Nuốt nghẹn không phải là một bệnh lý, nhưng được coi là dấu hiệu cảnh báo của các bệnh lý từ nhẹ đến nghiêm trọng liên quan đến đường tiêu hóa. Việc chữa nuốt nghẹn, muốn hiệu quả thì cần chẩn đoán đúng căn bệnh đằng sau triệu chứng này.
Menu xem nhanh:
1. Giải mã nuốt nghẹn
1.1. Nuốt nghẹn là biểu hiện như thế nào?
Nuốt nghẹn (khó nuốt) là hiện tượng người bệnh phải mất nhiều thời gian và công sức để chuyển thức ăn hoặc nước từ miệng xuống dạ dày. Nuốt nghẹn, đặc biệt khi kéo dài, có thể là dấu hiệu của một bệnh lý nghiêm trọng và cần được xử lý kịp thời.
Khi bị nuốt nghẹn, bạn thường trải qua những cảm giác sau:
– Cảm giác vướng víu: Đây là triệu chứng thường gặp nhất khi bị nuốt nghẹn. Người bệnh thường cảm thấy như có vật gì đó mắc kẹt trong cổ họng, làm cho việc nuốt thức ăn hoặc nước bọt trở nên khó khăn. Cảm giác này có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trong cổ họng, từ họng đến thực quản, với mức độ vướng víu thay đổi từ nhẹ đến nặng, ảnh hưởng đến khả năng nuốt cả thức ăn rắn và lỏng.
– Khó nuốt: Người bệnh có thể gặp trở ngại khi nuốt, đặc biệt là thức ăn rắn hoặc dai. Họ thường phải nhai kỹ hơn hoặc uống nhiều nước để giúp thức ăn trôi qua cổ họng. Trong trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể không nuốt được bất cứ thứ gì, kể cả nước bọt.
– Đau: Cảm giác đau ở cổ họng khi nuốt là một triệu chứng phổ biến khác của nuốt nghẹn. Cơn đau có thể là cảm giác nhói, rát, hoặc đau nhức, và có thể lan ra ngực hoặc sau tai. Đặc biệt, khi nuốt thức ăn rắn hoặc dai, cơn đau có xu hướng gia tăng.
Nuốt nghẹn, đặc biệt khi kéo dài, có thể là dấu hiệu của một bệnh lý nghiêm trọng và cần được xử lý kịp thời.
1.2. Bệnh lý nào có thể là nguyên nhân gây nuốt nghẹn?
Nuốt nghẹn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân bệnh lý, bao gồm:
– Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra nuốt nghẹn.
– Rối loạn chức năng nuốt: Do yếu cơ thực quản, tổn thương thần kinh điều khiển cơ nuốt, hoặc các bệnh lý thần kinh như đột quỵ và Parkinson.
– Rối loạn cơ: Viêm cơ vòng thực quản hoặc tình trạng co thắt không đúng cách của cơ vòng ở đáy thực quản gây khó nuốt. Các bệnh như Achalasia (mất khả năng co bóp của thực quản) hay Dystonia thực quản (co thắt cơ thực quản không tự chủ) cũng gây ra khó nuốt và cản trở thức ăn trôi xuống.
– Tắc nghẽn thực quản: Viêm họng, viêm thực quản, hẹp thực quản, tùm, và ung thư thực quản đều có thể gây ra tình trạng tắc nghẽn trong thực quản.
Người bệnh thường cảm thấy như có vật gì đó mắc kẹt trong cổ họng, làm việc nuốt thức ăn hoặc nước bọt trở nên khó khăn
1.3. Tại sao muốn chữa nuốt nghẹn chẩn đoán chính xác tình trạng?
Chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây nuốt nghẹn rất quan trọng vì nó giúp:
– Xác định nguyên nhân gốc rễ: Nuốt nghẹn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm rối loạn chức năng nuốt và bệnh lý thực quản. Chẩn đoán chính xác cho phép xác định nguyên nhân cụ thể, từ đó áp dụng phương pháp điều trị thích hợp. Chẩn đoán sai lầm có thể dẫn đến điều trị không hiệu quả và gây ra các biến chứng nguy hiểm.
– Lựa chọn phương pháp điều trị hiệu quả: Tùy theo nguyên nhân gây nuốt nghẹn, có nhiều phương pháp điều trị khác nhau như thuốc, phẫu thuật, hoặc các biện pháp can thiệp khác. Chẩn đoán chính xác giúp bác sĩ lựa chọn phương pháp điều trị tối ưu nhất cho bệnh nhân, đảm bảo hiệu quả điều trị cao và giảm thiểu tác dụng phụ.
– Chẩn đoán đúng giúp bác sĩ theo dõi các triệu chứng và dấu hiệu của bệnh một cách hiệu quả, từ đó có những can thiệp kịp thời nếu tình trạng bệnh nhân xấu đi.
