết
Tay chân miệng sở hữu cả triệu chứng không đặc trưng và triệu chứng đặc trưng. Mỗi loại triệu chứng gắn liền với một giai đoạn phát triển bệnh. “Chu kỳ sống” của tay chân miệng trong hầu hết các trường hợp thường bao gồm 4 thời kỳ: Ủ bệnh (kéo dài 3 – 6 ngày sau nhiễm virus), khởi phát (kéo dài 1 – 2 ngày sau ủ bệnh), toàn phát (3 – 7 ngày sau khởi phát), lui bệnh (sau toàn phát). Theo đó:
Dấu hiệu không đặc trưng xuất hiện tại thời kỳ khởi phát. Chúng là: Sốt, đau họng, chảy mũi, tiêu chảy, mệt mỏi, nổi hạch ở cổ hoặc ở hàm dưới hoặc ở cả 2.
Dấu hiệu đặc trưng thì xuất hiện tại thời kỳ toàn phát. Chúng là tổn thương da và niêm mạc, tồn tại dưới dạng các vết phồng rộp. Tùy vị trí, những vết phồng rộp này có đường kính khác nhau. Ở niêm mạc miệng, má trong, lợi, mặt bên lưỡi,… đường kính của chúng là 2 – 3mm. Ở lòng bàn tay, đầu gối, mông, lòng bàn chân,… đường kính của chúng là 2 – 10mm. Riêng ở lòng bàn tay, đầu gối, mông, lòng bàn chân,… các vết phồng rộp có thể ẩn hoặc hiện trên bề mặt da. Mặc dù khác biệt về kích thước và hình thái, chúng đều dễ vỡ, tạo thành các vết loét, khiến trẻ đau đớn.
Các tổn thương da và niêm mạc dễ vỡ, tạo thành các vết loét, khiến trẻ đau đớn
Thời kỳ ủ bệnh, tay chân miệng không biểu hiện rõ ràng. Thời kỳ lui bệnh, các biểu hiện tay chân miệng thuyên giảm và biến mất.
1.2. Biến chứng
Trong một vài trường hợp, tay chân miệng có thể tiến triển đến viêm màng não, viêm não, viêm cơ tim,…. Đây đều là những biến chứng nguy hiểm, không điều trị tích cực kịp thời, không loại trừ khả năng tính mạng trẻ bị đe dọa.
2. Bệnh tay chân miệng lây như thế nào – Chia sẻ của chuyên gia
Theo số liệu thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Việt Nam mỗi năm ghi nhận không dưới 50.000 – 100.000 trường hợp mắc tay chân miệng (60% tại miền Nam, 40% tại miền Trung và miền Bắc).
Được biết, hoạt động của virus đường ruột họ Enterovirus, cụ thể là Coxsackievirus A16 và Enterovirus 71 là nguyên nhân sinh tay chân miệng. Do đó, tay chân miệng có thể dễ dàng lây nhiễm trực tiếp hoặc gián tiếp từ người bệnh sang người không bệnh thông qua dịch tiết mũi họng, dịch từ các tổn thương da và niêm mạc, phân. Một số cách thức lây nhiễm tay chân miệng cụ thể có thể kể đến là:
– Trực tiếp: Người không bệnh hít phải dịch tiết mũi họng trong không khí do người bệnh ho hoặc hắt hơi ra. Người không bệnh tiếp xúc gần gũi như ôm/hôn người bệnh.
– Gián tiếp: Người không bệnh sờ/chạm đồ đạc dính dịch tiết mũi họng, dịch từ các tổn thương da và niêm mạc, phân người bệnh rồi vô tình đưa tay sờ/chạm tai, mũi, họng.
