Nuốt vướng kéo dài là một triệu chứng phổ biến, nhưng thường bị xem nhẹ hoặc bỏ qua. Đây có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý tiềm ẩn, từ các vấn đề nhẹ nhàng như viêm họng đến những bệnh nghiêm trọng hơn như ung thư thực quản. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về các nguyên nhân gây ra triệu chứng nuốt vướng kéo dài, cùng với cách chẩn đoán và điều trị các bệnh lý liên quan.
Menu xem nhanh:
1. Các bệnh lý và vấn đề gây nuốt vướng kéo dài
Có rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến triệu chứng nuốt vướng kéo dài, được chia thành ba nhóm chính: các vấn đề về cơ học, các vấn đề về chức năng và các nguyên nhân khác.
1.1 Các vấn đề cơ học
Những vấn đề cơ học có thể gây khó khăn cho việc di chuyển thức ăn qua thực quản và gây nuốt vướng. Một số nguyên nhân cơ học gây nuốt vướng phổ biến bao gồm:
– Viêm họng: Viêm họng là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây nuốt vướng. Viêm họng có thể do vi khuẩn, virus, hoặc dị ứng gây ra, khiến cổ họng sưng và đau.
– Hẹp thực quản: Hẹp thực quản có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm viêm, sẹo, hoặc khối u. Tình trạng này gây khó khăn trong việc nuốt thức ăn, thậm chí là nước bọt.
– Ung thư thực quản: Đây là một trong những nguyên nhân nghiêm trọng nhất gây nuốt vướng kéo dài. Ung thư thực quản thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, nhưng khi bệnh tiến triển, việc nuốt trở nên khó khăn và đau đớn.
– Dị vật trong thực quản: Việc nuốt phải dị vật như xương cá, viên thuốc lớn, hoặc các vật nhỏ khác cũng có thể gây ra triệu chứng nuốt vướng.
Nuốt vướng có thể xảy ra tức thì nhưng cũng có thể kéo dài gây khó chịu.
1.2 Các vấn đề về chức năng
Các vấn đề chức năng liên quan đến sự hoạt động không đúng của các cơ và dây thần kinh trong quá trình nuốt. Một số bệnh lý có thể gây nuốt vướng kéo dài:
– Rối loạn chức năng cơ thực quản: Đây là tình trạng khi các cơ trong thực quản không hoạt động đúng cách, dẫn đến khó khăn trong việc di chuyển thức ăn từ miệng xuống dạ dày.
– Bệnh thần kinh cơ: Các bệnh thần kinh như bệnh Parkinson, đột quỵ, hoặc bệnh xơ cứng cột bên teo cơ (ALS) có thể ảnh hưởng đến cơ chế nuốt, gây ra triệu chứng nuốt vướng.
– Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD): Trào ngược dạ dày thực quản là một trong những nguyên nhân phổ biến gây nuốt vướng. Acid từ dạ dày trào ngược lên thực quản gây kích ứng và viêm, dẫn đến khó khăn khi nuốt.
1.3 Các nguyên nhân khác
Bên cạnh các nguyên nhân cơ học và chức năng, một số yếu tố khác cũng có thể gây ra nuốt vướng:
– Tâm lý: Căng thẳng, lo âu, chứng trầm cảm có thể ảnh hưởng đến quá trình nuốt, gây ra cảm giác nuốt vướng mà không có nguyên nhân cơ học hoặc chức năng rõ ràng.
– Tác dụng phụ của thuốc: Các loại thuốc chống trầm cảm, thuốc chống loạn thần, thuốc hạ huyết áp, có thể gây ra tác dụng phụ là nuốt vướng.
2. Chẩn đoán nuốt vướng
Để chẩn đoán nguyên nhân gây nuốt vướng, bác sĩ thường sẽ tiến hành một loạt các xét nghiệm và kiểm tra, bao gồm:
2.1 Khám lâm sàng chẩn đoán nuốt vướng kéo dài
Trước khi đưa ra các chỉ định, bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng để kiểm tra cổ họng và thực quản để tìm kiếm bất kỳ dấu hiệu nào của viêm nhiễm, khối u, hoặc dị vật. Bên cạnh đó là quá trình khai thác triệu chứng, hỏi bệnh sử, thói quen sinh hoạt của người bệnh.
Đo HRM thực quản giúp chẩn đoán nguyên nhân gây tình trạng nuốt vướng mạn tính.