– Phòng ngừa biến chứng: Nuốt nghẹn có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như suy dinh dưỡng và viêm phổi do sặc. Chẩn đoán chính xác giúp phát hiện sớm các biến chứng tiềm ẩn và áp dụng các biện pháp phòng ngừa kịp thời.
– Cải thiện chất lượng cuộc sống: Nuốt nghẹn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, gây khó khăn trong việc ăn uống và giao tiếp. Chẩn đoán và điều trị chính xác giúp cải thiện các triệu chứng nuốt nghẹn, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
2. Đo HRM – tiêu chuẩn vàng chẩn đoán rối loạn vận động thực quản
Đo áp lực và nhu động thực quản độ phân giải cao (HRM) là một kỹ thuật chẩn đoán tiên tiến sử dụng đầu dò với nhiều cảm biến áp lực để đo áp lực và nhu động dọc theo toàn bộ chiều dài thực quản. Phương pháp này cung cấp thông tin chi tiết về chức năng nuốt, bao gồm sức mạnh và sự phối hợp của các cơ trong thực quản.
– Thông tin chi tiết về áp lực và nhu động thực quản: HRM hỗ trợ bác sĩ xác định chính xác vị trí và mức độ nghiêm trọng của các vấn đề bất thường trong thực quản.
– Khả năng phát hiện sớm các bệnh lý: Với độ nhạy cao, HRM có thể nhận diện sớm nhiều bệnh lý liên quan đến rối loạn vận động thực quản gây ra nuốt nghẹn, tình trạng tắc nghẽn thực quản,..
Nhờ cung cấp cái nhìn toàn diện và chính xác về chức năng thực quản, HRM không chỉ giúp chẩn đoán chính xác các bệnh lý mà còn hỗ trợ trong việc lập kế hoạch điều trị hiệu quả.
Đo HRM – Tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán nguyên nhân gây nuốt nghẹn
3. Đo pH trở kháng thực quản 24h – Tiêu chuẩn vàng chẩn đoán GERD
Đo pH thực quản 24h là một xét nghiệm giúp đánh giá lượng axit trào ngược từ dạ dày lên thực quản trong vòng 24 giờ. Xét nghiệm này thường được sử dụng để chẩn đoán và theo dõi tình trạng trào ngược axit dạ dày thực quản (GERD) và các tình trạng khác ảnh hưởng đến thực quản.
– Cung cấp thông tin chi tiết về mức độ và thời gian trào ngược axit trong 24 giờ.
– Giúp phân biệt GERD với các tình trạng khác có thể gây ra triệu chứng tương tự.
– Giúp theo dõi hiệu quả điều trị.
Đo pH thực quản là tiêu chuẩn vàng chẩn đoán GERD, giúp bác sĩ nhận ra nguyên nhân gây nuốt nghẹn do GERD và nhận biết được tính chất của các cơn trào ngược. Điều này giúp cho việc chữa nuốt nghẹn trở nên chuẩn xác với đúng tình trạng hơn, hiệu quả cao hơn.
Ngoài 2 phương pháp nổi bật trên, một số phương pháp khác như nội soi thực quản, chụp X-quang,… cũng có thể được sử dụng trong chẩn đoán hình ảnh, giúp phát hiện nguyên nhân gây nuốt nghẹn hiệu quả.
4. Chữa nuốt nghẹn bằng cách nào?
Bệnh nhân nuốt nghẹn sau khi thăm khám, chẩn đoán nguyên nhân bằng các phương pháp chuyên khoa sẽ được bác sĩ cân nhắc và áp dụng một số biện pháp điều trị như sử dụng thuốc, thủ thuật,..
– Thuốc điều trị nuốt nghẹn: Sử dụng các loại thuốc như thuốc kháng axit dạ dày, thuốc ức chế axit dạ dày, và thuốc ức chế bơm proton (PPI) để điều trị nuốt nghẹn do trào ngược dạ dày – thực quản (GERD).
– Thuốc giãn cơ trơn: Được chỉ định cho các trường hợp co thắt thực quản. Lưu ý, người bệnh chỉ nên sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
– Nong thực quản: Đối với các trường hợp co thắt thực quản, hẹp thực quản hoặc rối loạn nhu động ruột, bác sĩ có thể đề nghị thực hiện nong thực quản.
– Phẫu thuật và điều trị ung thư: Trong các trường hợp ung thư thực quản, các phương pháp như phẫu thuật cắt bỏ, hóa trị, xạ trị, điều trị giảm nhẹ hoặc chăm sóc hỗ trợ có thể được áp dụng.
– Phẫu thuật thực quản: Được thực hiện ở người bệnh có khối u thực quản, u vùng thắt lưng hoặc túi thừa thực quản.
Những thông tin trên giúp bạn hiểu rõ hơn về chứng nuốt nghẹn, các bệnh lý có thể gây ra tình trạng này, phương pháp chẩn đoán hiệu quả, từ đó dẫn đến các giải pháp chữa nuốt nghẹn hiệu quả.
