Trào ngược dạ dày, hay trào ngược dạ dày – thực quản (GERD – Gastroesophageal Reflux Disease), là một bệnh lý phổ biến ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. Bệnh xảy ra khi acid từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây ra các triệu chứng khó chịu ở thực quản, hầu họng và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về những triệu chứng trào ngược dạ dày điển hình và ít gặp mà bạn cần lưu tâm để có thể nhận biết và điều trị kịp thời.
Menu xem nhanh:
1. “Điểm mặt” những triệu chứng trào ngược dạ dày phổ biến
1.1 Ợ nóng – Một trong những triệu chứng trào ngược dạ dày điển hình
Ợ nóng là triệu chứng phổ biến và đặc trưng nhất của trào ngược dạ dày. Cảm giác nóng rát thường xuất hiện ở vùng ngực dưới, lan lên cổ họng. Triệu chứng này thường xảy ra sau khi ăn, khi nằm hoặc khi cúi xuống. Ợ nóng có thể kéo dài từ vài phút đến vài giờ và tái phát nhiều lần trong ngày.
1.2 Ợ chua
Ợ chua là cảm giác vị chua hoặc đắng trong miệng khi acid dạ dày trào ngược lên thực quản và vào miệng. Triệu chứng này thường đi kèm với ợ nóng và có thể gây khó chịu, nhất là khi bạn nằm ngủ. Ợ chua có thể làm giảm cảm giác ngon miệng và ảnh hưởng đến chế độ ăn uống hàng ngày.
Buồn nôn có thể là một triệu chứng của trào ngược dạ dày.
1.3 Đau ngực
Đau ngực là một triệu chứng khác của trào ngược dạ dày, thường bị nhầm lẫn với đau thắt ngực do bệnh tim mạch. Đau ngực do trào ngược dạ dày thường xuất hiện ở vùng ngực giữa và có thể lan ra cánh tay, cổ hoặc lưng. Cảm giác đau thường là nóng rát, đau nhói hoặc căng tức.
1.4 Khó nuốt
Khó nuốt, hay còn gọi là chứng nuốt khó (dysphagia), là triệu chứng khi người bệnh cảm thấy khó khăn trong việc nuốt thức ăn hoặc nước uống. Acid dạ dày trào ngược lên thực quản có thể gây viêm, loét và làm hẹp thực quản, dẫn đến khó nuốt. Triệu chứng này có thể khiến người bệnh cảm thấy đau khi nuốt hoặc cảm giác như thức ăn bị kẹt lại trong cổ họng.
1.5 Ho khan và khàn giọng
Acid dạ dày trào ngược lên thực quản và vào đường hô hấp trên có thể gây ra ho khan và khàn giọng. Ho khan thường xuất hiện vào ban đêm hoặc sau khi ăn và có thể kéo dài dai dẳng. Khàn giọng xảy ra do acid làm tổn thương dây thanh quản, gây viêm và kích ứng.
1.6 Buồn nôn và nôn mửa
Buồn nôn và nôn mửa là triệu chứng khác của trào ngược dạ dày, đặc biệt là khi bệnh không được kiểm soát tốt. Buồn nôn thường xuất hiện sau khi ăn hoặc khi nằm. Nôn mửa có thể xảy ra khi lượng acid dạ dày trào ngược lên quá nhiều, gây ra cảm giác buồn nôn và buộc cơ thể phải loại bỏ chúng bằng cách nôn ra.
1.7 Hơi thở có mùi
Hơi thở có mùi hay hôi miệng là triệu chứng thường gặp ở người bị trào ngược dạ dày. Acid dạ dày và thức ăn chưa tiêu hóa trào ngược lên thực quản và vào miệng có thể gây ra mùi hôi khó chịu. Triệu chứng này có thể ảnh hưởng đến giao tiếp hàng ngày và làm giảm tự tin của người bệnh.
2. Các biến chứng thường gặp của trào ngược dạ dày
Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh trào ngược dạ dày – thực quản có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, gây ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
2.1 Viêm thực quản
Acid dạ dày trào ngược lên thực quản có thể gây viêm, làm tổn thương niêm mạc thực quản. Viêm thực quản có thể dẫn đến loét, chảy máu và hẹp thực quản, gây ra triệu chứng khó nuốt và đau ngực.
