Nuốt vướng là một triệu chứng phổ biến mà nhiều người gặp phải, đặc biệt là trong các vấn đề về sức khỏe hô hấp và tiêu hóa. Triệu chứng này có thể xuất hiện bất ngờ và kéo dài, gây khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Vậy nguyên nhân gây nuốt vướng là gì? Và làm sao để hết nuốt vướng một cách hiệu quả? Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin quan trọng giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng này và cách khắc phục.
Menu xem nhanh:
1. Xác định các nguyên nhân gây nuốt vướng
Nuốt vướng có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những lý do đơn giản như kích ứng tạm thời cho đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng nuốt vướng:
1.1 Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) gây nuốt vướng
Trào ngược dạ dày thực quản là tình trạng axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây viêm và kích thích vùng cổ họng. Điều này có thể làm tổn thương niêm mạc thực quản và dẫn đến cảm giác vướng víu khi nuốt. Bên cạnh đó, các triệu chứng như ợ nóng, ợ chua và ho khan thường đi kèm.
1.2 Viêm họng, viêm amidan hoặc viêm thanh quản
Viêm nhiễm tại vùng họng, amidan hay thanh quản thường dẫn đến cảm giác đau và khó nuốt. Khi bị viêm, niêm mạc cổ họng sưng tấy, gây cản trở quá trình nuốt thức ăn hoặc nước bọt, khiến người bệnh có cảm giác nuốt vướng.
1.3 Khối u vùng thực quản hoặc cổ họng
Khối u, dù lành tính hay ác tính, tại vùng thực quản hoặc cổ họng cũng có thể là nguyên nhân gây nuốt vướng. Khối u lớn lên sẽ chèn ép các mô xung quanh và gây cản trở quá trình nuốt, đây là một tình trạng nghiêm trọng cần được chẩn đoán, điều trị kịp thời.
1.4 Hẹp thực quản
Hẹp thực quản có thể là do các yếu tố như sẹo từ các tổn thương trước đó, do GERD gây ra hoặc do bệnh lý như viêm thực quản. Khi thực quản bị hẹp, quá trình thức ăn hoặc nước đi qua gặp khó khăn, dẫn đến nuốt vướng.
1.5 Rối loạn vận động thực quản
Rối loạn vận động thực quản là tình trạng cơ vòng thực quản không hoạt động bình thường. Thực quản có vai trò quan trọng trong việc đẩy thức ăn từ họng xuống dạ dày thông qua các cử động co thắt. Khi quá trình vận động của thực quản bị rối loạn, nó có thể gây khó khăn trong việc nuốt thức ăn và nước, tạo cảm giác vướng và nghẹn. Một số loại rối loạn vận động thực quản phổ biến bao gồm:
– Co thắt thực quản lan tỏa: Thực quản co thắt không đồng bộ, dẫn đến thức ăn không thể di chuyển một cách trơn tru xuống dạ dày.
– Achalasia: Đây là một bệnh lý xảy ra khi cơ vòng dưới của thực quản (cơ LES) không mở ra như bình thường, gây khó khăn cho thức ăn khi đi vào dạ dày.
Có nhiều nguyên nhân gây nuốt vướng, trong đó có rối loạn vận động thực quản
1.6 Rối loạn chức năng thần kinh cơ
Các vấn đề về thần kinh cơ, như bệnh Parkinson, bệnh nhược cơ hoặc đột quỵ, có thể gây rối loạn chức năng nuốt. Các cơ và dây thần kinh tham gia vào quá trình nuốt không hoạt động hiệu quả, dẫn đến cảm giác nuốt vướng hoặc nghẹn.
1.7 Tâm lý và stress
Tâm lý căng thẳng, lo lắng cũng là một yếu tố góp phần gây ra nuốt vướng. Căng thẳng có thể khiến các cơ vùng cổ co thắt, dẫn đến khó khăn khi nuốt. Triệu chứng này thường không do nguyên nhân bệnh lý mà xuất phát từ trạng thái tinh thần của người bệnh.
2. Làm sao để hết tình trạng nuốt vướng?
Để biết cách điều trị nuốt vướng hiệu quả, điều quan trọng là phải xác định chính xác nguyên nhân gây ra tình trạng này. Do đó nếu triệu chứng kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, người bệnh cần đi khám bác sĩ chuyên khoa ngay để được chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây nuốt vướng và cách làm sao để hết nuốt vướng hiệu quả:
– Nuốt vướng kéo dài hơn một tuần mà không cải thiện.
– Cảm giác đau rát khi nuốt.
– Khó nuốt, nghẹn thức ăn.
– Giảm cân không rõ nguyên nhân hoặc ho ra máu.
