Cường giáp là một trong những bệnh lý nội tiết phổ biến, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động chuyển hóa của toàn bộ cơ thể. Khi tuyến giáp hoạt động quá mức, nó sẽ tiết ra nhiều hormone hơn nhu cầu thực tế, dẫn tới tình trạng mất cân bằng chuyển hóa và gây ra hàng loạt biểu hiện rối loạn. Điều đáng lo ngại là người bị bệnh cường giáp thường không nhận biết sớm các triệu chứng, dẫn đến việc điều trị muộn và gặp phải biến chứng nguy hiểm. Vậy những dấu hiệu nào có thể là lời cảnh báo bạn đang bị bệnh cường giáp? 

1. Cường giáp là gì và vì sao bạn cần phát hiện sớm?

Cường giáp, hay còn gọi là cường tuyến giáp, là tình trạng tuyến giáp sản xuất quá mức các hormone thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3), khiến các hoạt động trao đổi chất của cơ thể diễn ra nhanh hơn bình thường. Chính sự dư thừa hormone này dẫn đến hàng loạt ảnh hưởng tiêu cực trên nhiều hệ cơ quan, từ tim mạch, tiêu hóa cho đến hệ thần kinh. Theo thống kê, tỷ lệ nữ giới bị bệnh cường giáp cao gấp 5-10 lần nam giới, thường gặp ở độ tuổi từ 20 đến 50. Việc chẩn đoán và điều trị sớm đóng vai trò quyết định trong khả năng phục hồi hoàn toàn.

Có nhiều yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc cường giáp, trong đó phổ biến nhất là bệnh Basedow – một dạng rối loạn tự miễn dịch khiến cơ thể sản sinh kháng thể kích thích tuyến giáp hoạt động quá mức. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể bị cường giáp do bướu nhân độc (bướu cổ đa nhân), viêm tuyến giáp, hoặc do lạm dụng iod trong thuốc cản quang và thuốc điều trị tim mạch như amiodarone. Một số trường hợp hiếm gặp khác còn có thể liên quan đến yếu tố di truyền, uống hormon tuyến giáp sai cách hoặc sau giai đoạn viêm tuyến giáp bán cấp.

Những dấu hiệu cảnh báo bị bệnh cường giáp

2. Dấu hiệu cảnh báo bạn có thể đang bị bệnh cường giáp

Cường giáp thường tiến triển âm thầm với các triệu chứng đa dạng trên nhiều cơ quan, khiến người bệnh dễ nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe thông thường. Tuy nhiên, nếu chú ý kỹ, có một số dấu hiệu đặc trưng giúp bạn sớm nhận biết mình có thể đang bị bệnh cường giáp.

2.1. Tim đập nhanh và hồi hộp kéo dài

Một trong những biểu hiện điển hình khi bị bệnh cường giáp là tim đập nhanh bất thường, kể cả khi không vận động hoặc đang nghỉ ngơi. Người bệnh thường xuyên có cảm giác hồi hộp, đánh trống ngực, khó chịu vùng ngực mà không rõ nguyên nhân. Đây là hậu quả của việc hormone tuyến giáp tăng cao làm kích thích hệ thần kinh giao cảm, khiến tim hoạt động quá mức. Triệu chứng này nếu kéo dài có thể dẫn đến rối loạn nhịp tim, rung nhĩ và các biến chứng tim mạch nguy hiểm.

2.2. Sụt cân nhanh dù ăn uống bình thường

Một dấu hiệu dễ nhận thấy khác là tình trạng sụt cân không rõ nguyên nhân. Dù vẫn duy trì chế độ ăn uống bình thường, thậm chí ăn nhiều hơn, người bị bệnh cường giáp vẫn có thể giảm thời gian ngắn. Nguyên nhân là do hormone tuyến giáp làm tăng tốc độ chuyển hóa, khiến cơ thể đốt cháy năng lượng nhanh hơn mức bình thường. Đây là một trong những biểu hiện sớm giúp phân biệt với các bệnh lý tiêu hóa thông thường.

2.3. Run tay và yếu cơ

Người bị cường giáp thường có cảm giác run tay nhẹ, đặc biệt là khi duỗi tay ra phía trước. Triệu chứng này xảy ra do tác động kích thích của hormon tuyến giáp lên hệ thần kinh trung ương. Ngoài run tay, người bệnh còn dễ bị yếu cơ, mỏi cơ, đặc biệt là ở vùng đùi và bắp chân, khiến việc leo cầu thang hay đứng lên ngồi xuống trở nên khó khăn hơn.

2.4. Mất ngủ, dễ cáu gắt, lo âu

Tình trạng mất ngủ kéo dài, khó đi vào giấc ngủ hoặc tỉnh dậy giữa đêm là triệu chứng khá phổ biến ở người bị bệnh cường giáp. Bên cạnh đó, bệnh còn gây ra các rối loạn về cảm xúc như lo lắng vô cớ, căng thẳng quá mức, dễ nổi cáu hoặc khó kiểm soát tâm trạng. Đây là hậu quả của việc hormone tuyến giáp dư thừa tác động lên não bộ và hệ thần kinh, khiến người bệnh luôn trong trạng thái “quá kích thích”.

