Biến chứng trào ngược dạ dày thực quản là mối lo của nhiều người đang mắc căn bệnh này. Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là một bệnh lý phổ biến, nếu không được điều trị kịp thời, căn bệnh này có thể gây ra nhiều hệ lụy nặng nề, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về biến chứng của bệnh và hướng điều trị để phòng ngừa những hậu quả đáng tiếc.

1. Trào ngược dạ dày thực quản là gì?

Trào ngược dạ dày thực quản là hiện tượng dịch vị axit và các chất trong dạ dày như pepsin, dịch mật… bị trào ngược lên thực quản. Thông thường, cơ vòng thực quản dưới sẽ đóng lại sau khi thức ăn đi qua, nhưng khi cơ vòng này bị yếu hoặc giãn, axit sẽ dễ dàng trào ngược lên, gây ra cảm giác nóng rát, ợ chua, đau tức ngực.

Nếu hiện tượng này chỉ xảy ra vài lần thì không quá đáng lo. Tuy nhiên, nếu kéo dài và lặp lại thường xuyên, người bệnh sẽ đối mặt với nhiều biến chứng trào ngược dạ dày thực quản nghiêm trọng.

Biến chứng trào ngược dạ dày thực quản rất nguy hiểm.

2. Các biến chứng trào ngược dạ dày thực quản nguy hiểm

2.1. Viêm thực quản

Đây là biến chứng phổ biến nhất. Axit dạ dày trào ngược thường xuyên sẽ làm tổn thương niêm mạc thực quản, gây viêm, sưng, thậm chí loét. Viêm thực quản không chỉ gây đau đớn mà còn ảnh hưởng đến quá trình nuốt, khiến người bệnh chán ăn, sụt cân.

Các triệu chứng thường gặp gồm:

Nuốt đau, nuốt vướng

Cảm giác nóng rát sau xương ức

Đau khi ăn hoặc uống đồ nóng

Nếu không điều trị, viêm thực quản có thể tiến triển thành loét thực quản.

2.2 Hẹp thực quản

Tình trạng viêm tái đi tái lại có thể khiến thực quản hình thành mô sẹo. Mô sẹo này khiến lòng thực quản bị hẹp lại, gây khó khăn trong việc nuốt thức ăn, thậm chí dẫn đến nghẹn.

Người bệnh có thể cảm thấy:

Nuốt thức ăn rắn khó khăn, đôi khi phải nhai rất kỹ

Dễ bị nghẹn, đặc biệt là khi ăn nhanh

Đau ngực mỗi khi nuốt

Hẹp thực quản không chỉ gây khó chịu mà còn tăng nguy cơ suy dinh dưỡng nếu người bệnh ăn uống không đầy đủ.

2.3. Loét thực quản

Loét là giai đoạn nặng hơn của viêm. Khi axit tiếp tục bào mòn thành thực quản mà không được ngăn chặn, các vết loét sâu sẽ hình thành, gây đau dữ dội, có thể kèm chảy máu. Đây là một biến chứng trào ngược dạ dày thực quản khá nghiêm trọng.

Biểu hiện của loét thực quản có thể bao gồm:

Đau ngực kéo dài, đặc biệt khi ăn

Nôn ra máu hoặc phân đen

Thiếu máu (do mất máu kéo dài)

Nếu không được điều trị, loét thực quản có thể gây thủng, nhiễm trùng, thậm chí đe dọa tính mạng.

2.4. Barrett thực quản

Barrett thực quản là tình trạng tế bào lát ở thực quản bị thay thế bởi tế bào giống niêm mạc ruột – một sự thay đổi tiền ung thư. Đây là một trong những biến chứng trào ngược dạ dày thực quản nghiêm trọng nhất và là yếu tố nguy cơ dẫn đến ung thư thực quản.

Barrett thực quản thường không có triệu chứng rõ ràng ngoài những biểu hiện trào ngược thông thường. Vì vậy, người bệnh GERD kéo dài nên nội soi định kỳ để phát hiện sớm tình trạng này.