Thông qua các phương pháp chẩn đoán như nội soi, chụp X-quang, đo pH trở kháng thực quản 24h, đo áp lực và nhu động thực quản độ phân giải cao, xét nghiệm… có thể xác định được nguyên nhân gây nuốt vướng.
Thăm khám, kiểm tra tìm đúng nguyên nhân gây nuốt vướng giúp người bệnh có phương pháp điều trị đúng bệnh đạt hiệu quả cao
Khi đã xác định được nguyên nhân gốc rễ gây tình trạng nuốt vướng, khó nuốt, dưới đây là một số phương pháp có thể giúp bạn giảm triệu chứng tùy thuộc vào từng nguyên nhân.
2.1 Làm sao để hết nuốt vướng – Điều chỉnh chế độ ăn uống và tư thế ngủ
Đối với những người bị trào ngược dạ dày thực quản, điều chỉnh chế độ ăn uống và thay đổi tư thế ngủ có thể giúp làm giảm triệu chứng nuốt vướng. Hạn chế thực phẩm có tính axit, cay nóng, và béo, không ăn quá no trước khi đi ngủ, và ngủ kê cao đầu để tránh axit trào ngược.
2.2 Điều trị viêm họng, viêm amidan
Nếu nuốt vướng do viêm họng hoặc viêm amidan, người bệnh cần sử dụng các loại thuốc giảm viêm, giảm đau theo chỉ định của bác sĩ. Đồng thời, duy trì việc súc miệng bằng nước muối loãng hàng ngày cũng giúp làm giảm sưng và kích ứng vùng họng.
2.3 Điều trị bệnh lý nghiêm trọng như khối u hoặc hẹp thực quản
Trong trường hợp nuốt vướng do khối u hoặc hẹp thực quản, việc điều trị phải được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa. Các phương pháp phẫu thuật hoặc liệu pháp hóa trị, xạ trị có thể được áp dụng tùy theo mức độ nghiêm trọng của tình trạng.
2.4 Bài tập và liệu pháp phục hồi chức năng nuốt
Đối với những người bị rối loạn chức năng nuốt do các vấn đề về thần kinh cơ, các bài tập phục hồi chức năng nuốt có thể giúp cải thiện khả năng nuốt. Bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu có thể hướng dẫn người bệnh thực hiện các bài tập giúp tăng cường cơ vùng cổ và thực quản.
2.5 Giảm stress, duy trì tinh thần thoải mái
Trong trường hợp nuốt vướng do căng thẳng tâm lý, việc giảm stress thông qua các phương pháp thư giãn như yoga, thiền định, hoặc các bài tập thở có thể giúp cải thiện triệu chứng. Thường xuyên rèn luyện tinh thần thoải mái sẽ giúp hạn chế tình trạng này.
2.6 Làm sao để hết nuốt vướng – Sử dụng thuốc theo chỉ định
Đối với một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để điều trị tình trạng nuốt vướng. Ví dụ, nếu nuốt vướng do GERD, các loại thuốc giảm axit dạ dày hoặc ức chế bơm proton (PPI) có thể giúp làm giảm triệu chứng. Tuy nhiên, người bệnh nên tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ và không tự ý sử dụng thuốc.
Tuân thủ phác đồ điều trị đúng bệnh giúp nhanh chóng cải thiện tình trạng nuốt vướng
3. Cách phòng ngừa nuốt vướng
Phòng ngừa nuốt vướng hiệu quả có thể giúp giảm thiểu nguy cơ gặp phải triệu chứng này, do đó người bệnh nên:
– Ăn uống đúng cách: Nhai kỹ, ăn chậm và hạn chế các thực phẩm cay, chua, có nhiều dầu mỡ.
– Uống đủ nước: Nước giúp làm mềm thức ăn và làm dịu vùng cổ họng, giảm nguy cơ nuốt vướng.
– Giữ vệ sinh vùng họng: Thường xuyên súc miệng bằng nước muối và giữ vệ sinh răng miệng giúp ngăn ngừa vi khuẩn và virus gây viêm họng.
– Giảm căng thẳng: Duy trì tinh thần thoải mái, hạn chế căng thẳng tâm lý để tránh hiện tượng co thắt cơ vùng cổ.
Nuốt vướng có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những vấn đề tạm thời như viêm họng, trào ngược dạ dày cho đến các bệnh lý nghiêm trọng như khối u hoặc hẹp thực quản. Để biết làm sao để hết nuốt vướng, việc xác định chính xác nguyên nhân là bước quan trọng. Nếu tình trạng nuốt vướng kéo dài hoặc đi kèm với các triệu chứng khác, người bệnh nên tìm đến sự hỗ trợ y tế để được tư vấn và điều trị kịp thời.
