Trào ngược axit dạ dày, hay còn gọi là bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD), là một tình trạng bệnh lý rất phổ biến. Nó xảy ra khi axit dạ dày và các chất tiêu hóa khác trào ngược lên thực quản, gây ra cảm giác nóng rát ở ngực và cổ họng. Điều trị trào ngược axit dạ dày phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và các triệu chứng cụ thể của từng bệnh nhân. Bài viết này sẽ đi sâu vào các phương pháp điều trị trào ngược axit dạ dày dựa trên các chẩn đoán y khoa.
Menu xem nhanh:
1. Quy trình chẩn đoán bệnh trào ngược axit dạ dày
Trào ngược dạ dày – thực quản (hay GERD) là một vấn đề tiêu hóa vô cùng phổ biến, là tình trạng axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây ra các triệu chứng khó chịu như ợ chua, ợ hơi, nóng rát ngực, khó nuốt. Tình trạng này có thể dễ nhầm lẫn với các bệnh lý ở thực quản, bệnh mũi họng hoặc các bệnh lý tiêu hóa khác.
Để việc điều trị chính xác, trước khi tiến hành điều trị, người bệnh cần được chẩn đoán đúng nguyên nhân và mức độ của bệnh.
Để chẩn đoán bệnh trào ngược, trước hết, các bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng của bệnh nhân và tiền sử bệnh lý, các triệu chứng phổ biến của GERD và dựa vào đó để chỉ định các phương pháp chẩn đoán trào ngược axit dạ dày phù hợp.
Để chẩn đoán bệnh trào ngược, bệnh nhân cần được chẩn đoán chính xác nguyên nhân và mức độ bệnh.
1.1 Đo pH thực quản trở kháng 24 giờ – Tiêu chuẩn vàng chẩn đoán bệnh trào ngược dạ dày
Đo pH thực quản trở kháng 24 giờ giúp đánh giá mức độ trào ngược của axit từ dạ dày lên thực quản, cũng như tần suất và thời gian của các đợt trào ngược trong suốt quá trình bệnh nhân đeo thiết bị. Phương pháp này cung cấp thông tin chi tiết về cả trào ngược axit và không axit, giúp chẩn đoán chính xác hơn so với các phương pháp khác. Quy trình thực hiện như sau:
– Đặt ống thông: Một ống thông nhỏ chứa các cảm biến sẽ được đặt qua mũi xuống thực quản.
– Ghi nhận dữ liệu: Thiết bị sẽ ghi lại dữ liệu về mức độ pH và trở kháng của thực quản trong suốt 24 giờ, trong khi bệnh nhân thực hiện các hoạt động bình thường.
– Phân tích kết quả: Sau 24 giờ, ống thông sẽ được gỡ bỏ và dữ liệu sẽ được phân tích để đưa ra chẩn đoán.
Phương pháp này đang được áp dụng tại Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc với hệ thống máy đo hiện đại được nhập khẩu từ Mỹ và được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm của Thu Cúc TCI.
1.2 Các phương pháp chẩn đoán trào ngược khác
– Đo áp lực thực quản độ phân giả cao: Đo lường khả năng vận động và sự phối hợp của cơ thực quản khi nuốt, đặc biệt là cơ thắt thực quản dưới. Sự suy yếu của cơ này là một trong những nguyên nhân quan trọng gây trào ngược. Phương pháp này giúp chẩn đoán các bệnh lý thực quản liên quan đến rối loạn nuốt và phân biệt với bệnh GERD khi có cùng triệu chứng.
– Nội soi thực quản – dạ dày – tá tràng (EGD): Phương pháp này giúp bác sĩ quan sát niêm mạc thực quản và dạ dày để phát hiện các tổn thương hoặc viêm nhiễm – các biến chứng thường gặp của trào ngược.
– Chụp X-quang: Sử dụng dung dịch barium để giúp hiển thị rõ hình ảnh thực quản và dạ dày trên phim X-quang.
