Menu xem nhanh:
1. Tìm hiểu về bệnh lao phổi và triệu chứng điển hình
Bệnh lao phổi do vi trùng Mycobacterium tuberculosis gây ra. Đây là một loại vi khuẩn đặc biệt khi xâm nhập vào cơ thể người có thể sinh sôi ở các cơ quan khác nhau như màng phổi, hạch bạch huyết, màng não, xương khớp, hệ sinh dục – tiết niệu, ruột, và đặc biệt là ở phổi. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vào năm 2015, lao phổi đã gây tử vong cho khoảng 1,8 triệu người và hơn 10,4 triệu người mắc bệnh mỗi năm. Bệnh lao phổi chiếm tỷ lệ cao nhất, từ 80-85% tổng số ca nhiễm, và dễ lây lan trong môi trường cộng đồng.
Nếu người bệnh có tình trạng ho khan hoặc ho có đờm kéo dài có thể đã mắc lao phổi
1.1 Triệu chứng bệnh lao phổi
Triệu chứng của bệnh lao phổi có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng và lây lan qua tiếp xúc trực tiếp với người bệnh. Một số dấu hiệu điển hình của bệnh lao phổi bao gồm:
Ho kéo dài trên 3 tuần: Triệu chứng đầu tiên thường là ho có đờm hoặc ho khan, thậm chí ho ra máu khi bệnh trở nên nghiêm trọng.
Khó thở và đau ngực: Người bệnh cảm thấy khó thở, đau ngực, đặc biệt khi ho hoặc thở sâu.
Sốt và ớn lạnh vào buổi chiều: Sốt nhẹ hoặc ớn lạnh vào buổi chiều và đổ mồ hôi vào ban đêm là các triệu chứng thường gặp.
Cơ thể gầy yếu, chán ăn hoặc sút cân: Khi bệnh trở nặng, người bệnh sẽ có dấu hiệu chán ăn, cơ thể suy nhược và giảm cân không kiểm soát.
Mỗi bệnh nhân có thể có triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào sức đề kháng và mức độ nhiễm khuẩn. Một số người có các triệu chứng rõ rệt, nhưng cũng có những trường hợp triệu chứng nhẹ, dễ nhầm lẫn với cảm cúm thông thường, dẫn đến sự chủ quan.
Khi nghi ngờ mắc bệnh lao phổi, người bệnh nên đến các cơ sở y tế để xét nghiệm và chẩn đoán chính xác, từ đó có biện pháp điều trị kịp thời.
Những đường lây truyền bệnh lao phổ biến
2. Nguyên nhân gây bệnh lao phổi
2.1 Vi khuẩn gây bệnh lao phổi
Vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis là nguyên nhân chính gây bệnh lao phổi. Đây là một loại vi khuẩn hình que, sống sót rất lâu trong môi trường tự nhiên và có khả năng tồn tại trong không khí. Vi khuẩn này có thể sống nhiều tuần trong môi trường khô và không bị tiêu diệt ngay khi tiếp xúc với chất sát khuẩn. Khi xâm nhập vào cơ thể người, vi khuẩn này sẽ di chuyển đến phổi, tạo điều kiện để sinh sôi và gây bệnh.
Vi khuẩn gây bệnh lao phổi cũng có thể lây truyền từ động vật, chẳng hạn vi khuẩn lao bò (Mycobacterium bovis), tuy nhiên, đây là trường hợp hiếm gặp. Vi khuẩn lao phổi đặc biệt nguy hiểm với những người có hệ miễn dịch suy giảm như người nhiễm HIV/AIDS, bệnh nhân đái tháo đường, và các bệnh lý mạn tính khác.
2.2 Những yếu tố thuận lợi khiến bệnh lao phổi dễ phát triển
Mặc dù vi khuẩn là nguyên nhân gây bệnh lao phổi, nhưng các yếu tố thuận lợi như môi trường sống, sức khỏe và điều kiện vệ sinh cũng góp phần làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh. Dưới đây là một số yếu tố phổ biến:
Tiếp xúc gần với người mắc bệnh lao: Khi người bệnh ho, hắt hơi, hoặc thậm chí nói chuyện, các hạt vi khuẩn nhỏ sẽ lơ lửng trong không khí. Người khỏe mạnh hít phải các hạt này sẽ dễ dàng nhiễm bệnh nếu tiếp xúc gần và liên tục với người bệnh.