2.2 Khám cận lâm sàng chẩn đoán nuốt vướng kéo dài
– Nội soi: Nội soi thực quản là một phương pháp chẩn đoán quan trọng để kiểm tra các bất thường trong thực quản. Bác sĩ sẽ sử dụng một ống nội soi mỏng và mềm có gắn camera để quan sát bên trong thực quản và dạ dày.
– Đo HRM thực quản: Một ống nhỏ được đưa vào thực quản để đo và ghi lại các chỉ số áp lực trong thực quản khi nuốt. Đây là “tiêu chuẩn vàng” để đánh giá chức năng và hoạt động của thực quản, nhằm chẩn đoán các bệnh lý thực quản, đặc biệt là bệnh liên quan đến rối loạn nuốt.
– Đo trở kháng pH thực quản 24 giờ: Phương pháp đo độ pH ở thực quản trong 24 giờ, được sử dụng khi đã loại trừ nguyên nhân gây nuốt vướng khác hoặc nghi ngờ nuốt vướng do trào ngược dạ dày – thực quản (GERD).
– Chụp X-quang: Chụp X-quang với chất cản quang có thể giúp bác sĩ phát hiện các vùng hẹp hoặc tắc nghẽn trong thực quản.
– Xét nghiệm sinh học: Xét nghiệm máu và sinh thiết có thể được thực hiện để kiểm tra các bệnh lý như ung thư hoặc nhiễm trùng.
Tại Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc, các phương pháp chẩn đoán nuốt vướng được sử dụng một cách linh hoạt với hệ thống thiết bị hiện đại như máy đo áp lực thực quản độ phân giải cao (HRM) và máy đo pH thực quản 24 giờ được nhập khẩu từ Mỹ; máy nội soi NBI, MCU; máy chụp X-quang kỹ thuật số… Sự hướng dẫn và giám sát bởi đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên dày dạn kinh nghiệm sẽ khiến người bệnh luôn cảm thấy thoải mái và an tâm.
3. Điều trị nuốt vướng
Điều trị nuốt vướng phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra triệu chứng. Dưới đây là một số phương pháp điều trị nuốt vướng phổ biến:
– Thuốc: Đối với những trường hợp viêm họng hoặc trào ngược dạ dày – thực quản, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh, thuốc chống viêm, hoặc thuốc giảm acid dạ dày.
– Phẫu thuật: Trong những trường hợp hẹp thực quản hoặc ung thư thực quản, phẫu thuật có thể cần thiết để loại bỏ khối u hoặc mở rộng đường thực quản.
– Liệu pháp thay thế: Đối với các vấn đề chức năng, như rối loạn chức năng cơ thực quản hoặc bệnh thần kinh, liệu pháp thay thế có thể bao gồm vật lý trị liệu, liệu pháp ngôn ngữ và nuốt, hoặc thay đổi chế độ ăn uống.
– Tâm lý trị liệu: Nếu nguyên nhân gây nuốt vướng là do các vấn đề tâm lý, liệu pháp tâm lý hoặc tư vấn có thể giúp giải quyết triệu chứng.
4. Phòng ngừa nuốt vướng
Mặc dù không phải tất cả các nguyên nhân gây nuốt vướng có thể được phòng ngừa, nhưng có một số biện pháp có thể giúp giảm nguy cơ mắc phải triệu chứng này:
– Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, tránh đồ ăn quá cay, chua, nóng có thể gây kích ứng thực quản; ăn chậm và nhai kỹ trước khi nuốt.
– Tránh hút thuốc và uống rượu về hạn chế nguy cơ gây kích ứng và viêm thực quản – một trong những nguyên nhân quan trọng gây các bệnh lý gây nuốt vướng.
– Quản lý căng thẳng bằng cách tập yoga, thiền hoặc tập thể dục thường xuyên.
Để tránh gặp tình trạng nuốt vướng, nên ăn từ tốn, chọn thực phẩm không gây kích kích thực quản.
Nuốt vướng kéo dài là một triệu chứng cần được quan tâm và chẩn đoán kịp thời. Bằng cách hiểu rõ các nguyên nhân tiềm ẩn và thực hiện các biện pháp chẩn đoán và điều trị phù hợp, chúng ta có thể giảm bớt nguy cơ mắc phải các bệnh lý nghiêm trọng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Nếu bạn hoặc người thân gặp phải triệu chứng nuốt vướng kéo dài, hãy tìm kiếm sự tư vấn và chăm sóc y tế ngay lập tức để đảm bảo sức khỏe tốt nhất.