2.5. Ung thư thực quản

Trào ngược dạ dày thực quản mạn tính có thể dẫn đến ung thư biểu mô tuyến thực quản, đặc biệt là khi đã hình thành Barrett thực quản. Cho dù tỷ lệ chuyển thành ung thư không cao, nhưng vẫn rất đáng lo ngại. Đặc biệt, bệnh ung thư thực quản thường được phát hiện ở giai đoạn muộn do triệu chứng không rõ ràng, dẫn đến tiên lượng xấu.

Các dấu hiệu nghi ngờ ung thư thực quản cần lưu ý: Nuốt nghẹn tăng dần, sụt cân không rõ nguyên nhân, đau ngực kéo dài, mệt mỏi, thiếu máu.

Đo pH thực quản 24h được xem là tiêu chuẩn vàng chẩn đoán bệnh trào ngược.

3. Những ai có nguy cơ cao bị biến chứng?

Một số trường hợp bệnh nhân có nguy cơ cao phát triển biến chứng trào ngược dạ dày thực quản gồm:

Người bị GERD kéo dài mà không điều trị

Người hút thuốc, uống rượu bia thường xuyên

Người thừa cân, béo phì hoặc phụ nữ mang thai (do tăng áp lực ổ bụng)

Người thường xuyên ăn khuya, ăn nhiều chất béo, đồ cay nóng

Người bị thoát vị hoành

4. Cách phòng và điều trị biến chứng trào ngược dạ dày

4.1. Thay đổi lối sống

Chế độ ăn uống khoa học: Tránh các thực phẩm gây kích thích như cà phê, rượu, socola, đồ chiên rán, nước có ga…

Ăn uống điều độ: Không ăn quá no, không nằm ngay sau khi ăn.

Giảm cân: Đối với người thừa cân, giảm cân giúp giảm áp lực lên dạ dày.

Nâng cao đầu giường khi ngủ: Giúp hạn chế axit trào ngược khi nằm.

4.2. Điều trị bằng thuốc

Việc sử dụng thuốc cần theo chỉ định của bác sĩ để tránh lạm dụng hoặc dùng sai cách. Bác sĩ có thể kê các thuốc như:

Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Giảm tiết axit mạnh mẽ, thường dùng nhất.

Thuốc kháng histamin H2: Giảm axit ở mức trung bình.

Thuốc kháng axit: Trung hòa axit tức thời.

Thuốc tăng cường nhu động ruột: Giúp thức ăn và axit di chuyển nhanh khỏi dạ dày.

4.3. Nội soi và can thiệp ngoại khoa

Với các biến chứng như loét, hẹp thực quản, Barrett thực quản…, người bệnh có thể được chỉ định nội soi kiểm tra định kỳ, sinh thiết hoặc can thiệp để điều trị. Trong một số trường hợp nặng, phẫu thuật chống trào ngược (như phẫu thuật Nissen) có thể được cân nhắc.

Người bệnh cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ để việc điều trị đạt kết quả tốt.

5. Khi nào cần gặp bác sĩ?

Việc phát hiện sớm và điều trị đúng cách có thể ngăn chặn được hầu hết biến chứng trào ngược dạ dày thực quản. Chính vì vậy, người bệnh nên đi khám ngay nếu có các dấu hiệu sau:

Trào ngược kéo dài >2 tuần dù đã thay đổi lối sống

Nuốt nghẹn, nuốt đau

Đau ngực kéo dài không rõ nguyên nhân

Sụt cân, thiếu máu, nôn ra máu hoặc phân đen

Tóm lại, trào ngược dạ dày thực quản không chỉ là một bệnh lý gây khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm, loét, hẹp thực quản, Barrett thực quản và ung thư thực quản. Việc chủ động điều trị từ sớm, kết hợp thay đổi lối sống và theo dõi định kỳ sẽ giúp người bệnh kiểm soát tình trạng này hiệu quả, phòng ngừa các biến chứng nghiêm trọng về sau.

Sức khỏe đường tiêu hóa là nền tảng cho chất lượng sống bền vững. Đừng coi nhẹ những cơn ợ chua hay cảm giác nóng rát thoáng qua. Bởi đó có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm cho một chuỗi biến chứng tiềm tàng phía sau.