Hen suyễn ở trẻ em mùa lạnh là một căn bệnh đường hô hấp phổ biến và ngày càng có xu hướng tăng lên. Tình trạng này gây lo lắng cho nhiều bố mẹ, khiến họ không yên tâm vì bệnh có đặc điểm khó chữa trị hoàn toàn. Bệnh có thể trở nên nặng hơn khi thời tiết hoặc môi trường sống thay đổi, và đáng chú ý, bệnh có thể kéo dài suốt cuộc đời của trẻ.
Menu xem nhanh:
1. Hen suyễn ở trẻ em và những điều cần biết
Hen suyễn ở trẻ em thường xuất hiện đặc biệt trong mùa lạnh, đặc biệt là khi thời tiết chuyển mùa, khi khí hậu và độ ẩm trong không khí thay đổi đột ngột. Trẻ nhỏ thường khó thích ứng nhanh chóng với những biến đổi này. Trong mùa lạnh, khi độ ẩm tăng cao, môi trường trở nên thuận lợi cho vi khuẩn gây bệnh qua đường hô hấp phát triển mạnh, đặc biệt đối với các trẻ có tiền sử hoặc đang mắc bệnh hen suyễn, có sức đề kháng yếu. Nếu không đề phòng cẩn thận, bệnh của trẻ có thể trở nặng hơn trong mùa này.
1.1. Thế nào là hen suyễn?
Hen suyễn, còn được gọi là hen phế quản, là một bệnh về đường hô hấp thường gặp ở trẻ nhỏ.
Hen suyễn là một tình trạng viêm nhiễm mãn tính của đường dẫn khí, dẫn đến sưng to và làm hạn chế khả năng thở của trẻ. Điều này khiến cho trẻ có các cơn co thắt phế quản và dẫn đến sản sinh nhiều dịch nhầy trong niêm mạc phế quản, gây cản trở cho lưu thông khí quản và tạo ra âm thanh khò khè khi thở. Hoạt động của phế quản và lượng dịch nhầy có ảnh hưởng quan trọng trong mức độ khó thở của trẻ khi mắc bệnh. Đây cũng là lý do tại sao trẻ bị hen suyễn thường nhạy cảm với thay đổi thời tiết, khói bụi, lông động vật cưng, và những tác nhân khác.
Hen suyễn gây nên những cơn khó thở vô cùng nguy hiểm
1.2. Những lý do gây bệnh hen suyễn ở trẻ em mùa lạnh
– Thay đổi thời tiết: Khi trời chuyển sang mùa đông, nhiệt độ môi trường giảm đột ngột và không khí trở nên ẩm ướt. Điều này khiến trẻ em dễ mắc bệnh hen suyễn do việc cơ thể không thích ứng kịp với thay đổi. Nếu trẻ từng mắc bệnh này trong mùa lạnh trước, khả năng tái phát bệnh là rất cao.
– Giai đoạn chuyển mùa: Giai đoạn từ mùa thu sang mùa đông, còn được gọi là “thời điểm cao điểm”, là lúc trẻ bắt đầu đi học và tiếp xúc với nhiều học sinh khác nhau. Đây cũng là thời gian mà vi khuẩn phát triển mạnh mẽ. Việc tiếp xúc với những học sinh bị nhiễm vi khuẩn tăng khả năng lây nhiễm cho trẻ em, làm tăng nguy cơ mắc bệnh hen suyễn.
– Dị ứng: Dị ứng và hen suyễn có mối liên kết chặt chẽ với nhau. Khoảng 60% bệnh nhân hen suyễn do dị ứng và sốt gây ra. Khi trẻ tiếp xúc với các chất gây dị ứng như bọ mạt, phấn hoa, hóa chất, hoặc trẻ ăn các loại thực phẩm như tôm, ốc, bò, gà, khiến trẻ dễ mắc bệnh hen suyễn và có thể có những cơn hen kéo dài.
– Lông vật nuôi: Chơi với các thú cưng như chó, mèo có lông có thể gây ra cơn hen cho trẻ. Lông vật nuôi cũng chứa đựng nhiều vi khuẩn có thể gây nguy cơ hen suyễn cho trẻ nhỏ.
– Bụi bẩn và khói: Môi trường ô nhiễm, bao gồm khói bụi từ giao thông đường bộ, khói đốt rơm rạ, lò củi, bếp than đá, rác thải và đặc biệt là khói thuốc lá, đều là những yếu tố nguy hiểm góp phần vào sự phát triển của bệnh hen suyễn.
– Vận động mạnh: Khi trẻ chơi các hoạt động quá sức như đùa nghịch, chạy nhảy, leo cầu thang hoặc khóc quá nhiều, trẻ có thể gặp khó khăn trong việc thở, tạo ra những cơn thở dốc và ho liên tục. Điều này có thể khiến không khí lạnh xâm nhập vào đường hô hấp và gây co thắt cơ phế quản, dẫn đến cơn hen suyễn.
– Vi sinh vật (vi khuẩn, vi rút): Vi khuẩn gây bệnh có thể phát triển mạnh trong môi trường thuận lợi và đe dọa trẻ em từ 1 đến 12 tuổi với hệ miễn dịch yếu.
– Yếu tố di truyền: Nếu người thân trong gia đình như ông bà, cha mẹ đã từng mắc bệnh hen suyễn, tỉ lệ trẻ em mắc bệnh này sẽ cao hơn so với trẻ không có tiền sử gia đình.
Cần tìm ra nguyên nhân khiến trẻ bị hen suyễn để có hướng điều trị
– Mắc các bệnh khác: Viêm VA, viêm mũi họng, viêm phế quản không được phát hiện và chữa trị kịp thời có thể dẫn đến biến chứng và tăng nguy cơ mắc bệnh hen suyễn ở trẻ em.