Tình trạng mất ngủ kéo dài, khó đi vào giấc ngủ hoặc tỉnh dậy giữa đêm là triệu chứng khá phổ biến ở người bị bệnh cường giáp

2.5. Tăng tiết mồ hôi, cảm giác nóng bức

Người bị bệnh cường giáp thường xuyên cảm thấy nóng trong người, dù nhiệt độ môi trường không cao. Kèm theo đó là tình trạng ra mồ hôi nhiều, đặc biệt ở lòng bàn tay, bàn chân và vùng lưng. Cảm giác nóng bức kéo dài khiến người bệnh khó chịu, mất tập trung, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

2.6. Đi ngoài nhiều lần, tiêu chảy nhẹ

Cường giáp kích thích hoạt động của đường tiêu hóa, khiến người bệnh dễ gặp tình trạng đi ngoài lỏng, nhiều lần trong ngày. Dù không có dấu hiệu nhiễm trùng hay thay đổi chế độ ăn, người bị cường giáp vẫn có thể bị tiêu chảy kéo dài nhẹ. Tình trạng này kéo dài gây mất nước, sụt cân và làm giảm chất lượng cuộc sống.

2.7. Phì đại tuyến giáp (bướu cổ)

Một dấu hiệu khá đặc trưng là tuyến giáp to lên, có thể quan sát thấy cổ trước bị phình ra bất thường hoặc sờ thấy khối mềm, di động theo nhịp nuốt. Bướu cổ ở người bị cường giáp thường không gây đau, nhưng nếu phát triển lớn có thể gây chèn ép khí quản hoặc thực quản, dẫn đến khó thở, nuốt vướng hoặc khàn tiếng.

2.8. Mắt lồi, khô và rát

Trong trường hợp bị bệnh cường giáp do Basedow, người bệnh có thể gặp tình trạng mắt lồi rõ rệt, đặc biệt là khi nhìn nghiêng. Mắt thường xuyên khô, chảy nước mắt, nhạy cảm với ánh sáng và có cảm giác cộm như có dị vật. Tình trạng này nếu không được điều trị có thể ảnh hưởng đến thị lực và gây biến dạng vùng mắt.

3. Người bị bệnh cường giáp cần cẩn trọng với biến chứng 

Nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách, cường giáp có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Một trong số đó là “cơn bão giáp” – tình trạng cấp cứu nội tiết hiếm gặp nhưng có thể đe dọa tính mạng người bệnh do tim đập loạn nhịp, sốt cao, rối loạn ý thức. Ngoài ra, cường giáp kéo dài cũng gây ảnh hưởng đến hệ tim mạch như rung nhĩ, suy tim hoặc nhồi máu cơ tim.

Ở phụ nữ mang thai, bệnh cường giáp làm tăng nguy cơ sảy thai, sinh non hoặc tiền sản giật. Mặt khác, tình trạng loãng xương, yếu cơ và suy giảm trí nhớ cũng là hậu quả lâu dài khi hormone tuyến giáp bị mất kiểm soát.

4. Cách chẩn đoán bị bệnh cường giáp

Để chẩn đoán chính xác bệnh cường giáp, bác sĩ sẽ thực hiện khai thác triệu chứng lâm sàng, thăm khám vùng cổ, kết hợp chỉ định làm các xét nghiệm chức năng tuyến giáp. Trong đó, xét nghiệm máu giúp đo nồng độ TSH, T3, T4 là quan trọng nhất. Ở người bị bệnh cường giáp, kết quả thường cho thấy TSH thấp trong khi T3 và T4 tăng cao.

Để xác định nguyên nhân, đặc biệt trong trường hợp nghi ngờ bệnh Basedow, các bác sĩ có thể chỉ định thêm xét nghiệm kháng thể TRAb – loại kháng thể đặc hiệu thường tăng ở người mắc Basedow. Siêu âm tuyến giáp hoặc xạ hình tuyến giáp cũng được thực hiện nhằm đánh giá mức độ tổn thương và phát hiện bướu độc nếu có.

5. Các phương pháp điều trị cho người bị bệnh cường giáp

Việc điều trị bệnh cường giáp phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, mức độ nghiêm trọng và tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh. Hiện nay, có ba hướng điều trị chính bao gồm dùng thuốc nội khoa, điều trị bằng iod phóng xạ và phẫu thuật tuyến giáp.

– Đối với phương pháp dùng thuốc, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc kháng giáp tổng hợp giúp ức chế sản xuất hormone, đồng thời kết hợp với thuốc chẹn beta nhằm kiểm soát triệu chứng tim mạch.

Bác sĩ sẽ chỉ định thuốc kháng giáp tổng hợp giúp ức chế sản xuất hormone

– Nếu bệnh tái phát nhiều lần, hoặc bệnh nhân không đáp ứng với điều trị nội khoa, liệu pháp iod phóng xạ sẽ được cân nhắc. Iod phóng xạ có khả năng phá hủy mô tuyến giáp hoạt động quá mức, từ đó giúp cân bằng hormone. Tuy nhiên, phương pháp này không áp dụng cho phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú.

– Phẫu thuật tuyến giáp thường chỉ định trong trường hợp bướu quá to, nghi ngờ ung thư, hoặc người bệnh không thể sử dụng iod phóng xạ hay thuốc. Sau phẫu thuật hoặc điều trị phóng xạ, người bệnh thường phải sử dụng thuốc bổ sung hormone tuyến giáp lâu dài để duy trì hoạt động chuyển hóa bình thường.

Bên cạnh việc điều trị đúng theo phác đồ, duy trì lối sống lành mạnh, nghỉ ngơi hợp lý, bổ sung dinh dưỡng cân bằng và hạn chế căng thẳng cũng góp phần giúp người bị bệnh tuyến giáp kiểm soát bệnh tốt hơn.