Xem xét cách thức lây nhiễm, chúng ta có 7 khuyến cáo phòng ngừa tay chân miệng, được chia thành khuyến cáo nên làm và khuyến cáo không nên làm, như sau:
– Nên: Cho trẻ ăn chín và uống sôi. Rửa tay sạch sẽ nhiều lần trong ngày cho trẻ và cho bản thân bằng các sản phẩm khử khuẩn. Trước khi giặt quần áo cho trẻ, luộc hoặc ngâm chúng trong dung dịch Cloramin B 2%. Vệ sinh kỹ lưỡng đồ chơi của trẻ và không gian sinh hoạt của gia đình bằng các sản phẩm khử khuẩn.
Rửa tay cho trẻ nhiều lần trong ngày để phòng ngừa tay chân miệng
– Không nên: Cho trẻ ngậm/mút tay và ngậm/mút đồ chơi. Cho trẻ dùng chung bát, đĩa, đũa, thìa, nĩa với gia đình. Cho trẻ tới các địa điểm đã ghi nhận người mắc tay chân miệng.
3. Bệnh tay chân miệng: Điều trị
Sau khoảng 10 ngày kể từ khi khởi phát, tay chân miệng do Coxsackievirus A16 gây ra phần lớn có thể tự khỏi mà không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, nếu tay chân miệng là do Enterovirus 71 gây ra, như đã đề cập phía trên, trẻ hoàn toàn có thể bị biến chứng. Chính vì vậy, khi nghi ngờ trẻ mắc tay chân miệng, bố mẹ tuyệt đối không chủ quan. Cách xử trí đúng đắn nhất bố mẹ nên tuân thủ là:
Bước thứ nhất: Đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín gần nhất. Tại đây, sau thăm khám, nếu chẩn đoán trẻ bị tay chân miệng nặng, chuyên gia sẽ chỉ định trẻ nhập viện điều trị. Nếu chẩn đoán tình trạng tay chân miệng ở trẻ chỉ nhẹ, chuyên gia sẽ hướng dẫn bố mẹ chăm sóc trẻ tại nhà.
Bước thứ hai: Chăm sóc trẻ tại nhà theo các lưu ý sau:
– Sử dụng thuốc hạn chế triệu chứng cho trẻ để hỗ trợ cơ thể trẻ xử lý tay chân miệng, bởi hiện tại, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu bệnh truyền nhiễm này. Các thuốc hạn chế triệu chứng thường được dùng cho trẻ tay chân miệng là: Thuốc hạ sốt Paracetamol như Hapacol, thuốc giảm đau không kê đơn như Ibuprofen, kem chống ngứa như Calamine, dung dịch sát khuẩn (dùng để bao phủ bề mặt các tổn thương da), nước muối sinh lý 0,9% (dùng để vệ sinh các tổn thương niêm mạc).
– Lưu ý khác: Áp dụng nguyên tắc 3 chữ L: Lỏng, lạt, lạnh để cung cấp dinh dưỡng đầy đủ cho trẻ (trứng, đậu, khoai tây, đu đủ, dưa hấu,… là một số thực phẩm tốt cho trẻ tay chân miệng, bố mẹ có thể tham khảo). Bổ sung cho trẻ 1,5 – 2l nước mỗi ngày. Vẫn tắm hoặc lau người cho trẻ để làm sạch virus và các tác nhân tiêu cực khác từ môi trường. Không để trẻ gãi, tránh lan tỏa các tổn thương da.
– Cho trẻ tái khám lập tức nếu trẻ: Sốt cao, nôn, lơ mơ, mê sảng, co giật,…. Đây là dấu hiệu tay chân miệng biến chứng.
Cho trẻ tái khám lập tức nếu trẻ: Sốt cao, nôn, lơ mơ, mê sảng, co giật
Như vậy, trong bài viết này, Thu Cúc TCI đã chia sẻ với bạn toàn bộ thông tin cơ bản, bao gồm cả câu trả lời cho câu hỏi bệnh tay chân miệng lây như thế nào. Nếu còn thắc mắc, liên hệ ngay Thu Cúc TCI để được giải đáp chi tiết mọi băn khoăn một cách nhanh chóng, bạn nhé!
