Ợ hơi là hiện tượng phổ biến mà hầu hết chúng ta đều từng trải qua. Dù thường không nguy hiểm, nhưng ợ hơi có thể gây ra nhiều khó chịu và làm giảm chất lượng cuộc sống nếu xảy ra thường xuyên. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các triệu chứng ợ hơi thường gặp và nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này.
Menu xem nhanh:
1. Các triệu chứng ợ hơi thường gặp
Ợ hơi là hiện tượng khí từ dạ dày bị đẩy lên thực quản và ra khỏi miệng. Khi ợ hơi, người bệnh thường cảm thấy một số triệu chứng sau:
1.1 Cảm giác chướng bụng
Người bị ợ hơi thường cảm thấy bụng căng tức, đầy hơi. Cảm giác này thường xuất hiện sau khi ăn no hoặc uống nhiều nước có ga.
1.2 Âm thanh “ợ” – Triệu chứng ợ hơi điển hình
Khi ợ hơi, thường có âm thanh phát ra từ miệng do khí từ dạ dày thoát ra. Âm thanh này có thể nhỏ hoặc lớn, tùy thuộc vào lượng khí và cường độ ợ.
Có tiếng “ợ”, cảm giác chướng bụng, nóng rát có thể là những dấu hiệu nhận biết ợ hơi.
1.3 Cảm giác nóng rát
Một số người cảm thấy nóng rát ở vùng thực quản hoặc họng khi ợ hơi. Điều này thường xảy ra khi có hiện tượng trào ngược axit dạ dày.
1.4 Mùi khó chịu
Ợ hơi có thể kèm theo mùi hôi, nhất là khi nguyên nhân là do thực phẩm hoặc thức uống có mùi mạnh. Điều này có thể làm người bệnh cảm thấy mất tự tin khi giao tiếp.
1.5 Buồn nôn và nôn
Trong một số trường hợp, ợ hơi có thể đi kèm với cảm giác buồn nôn hoặc thậm chí là nôn mửa. Đây thường là dấu hiệu của vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng hơn.
2. Căn nguyên gây ợ hơi
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng ợ hơi, bao gồm cả nguyên nhân sinh lý và bệnh lý. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:
2.1 Nuốt nhiều khí
Khi ăn hoặc uống quá nhanh hoặc khi nhai kẹo cao su, nói chuyện trong khi ăn hoặc uống nước có ga, người ta thường nuốt vào nhiều khí hơn. Khí này sau đó được đẩy ra khỏi dạ dày qua đường miệng dưới dạng các cơn ợ hơi.
2.2 Thực phẩm và thức uống
Một số loại thực phẩm và thức uống có thể gây ra ợ hơi. Ví dụ như đậu, bắp cải, hành, đồ uống có ga, rượu bia và các loại thức ăn chiên rán.
2.3 Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD)
GERD là một trong những nguyên nhân bệnh lý phổ biến nhất gây ra ợ hơi. Khi van giữa dạ dày và thực quản không đóng kín, axit dạ dày có thể trào ngược lên thực quản, gây ra ợ hơi kèm theo cảm giác nóng rát.
Trào ngược dạ dày thực quản là nguyên nhân quan trọng gây ợ hơi.
2.4 Hội chứng ruột kích thích (IBS)
IBS là một rối loạn tiêu hóa mạn tính gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, bao gồm ợ hơi. Người bệnh IBS thường có ruột nhạy cảm hơn với khí và thực phẩm, dẫn đến hiện tượng ợ hơi thường xuyên.
2.5 Các vấn đề về men tiêu hóa
Thiếu men lactase để tiêu hóa đường lactose trong sữa có thể dẫn đến ợ hơi. Tương tự, các vấn đề về men tiêu hóa khác cũng có thể gây ra triệu chứng này.
2.6 Stress và lo âu
Tâm lý căng thẳng và lo âu cũng có thể góp phần gây ra ợ hơi. Khi căng thẳng, cơ thể có xu hướng nuốt nhiều khí hơn và hệ tiêu hóa hoạt động kém hiệu quả.
2.7 Các vấn đề tiêu hóa khác gây triệu chứng ợ hơi
Các bệnh lý tiêu hóa khác như viêm loét dạ dày, bệnh Crohn, celiac và ung thư dạ dày cũng có thể gây ra ợ hơi.
3. Cách giảm thiểu, phòng ngừa và điều trị ợ hơi
Để giảm thiểu và phòng ngừa ợ hơi, cần chú ý đến chế độ ăn uống và lối sống hàng ngày. Dưới đây là một số biện pháp khắc phục triệu chứng ợ hơi cụ thể:
3.1 Ăn uống chậm rãi
Ăn chậm, nhai kỹ giúp giảm lượng khí nuốt vào trong quá trình ăn uống. Nên tránh nói chuyện khi ăn để hạn chế nuốt khí.
3.2 Tránh thực phẩm gây ợ hơi
Hạn chế ăn các loại thực phẩm dễ gây ợ hơi như đậu, bắp cải, hành và đồ uống có ga. Nếu bạn nhạy cảm với lactose, hãy tránh các sản phẩm từ sữa hoặc sử dụng sản phẩm thay thế không chứa lactose.
