Trong những năm gần đây, các bệnh lý tiết niệu ngày càng có xu hướng gia tăng, đặc biệt là các trường hợp liên quan đến sỏi thận và thận ứ nước. Điều đáng lo ngại là nhiều người khi phát hiện ra bệnh thì tình trạng đã chuyển nặng, dẫn đến nguy cơ tổn thương chức năng thận nghiêm trọng. Trong số đó, thận ứ nước độ 1 có sỏi là một dạng tổn thương nhẹ nhưng lại thường bị bỏ qua do biểu hiện ban đầu rất mơ hồ, thậm chí dễ nhầm lẫn với các vấn đề tiêu hóa hay cơ xương khớp. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nhận diện những dấu hiệu ít ngờ tới của tình trạng này, từ đó chủ động đi khám và điều trị kịp thời.

1. Tổng quan về thận ứ nước độ 1 có sỏi

Thận ứ nước độ 1 có sỏi là giai đoạn sớm nhất của tình trạng ứ nước ở thận do có sự cản trở trong đường lưu thông nước tiểu, nguyên nhân thường gặp là do sỏi tiết niệu nằm trong niệu quản hoặc đài bể thận. Ở giai đoạn này, thận chỉ mới bắt đầu giãn nhẹ, chưa ảnh hưởng nhiều đến chức năng lọc máu nhưng nếu không phát hiện và can thiệp sớm, tình trạng có thể tiến triển nặng lên, dẫn đến suy thận mạn hoặc nhiễm trùng tiết niệu tái diễn.

Sỏi hình thành và di chuyển kẹt tại niệu quản dẫn đến khả năng cao bị ứ đọng nước tiểu

1.1 Cơ chế hình thành thận ứ nước độ 1 có sỏi

Sỏi tiết niệu, đặc biệt là sỏi niệu quản, có thể làm tắc nghẽn dòng chảy của nước tiểu từ thận xuống bàng quang. Khi dòng chảy bị cản trở, nước tiểu ứ lại trong thận, khiến hệ thống đài bể thận bị giãn nở. Giai đoạn đầu của quá trình này được gọi là thận ứ nước độ 1, khi mức độ giãn nhẹ và chưa có tổn thương rõ ràng về mô thận. Tuy nhiên, sự hiện diện của sỏi đồng nghĩa với việc cản trở vẫn còn đó và có thể gây viêm nhiễm, đau đớn, hoặc dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời.

1.2 Vì sao giai đoạn này thường bị bỏ qua?

Do tình trạng ứ nước thận độ 1 có sỏi thường không gây ra triệu chứng điển hình hoặc chỉ xuất hiện các biểu hiện rất mờ nhạt, người bệnh dễ bỏ qua hoặc chủ quan. Không ít trường hợp chỉ phát hiện tình cờ khi đi khám sức khỏe định kỳ hoặc siêu âm ổ bụng vì lý do khác. Điều này khiến bệnh âm thầm tiến triển, đến khi có triệu chứng rõ rệt thì thường đã ở mức độ nặng hơn.

2. Những dấu hiệu ít ai ngờ tới cảnh báo ứ nước thận độ 1 có sỏi

Nếu như bạn nghĩ rằng chỉ khi có đau quặn thận hay tiểu ra máu mới cần lo lắng về bệnh lý sỏi thận thì có thể bạn đã bỏ qua những cảnh báo sớm rất quan trọng. Một số triệu chứng tưởng chừng không liên quan nhưng thực chất lại là dấu hiệu ban đầu của thận ứ nước độ 1 có sỏi, và dưới đây là phân tích cụ thể.

2.1 Cảm giác nặng lưng hoặc đau âm ỉ vùng hông lưng

Nhiều người thường xuyên cảm thấy nặng nề ở vùng hông hoặc lưng dưới, đặc biệt là vào cuối ngày hoặc sau khi vận động, và cho rằng đó là do mỏi cơ. Tuy nhiên, đây có thể là dấu hiệu sớm của tình trạng ứ nước trong thận. Khi thận bắt đầu giãn nở nhẹ, lớp vỏ thận bị kéo căng và gây ra cảm giác khó chịu mơ hồ. Không giống như cơn đau quặn thận dữ dội do sỏi di chuyển, biểu hiện ở giai đoạn độ 1 thường nhẹ nhàng, âm ỉ, dễ bị nhầm với đau cột sống hay cơ lưng.

Đau hông lưng âm ỉ có thể khiến nhiều người lầm tưởng mắc các bệnh xương khớp

2.2 Rối loạn tiêu hóa nhẹ và chướng bụng

Một biểu hiện mà ít người ngờ tới là các triệu chứng về tiêu hóa như đầy bụng, chán ăn, hoặc tiêu chảy nhẹ. Nguyên nhân là do khi thận bị ứ nước, kích thước thận to ra có thể chèn ép lên ruột hoặc gây thay đổi phản xạ thần kinh vùng bụng. Hệ quả là người bệnh cảm thấy khó tiêu, ăn không ngon, dễ mệt mỏi. Đây là dấu hiệu không đặc hiệu nhưng nếu kéo dài và không tìm được nguyên nhân rõ ràng, cần nghĩ đến khả năng liên quan đến hệ tiết niệu.