Môi trường sống kém vệ sinh: Những nơi ẩm mốc, đông đúc và không gian kín dễ tích tụ vi khuẩn, tạo điều kiện cho vi khuẩn lao phát triển và lây lan. Ngoài ra, những khu vực không đảm bảo vệ sinh, không khí ô nhiễm cũng gia tăng nguy cơ nhiễm bệnh.
Sức khỏe kém và chế độ dinh dưỡng thiếu hụt: Những người có sức khỏe yếu, chế độ dinh dưỡng kém dễ bị vi khuẩn tấn công và phát triển bệnh. Đặc biệt, các bệnh nhân có bệnh lý nền như đái tháo đường, suy dinh dưỡng, bệnh HIV/AIDS, nghiện rượu cũng có nguy cơ cao mắc bệnh lao phổi.
Căng thẳng, stress kéo dài: Tình trạng căng thẳng có thể làm suy giảm hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ mắc các bệnh nhiễm trùng, bao gồm cả bệnh lao phổi.
Khi nghi ngờ bản thân tiếp xúc với nguồn lây lao phổi, người bệnh cần thăm khám ngay với bác sĩ chuyên khoa
3. Vi khuẩn lao tấn công cơ thể như thế nào?
Khi vi khuẩn lao xâm nhập vào cơ thể, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách kích hoạt hệ miễn dịch để ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn. Tuy nhiên, có những trường hợp vi khuẩn không hoạt động ngay mà nằm tiềm tàng trong cơ thể người bệnh. Theo thời gian, nếu hệ miễn dịch suy yếu do các yếu tố như tuổi tác, bệnh tật hoặc các căng thẳng khác, vi khuẩn sẽ “thức dậy” và phát triển thành bệnh lao.
Ở giai đoạn đầu của nhiễm lao, cơ thể có thể tiêu diệt vi khuẩn, giúp người nhiễm không bị bệnh và không lây bệnh cho người khác. Nhưng khi vi khuẩn phát triển thành bệnh lao, chúng có thể lan ra từ phổi qua hệ bạch huyết và hệ tuần hoàn, ảnh hưởng đến các cơ quan khác.
4. Biện pháp phòng ngừa bệnh lao phổi
Để ngăn ngừa sự lây lan và giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh lao phổi, mỗi người cần thực hiện các biện pháp sau đây:
Đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người bệnh: Điều này giúp ngăn ngừa hít phải vi khuẩn trong không khí. Khi ở nơi công cộng hoặc các khu vực đông người, đeo khẩu trang cũng là biện pháp hữu hiệu để phòng tránh bệnh.
Rửa tay sạch sẽ và giữ gìn vệ sinh cá nhân: Vệ sinh tay trước khi ăn hoặc sau khi tiếp xúc với các vật dụng công cộng là cách đơn giản để loại bỏ vi khuẩn gây bệnh.
Giữ không gian sống thoáng mát, sạch sẽ: Môi trường sống trong lành, thông gió và tiếp xúc với ánh nắng tự nhiên sẽ giúp giảm khả năng tồn tại của vi khuẩn lao trong không khí.
Nâng cao sức khỏe qua chế độ dinh dưỡng đầy đủ: Chế độ ăn uống đủ chất và sinh hoạt lành mạnh sẽ giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ mắc bệnh.
Tìm kiếm sự tư vấn y tế khi có dấu hiệu bệnh: Khi nghi ngờ tiếp xúc với người bệnh lao, người dân cần thăm khám ngay lập tức để có biện pháp phòng ngừa và điều trị phù hợp.
Tóm lại, việc hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh lao phổi và các yếu tố nguy cơ sẽ giúp chúng ta có biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Việc duy trì sức khỏe, vệ sinh môi trường sống và tránh xa nguồn lây nhiễm là những cách giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh lao phổi. Những người bệnh cũng cần được hỗ trợ và điều trị kịp thời để ngăn ngừa sự lây lan, đảm bảo sức khỏe cho bản thân và cộng đồng.