Đo pH thực quản 24 giờ giúp chẩn đoán bệnh trào ngược dạ dày một cách toàn diện.
2. Điều trị trào ngược axit dạ dày bằng cách nào?
Sau khi chẩn đoán, bác sĩ sẽ lên kế hoạch điều trị dựa trên mức độ nghiêm trọng của bệnh. Các phương pháp điều trị bao gồm thay đổi lối sống, sử dụng thuốc, và trong một số trường hợp, phẫu thuật.
2.1 Thay đổi lối sống – Biện pháp điều trị trào ngược axit dạ dày quan trọng
Thay đổi lối sống là phương pháp điều trị đầu tiên và hiệu quả đối với nhiều bệnh nhân:
– Ăn uống hợp lý: Tránh các thực phẩm gây kích thích như cà phê, rượu, socola, thực phẩm chiên rán, và các loại thực phẩm có nhiều axit như trái cây họ cam quýt và cà chua.
– Ăn uống đúng cách: Chia nhỏ bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì ăn no một lần, và tránh ăn trước khi đi ngủ ít nhất 3 giờ.
– Duy trì cân nặng hợp lý: Giảm cân nếu bạn bị thừa cân, vì mỡ bụng có thể tạo áp lực lên dạ dày, gây ra trào ngược axit.
– Nâng cao đầu giường: Khi ngủ, nâng cao đầu giường khoảng 15-20 cm để ngăn chặn axit trào ngược lên thực quản.
– Tránh hút thuốc lá: Hút thuốc làm giảm hiệu suất của cơ vòng thực quản dưới, làm tăng nguy cơ trào ngược axit.
2.2 Sử dụng thuốc điều trị trào ngược axit dạ dày
Nếu thay đổi lối sống không đủ để kiểm soát triệu chứng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc. Các loại thuốc điều trị trào ngược thường được sử dụng bao gồm:
– Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Các loại thuốc giúp giảm sản xuất axit dạ dày như lansoprazole, omeprazole, esomeprazole,…
– Thuốc kháng H2: Như ranitidine và famotidine, giảm sản xuất axit dạ dày bằng cách ngăn chặn histamin.
– Thuốc kháng axit: Như Maalox và Tums, giúp trung hòa axit dạ dày ngay lập tức và giảm triệu chứng ngay lập tức.
– Thuốc tăng cường chuyển động dạ dày: Như metoclopramide, giúp tăng tốc độ chuyển động của dạ dày và thực quản, giảm nguy cơ trào ngược.
Trào ngược axit dạ dày có thể được cải thiện bằng thuốc.
2.3 Phẫu thuật – Phương pháp được xem xét sau cùng
Trong một số trường hợp trào ngược nặng, khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả, phẫu thuật có thể được xem xét.
2.4 Các phương pháp điều trị trào ngược bổ sung
Ngoài các phương pháp trên, một số phương pháp điều trị bổ sung có thể hỗ trợ trong việc kiểm soát triệu chứng trào ngược axit dạ dày:
– Sử dụng thảo dược: Một số loại thảo dược như cam thảo và gừng có thể giúp giảm triệu chứng trào ngược axit.
– Châm cứu: Một số nghiên cứu cho thấy châm cứu có thể giúp giảm triệu chứng GERD.
– Tập yoga và thiền: Các bài tập yoga và thiền có thể giúp giảm căng thẳng, một yếu tố góp phần vào triệu chứng trào ngược axit.
Trào ngược axit dạ dày là một tình trạng phổ biến nhưng có thể được kiểm soát hiệu quả bằng các phương pháp điều trị dựa trên chẩn đoán y khoa. Việc kết hợp các phương pháp điều trị trào ngược gồm thay đổi lối sống, sử dụng thuốc, và trong một số trường hợp, phẫu thuật, có thể giúp giảm triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Nếu bạn có các triệu chứng của trào ngược axit dạ dày, hãy thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