2.3 Thay đổi thói quen tiểu tiện nhưng không rõ rệt

Khác với suy thận hay nhiễm trùng tiết niệu cấp tính, ứ nước thận độ 1 có sỏi không làm thay đổi lớn về số lần hay lượng nước tiểu. Tuy nhiên, người bệnh có thể cảm thấy tiểu khó khởi đầu dòng chảy, hoặc thi thoảng có cảm giác buồn tiểu nhưng đi tiểu lại không nhiều. Thói quen này nếu xảy ra trong thời gian dài, nhất là kèm theo cảm giác lưng mỏi hoặc chướng bụng thì rất nên đi kiểm tra chức năng thận.

2.4 Da dẻ sạm, mệt mỏi kéo dài không rõ nguyên nhân

Sự tích tụ các chất cặn bã do thận hoạt động kém hiệu quả ngay từ giai đoạn đầu có thể khiến cơ thể bị suy nhược nhẹ, biểu hiện bằng da xỉn màu, cơ thể uể oải, mất năng lượng dù ngủ đủ giấc. Điều này khiến nhiều người nhầm lẫn với stress hoặc thiếu vitamin, dẫn đến điều trị sai hướng trong thời gian dài.

3. Phát hiện sớm và điều trị kịp thời giúp bảo toàn chức năng thận

Một trong những lý do khiến thận ứ nước độ 1 có sỏi trở nên nguy hiểm chính là việc không được phát hiện sớm. Tuy nhiên, nếu có ý thức lắng nghe cơ thể, nhận diện các dấu hiệu sớm đã nêu trên và đi khám kịp thời thì khả năng hồi phục gần như tuyệt đối.

3.1 Các phương pháp chẩn đoán hiệu quả

Hiện nay, siêu âm bụng là một trong những công cụ hữu hiệu để phát hiện sớm tình trạng thận ứ nước, ngay cả khi người bệnh chưa có triệu chứng rõ ràng. Bên cạnh đó, chụp CT-scan hệ tiết niệu không cản quang giúp phát hiện sỏi nhỏ và đánh giá chính xác mức độ giãn thận. Ngoài ra, xét nghiệm máu và nước tiểu cũng góp phần đánh giá chức năng thận và mức độ ảnh hưởng của sỏi đến hệ tiết niệu.

3.2 Chiến lược điều trị cho thận ứ nước độ 1 có sỏi

Ở giai đoạn này, điều trị thường là nội khoa kết hợp với thay đổi lối sống. Bác sĩ có thể chỉ định thuốc giãn cơ trơn, lợi tiểu nhẹ hoặc thuốc làm tan sỏi nếu sỏi còn nhỏ. Uống nhiều nước, ăn giảm muối, hạn chế thực phẩm giàu oxalat và đạm động vật cũng rất quan trọng trong kiểm soát sự tiến triển của bệnh. Trong một số trường hợp sỏi to hoặc nằm vị trí gây tắc, can thiệp tán sỏi nội soi có thể được cân nhắc để tránh tổn thương thận về sau.

Tán sỏi công nghệ cao loại bỏ sỏi sớm ngăn biến chứng thận ứ nước diễn biến nặng

3.3 Tầm quan trọng của theo dõi định kỳ

Dù đã điều trị hiệu quả, người bệnh vẫn cần theo dõi chức năng thận định kỳ để đảm bảo không tái phát ứ nước hoặc hình thành sỏi mới. Bên cạnh đó, các biện pháp phòng ngừa, như giữ nước đầy đủ, vận động hợp lý và kiểm soát các bệnh chuyển hóa (tiểu đường, tăng huyết áp) cũng cần được duy trì lâu dài.

Thận ứ nước độ 1 có sỏi là tình trạng không hiếm gặp và hoàn toàn có thể điều trị dứt điểm nếu được phát hiện sớm. Tuy nhiên, điều đáng lo là các triệu chứng ở giai đoạn này lại rất kín đáo, dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với các rối loạn thông thường khác. Việc nhận diện được các dấu hiệu ít ai ngờ tới như cảm giác lưng mỏi mơ hồ, rối loạn tiêu hóa nhẹ, thay đổi tiểu tiện không rõ rệt hay mệt mỏi kéo dài sẽ là chìa khóa để phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu. Chủ động thăm khám, siêu âm định kỳ và điều chỉnh lối sống sẽ giúp bảo vệ chức năng thận lâu dài, ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra trong tương lai.