2.Triệu chứng trẻ bị hen suyễn thường thấy
2.1. Triệu chứng chung của hen suyễn ở trẻ em mùa lạnh
Vào buổi sáng sớm hoặc giữa đêm, khi thời tiết trở lạnh, nhiệt độ giảm xuống, triệu chứng hen bắt đầu xuất hiện, gây cản trở cho nhịp thở của trẻ. Điều này làm cho trẻ khó chịu, mất ngủ và có thể dễ nổi cáu, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của bé.
Hen suyễn gây mệt mỏi, thở dốc, thở gấp, hơi thở không đều, ngắt quãng, khò khè. Điều này khiến cơ thể không được cung cấp đủ oxy, gây tình trạng đờ đẫn.
Khi thời tiết lạnh vào mùa chuyển đổi, trẻ dễ mắc các bệnh cảm lạnh, đi kèm với sổ mũi, đau họng, và ho kéo dài hơn thường lệ, mặc dù đã được điều trị bằng thuốc hoặc các phương pháp khác. Đôi khi, bệnh có thể kéo dài liên tục trong khoảng 10-15 ngày trước khi khỏi hoàn toàn. Đây là dấu hiệu cho thấy trẻ bắt đầu mắc hen suyễn, mà gia đình cần chú ý.
Mỗi khi mùa lạnh đến, trẻ bắt đầu có các triệu chứng như hắc hơi, cảm lạnh, ho,… lặp đi lặp lại vào một mùa cố định trong năm như đồng hồ sinh học.
Khi trẻ bị hen suyễn nặng, bố mẹ nên quan sát các triệu chứng như khó thở, hắc hơi, ngứa họng, tiếng thở khò khè, cánh mũi phồng lên, đôi khi trẻ không thể thở qua mũi và phải dùng miệng để thở. Đồng thời, sắc mặt trẻ có thể tái nhợt, môi trở nên tím tái, ngực trở nên nặng, khó nói hoặc khóc, đặc biệt là khi hít vào hoặc thở ra từ phổi có tiếng rít lớn.
Cơn hen có thể bắt đầu và kết thúc đột ngột. Ngoài ra, viêm phế quản cũng là một dạng biểu hiện của hen suyễn ở trẻ.
Triệu chứng chủ yếu để nhận biết hen suyễn là cơn ho nặng, có âm thanh rít trong phổi. Tuy nhiên, ở trẻ lớn hơn, hen suyễn có thể gây đau và nặng ngực, gây khó khăn khi hít thở và thở nhanh.
Các cơn ho do hen có thể tự giảm đi hoặc trở nặng hơn. Nếu trở nặng, cơn ho có thể không ngừng và gây nôn ói, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của bé.
Nên đưa trẻ đi khám nếu nhận thấy những dấu hiệu của cơn hen suyễn
Trẻ bị hen suyễn có thể thường xuyên ho và khò khè, mỗi tháng có thể khoảng hơn 1 lần, đặc biệt khi trẻ hoạt động mạnh. Một số trẻ có thể tiếp tục khò khè ngay cả khi không bị bệnh hoặc trong thời tiết không lạnh, đặc biệt khi đi ngủ. Hoặc trẻ có thể ho và khò khè kéo dài từ 3 tuổi trở lên.
2.2. Triệu chứng theo mức độ bệnh
Các triệu chứng của hen suyễn có thể khác nhau tùy theo mức độ bệnh, bao gồm:
– Triệu chứng cơn hen suyễn nhẹ: Trong giai đoạn này, các triệu chứng thường xuất hiện khi trẻ vận động mạnh như chạy nhảy, leo cầu thang hoặc khóc quá sức. Những hoạt động này gây ra cơn ho, nhưng trẻ vẫn có thể nói câu dài một cách bình thường. Khi nghe bằng ống nghe, có thể nghe thấy tiếng rít trong phổi.
– Triệu chứng cơn hen suyễn vừa: Khi trẻ mệt, cơn ho sẽ liên tục làm ngắt đoạn tiếng nói, lồng ngực bị co lại, và vùng ngực và hố thượng đòn bị hõm vào. Khi thở ra, có thể nghe thấy tiếng rít trong phổi.
– Triệu chứng cơn hen suyễn nặng: Khi bị hen suyễn nặng, trẻ sẽ có cơn ho nhiều ngay cả khi không vận động, đi kèm khó thở. Hai cánh mũi sẽ phồng lên, và đối với trẻ nhỏ, có thể không thể bú được. Lồng ngực bị co lại và hố thượng đòn bị hõm vào một cách rõ rệt. Môi có thể trở nên tím. Trẻ không thể hoặc chỉ có thể nói được một vài từ. Tiếng rít rõ ràng khi hít vào và thở ra được nghe qua ống nghe.
– Trường hợp hen suyễn trầm trọng: Trong trường hợp này, các triệu chứng sẽ rất nặng khi trẻ bị hen suyễn nặng, không thể khóc hoặc nói, và khó thở nghiêm trọng. Phổi phát ra tiếng rít. Mặc dù có sự can thiệp và điều trị từ bác sĩ, cơn suyễn sẽ không thể được kiểm soát.
Hen suyễn ở trẻ em trong mùa lạnh đặc biệt và hen suyễn ở trẻ em chung là một bệnh dai dẳng và khó trị, gây lo lắng cho bố mẹ mỗi khi thời tiết chuyển mùa. Hy vọng rằng bài viết này sẽ cung cấp thông tin hữu ích, giúp bố mẹ tìm ra phương pháp phòng ngừa và điều trị tốt nhất để đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh cho con trẻ.