2.2 Loét thực quản
Loét thực quản là tình trạng niêm mạc thực quản bị tổn thương nặng nề do acid dạ dày trào ngược lên. Loét thực quản có thể gây đau đớn, khó nuốt và chảy máu, cần phải điều trị kịp thời để tránh biến chứng nghiêm trọng.
2.3 Barrett thực quản
Barrett thực quản là tình trạng thay đổi cấu trúc niêm mạc thực quản do tiếp xúc lâu dài với acid dạ dày. Đây là một biến chứng nghiêm trọng của trào ngược dạ dày và có thể dẫn đến ung thư thực quản nếu không được điều trị kịp thời.
2.4 Ung thư thực quản
Ung thư thực quản là biến chứng nguy hiểm, đáng lưu tâm của trào ngược dạ dày. Viêm thực quản mạn tính và Barrett thực quản là những yếu tố nguy cơ cao dẫn đến ung thư thực quản. Điều trị sớm và theo dõi định kỳ là cách tốt nhất để phòng ngừa biến chứng này.
Trào ngược dạ dày có thể gây loét thực quản với các triệu chứng khó chịu.
3. Cách chẩn đoán và điều trị hiệu quả bệnh trào ngược dạ dày
3.1 Chẩn đoán khi có những triệu chứng trào ngược dạ dày
Để điều trị trào ngược dạ dày hiệu quả, người bệnh cần tìm ra nguyên nhân gây ra trào ngược và mức độ của bệnh.
Hiện nay, phương pháp đo pH trở kháng thực quản 24 giờ (24-hour pH monitoring) đang được triển khai tại Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc được coi là “tiêu chuẩn vàng” để chẩn đoán và theo dõi bệnh trào ngược dạ dày – thực quản (GERD). Với phương pháp này, một ống đặt ống thông nhỏ gắn cảm biến sẽ được đưa qua mũi vào thực quản của bệnh nhân. Sau đó bệnh nhân có thể về nhà và sinh hoạt bình thường trong khi đeo ống thông. Các cảm biến sẽ ghi lại độ pH và trở kháng điện ở thực quản trong 24 giờ, trong quá trình bệnh nhân ăn, uống, nghỉ ngơi.
Sau 24 giờ, bệnh nhân quay lại gặp bác sĩ để tháo ống thông và lấy kết quả. Kết quả đo pH giúp xác định tần suất và tính chất cơn trào ngược, từ đó xác định mức độ bệnh trào ngược và mối liên hệ giữa bệnh với các triệu chứng lâm sàng.
Một số phương pháp chẩn đoán GERD khác gồm:
– Đo áp lực thực quản độ phân giải cao (HRM): Dùng để chẩn đoán nguyên nhân gây trào ngược dạ dày thực quản, thường liên quan đến yếu cơ thắt thực quản dưới (LES) hoặc loại trừ các nguyên nhân gây các triệu chứng tương tự GERD.
– Nội soi thực quản – dạ dày: Quan sát các tổn thương ở niêm mạc thực quản, dạ dày, kiểm tra các biến chứng như viêm, loét thực quản.
– Chụp X-quang: Giúp phát hiện các bất thường cấu trúc thực quản như hẹp thực quản hoặc thoát vị hoành.
3.2 Điều trị bệnh trào ngược
Điều trị trào ngược dạ dày bao gồm các biện pháp sau:
– Thay đổi lối sống: Ăn uống, duy trị cân nặng hợp lý, không nằm ngay sau khi ăn, nâng đầu giường khoảng 15-20 cm.
– Sử dụng thuốc: Gồm thuốc kháng acid, thuốc ức chế bơm proton (PPI), thuốc kháng histamin H2.
– Phẫu thuật: Trong một số trường hợp nặng, không đáp ứng với điều trị bằng thuốc và thay đổi lối sống, phẫu thuật có thể được chỉ định để điều trị trào ngược dạ dày.
Đo pH thực quản 24 giờ là “tiêu chuẩn vàng” trong chẩn đoán trào ngược.
Trào ngược dạ dày là một bệnh lý phổ biến và có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu cũng như biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Việc nhận biết các triệu chứng trào ngược dạ dày và tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ là rất quan trọng để có biện pháp điều trị phù hợp và hiệu quả. Bằng cách thay đổi lối sống, sử dụng thuốc đúng cách và theo dõi định kỳ, bạn có thể kiểm soát triệu chứng và phòng ngừa biến chứng của trào ngược dạ dày, cải thiện chất lượng cuộc sống của mình.