3.3 Tránh stress
Dành thời gian cho việc thư giãn bằng cách tập yoga hoặc thiền để giảm căng thẳng. Điều này không chỉ giúp giảm triệu chứng ợ hơi mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể.
3.4 Điều chỉnh lối sống
Hạn chế sử dụng các loại rượu bia, cà phê, thuốc lá vì những chất kích thích này có thể làm tăng tiết axit dạ dày và gây ra ợ hơi.
3.4 Sử dụng thuốc
Trong trường hợp ợ hơi do bệnh lý, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm axit dạ dày hoặc các loại thuốc giúp tiêu hóa tốt hơn. Hãy tuân thủ đơn thuốc và lịch uống thuốc để đạt được kết quả điều trị tốt nhất.
Nếu ợ hơi kéo dài hoặc kèm theo các triệu chứng nghiêm trọng khác như đau bụng, buồn nôn, giảm cân không rõ nguyên nhân, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Nguyên nhân và mức độ ợ hơi có thể được chẩn đoán bằng nhiều phương pháp như đo áp pH thực quản 24 giờ, đo HRM thực quản,…
4. Các biện pháp chẩn đoán
Bác sĩ sẽ bắt đầu bằng cách hỏi bệnh nhân về triệu chứng cụ thể của bạn, bao gồm: tần suất và thời điểm ợ hơi; các thực phẩm và đồ uống mà bệnh nhân thường tiêu thụ; các triệu chứng khác đi kèm như đau bụng, buồn nôn, cảm giác nóng rát; tiền sử bệnh lý tiêu hóa hoặc các bệnh lý khác liên quan.
Sau đó bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng để kiểm tra các dấu hiệu thể chất của bệnh nhân để chỉ định các phương pháp chẩn đoán phù hợp gồm:
4.1 Xét nghiệm máu
Nhằm kiểm tra các dấu hiệu viêm nhiễm, thiếu máu hoặc các vấn đề về gan và thận có thể gây ra ợ hơi. Xét nghiệm máu cũng có thể giúp phát hiện các vấn đề liên quan đến tuyến giáp, có thể ảnh hưởng đến tiêu hóa.
4.2 Xét nghiệm hơi thở
Giúp chẩn đoán các vấn đề như không dung nạp lactose, nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori)…
4.3 Nội soi tiêu hóa trên (esophagogastroduodenoscopy – EGD)
Quan sát trực tiếp vào bên trong thực quản, dạ dày và phần đầu của ruột non bằng một ống mềm có gắn camera.
4.4 Đo trở kháng pH thực quản 24 giờ
Đo lượng axit trong 24 giờ ở thực quản nhờ một ống nhỏ đưa qua mũi. Đây là một phương pháp hữu ích để chẩn đoán trào ngược dạ dày thực quản (GERD).
4.5 Chụp X-quang với barium
Kỹ thuật này có thể giúp phát hiện các hẹp, tắc nghẽn, loét các bất thường khác ở thực quản, dạ dày và ruột non qua phim chụp X-quang với sự hỗ trợ của barium.
4.6 Siêu âm ổ bụng
Kiểm tra các vấn đề về gan, túi mật và các cơ quan khác có thể liên quan đến ợ hơi.
4.7 Các xét nghiệm khác
– Xét nghiệm phân: Để kiểm tra sự hiện diện của vi khuẩn, ký sinh trùng, hoặc các dấu hiệu viêm nhiễm trong đường tiêu hóa.
– Đo áp lực thực quản độ phân giải cao (HRM thực quản): Để đo lường sự co bóp và áp lực trong thực quản, giúp chẩn đoán các vấn đề về vận động thực quản.
Các phương pháp trên được áp dụng linh hoạt tại Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc nhằm nguyên nhân gây gây ra các triệu chứng tiêu hóa, bao gồm ợ hơi. Trong đó, có thể kể đến hệ thống máy đo pH thực quản 24 giờ và máy đo HRM thực quản được nhập khẩu từ Mỹ. Hiện nay, Thu Cúc TCI là một trong số ít cơ sở y tế ở miền Bắc áp dụng các phương pháp này. Ngoài ra, các các thiết bị nội soi, chụp X-quang, siêu âm, hệ thống xét nghiệm cũng liên tục được cập nhật để đáp ứng nhu cầu thăm khám của bệnh nhân. Các kỹ thuật được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên giàu kinh nghiêm, đảm bảo chính xác, nhẹ nhàng, êm ái.
Ợ hơi là hiện tượng phổ biến và thường không gây nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu xảy ra thường xuyên, ợ hơi có thể gây ra nhiều khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Hiểu rõ các triệu chứng ợ hơi và nguyên nhân dẫn đến tình trạng này sẽ giúp bạn có những biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả. Nếu bạn gặp phải ợ hơi kéo dài hoặc kèm theo các triệu chứng nghiêm trọng khác, đừng ngần ngại đi khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.
