Đau ngực là một triệu chứng phổ biến và thường gây lo lắng, vì nó dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề liên quan đến tim mạch. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, nguyên nhân chính gây đau ngực lại không liên quan đến tim mà là hệ tiêu hóa, đặc biệt là bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Bài viết này giải thích nguyên nhân đau ngực do trào ngược dạ dày và cách phân biệt nó với các vấn đề khác.
Menu xem nhanh:
1. Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là gì?
Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) xảy ra khi axit từ dạ dày di chuyển ngược lên thực quản, gây kích thích niêm mạc thực quản và dẫn đến các triệu chứng khó chịu như ợ chua, ợ nóng và thậm chí là đau ngực. Thông thường, cơ vòng thực quản dưới (LES) có nhiệm vụ ngăn chặn axit dạ dày trào ngược lên thực quản. Tuy nhiên, khi LES yếu đi hoặc không hoạt động đúng cách, axit sẽ dễ dàng di chuyển ngược và gây ra tình trạng trào ngược.
Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) xảy ra khi axit từ dạ dày di chuyển ngược lên thực quản
2. Nguyên nhân gây đau ngực bởi trào ngược
Đau ngực do trào ngược dạ dày thường được mô tả là cảm giác đau rát ở phía sau xương ức. Nguyên nhân chính dẫn đến triệu chứng này là do tác động của axit dạ dày lên niêm mạc thực quản, gây viêm và kích ứng mạnh. Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn về cơ chế gây đau ngực này, chúng ta cần khám phá những yếu tố góp phần làm trầm trọng tình trạng trào ngược.
2.1. Axit dạ dày kích thích niêm mạc thực quản
Khi axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, lớp niêm mạc bảo vệ thực quản sẽ bị tổn thương. Axit dạ dày có tính ăn mòn cao, khi tiếp xúc với niêm mạc, nó gây ra viêm nhiễm và tổn thương mô, dẫn đến các triệu chứng đau ngực. Ngoài ra, niêm mạc thực quản không có khả năng chống lại tác động của axit mạnh như dạ dày, do đó, nó dễ bị kích ứng và gây ra cảm giác đau rát mạnh.
2.2. Đau ngực do trào ngược dạ dày: Cơ vòng thực quản dưới (LES) suy yếu
Một trong những nguyên nhân chính khiến axit dạ dày trào ngược lên thực quản là do sự suy yếu của cơ vòng thực quản dưới. Thông thường, cơ vòng này hoạt động như một cửa ngăn giữa dạ dày và thực quản, chỉ mở ra khi nuốt thức ăn và đóng lại để ngăn axit trào ngược. Tuy nhiên, khi cơ vòng suy yếu hoặc không hoạt động đúng cách, nó không thể ngăn chặn axit, gây ra tình trạng trào ngược và đau ngực.
2.3. Đau ngực do trào ngược dạ dày: Co thắt thực quản
Co thắt thực quản là một nguyên nhân khác gây đau ngực do trào ngược dạ dày. Khi thực quản co thắt để đẩy thức ăn xuống dạ dày, nếu gặp phải trào ngược, các cơ sẽ phải làm việc nhiều hơn, dẫn đến co thắt mạnh hơn và gây ra cảm giác đau ngực. Đây là nguyên nhân phổ biến ở những người bị GERD kéo dài hoặc mãn tính.
2.4. Tác động của viêm loét thực quản
Nếu tình trạng trào ngược dạ dày diễn ra lâu ngày mà không được điều trị, nó có thể dẫn đến viêm loét thực quản – một tình trạng nguy hiểm mà lớp niêm mạc thực quản bị loét do tác động kéo dài của axit dạ dày. Viêm loét này gây ra các cơn đau ngực dữ dội và thường kèm theo các triệu chứng khác như khó nuốt, đau khi nuốt, hoặc chảy máu.
2.5. Áp lực trong khoang ngực gây đau ngực
Ngoài các yếu tố nội tại như axit dạ dày và sự suy yếu của LES, áp lực trong khoang ngực cũng có thể góp phần gây ra đau ngực. Khi bạn hít thở sâu hoặc ho, áp lực trong ngực tăng lên, đẩy axit dạ dày ngược lên thực quản. Điều này khiến cơn đau ngực trở nên rõ rệt hơn, đặc biệt là sau khi ăn hoặc trong khi nằm.
Trào ngược dạ dày thực quản là một trong những nguyên nhân gây đau ngực
3. Cách phân biệt đau ngực do trào ngược dạ dày với đau ngực do tim
Đau ngực là triệu chứng dễ nhầm lẫn giữa nhiều bệnh lý khác nhau, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến tim mạch. Để tránh nhầm lẫn và điều trị sai hướng, dưới đây là một số đặc điểm giúp phân biệt giữa đau ngực do trào ngược dạ dày và đau ngực do tim:
– Vị trí cơn đau: Đau ngực do trào ngược dạ dày thường xuất hiện phía sau xương ức và có thể lan lên cổ họng hoặc xuống bụng. Cơn đau do tim thường mạnh hơn và có thể lan ra cánh tay, vai, hoặc hàm.
– Thời điểm xuất hiện: Cơn đau ngực do trào ngược dạ dày thường xuất hiện sau khi ăn, đặc biệt là sau bữa ăn lớn hoặc sau khi ăn thực phẩm có nhiều chất béo, đồ chiên rán. Đau tim có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào, đặc biệt là sau khi gắng sức hoặc căng thẳng.
– Tính chất cơn đau: Đau ngực do GERD thường là cảm giác đau rát, nóng ở phía sau xương ức. Trong khi đó, đau do tim thường là cơn đau thắt ngực, kèm theo cảm giác áp lực, nghẹt thở hoặc đè nặng.
– Triệu chứng đi kèm: Đau ngực do trào ngược dạ dày thường kèm theo các triệu chứng như ợ nóng, ợ chua, khó nuốt, hoặc cảm giác đầy bụng. Đau tim thường đi kèm với khó thở, đổ mồ hôi, và cảm giác yếu ớt đột ngột.
4. Cách điều trị và phòng ngừa đau ngực do trào ngược dạ dày
Việc điều trị đau ngực do trào ngược dạ dày thường tập trung vào việc kiểm soát tình trạng GERD và giảm triệu chứng.
– Thuốc ức chế axit: Các loại thuốc như proton pump inhibitors (PPIs) hoặc H2 blockers giúp giảm sản xuất axit dạ dày, từ đó giảm tình trạng trào ngược và các triệu chứng liên quan.
– Thay đổi lối sống: Một số thay đổi trong lối sống có thể giúp kiểm soát trào ngược, bao gồm việc ăn ít nhưng thường xuyên hơn, tránh nằm ngay sau khi ăn, tránh các thực phẩm kích thích như caffeine, đồ ăn nhiều gia vị, đồ chiên rán, và hạn chế rượu bia.
– Tăng cường vận động: Vận động nhẹ nhàng sau khi ăn có thể giúp giảm áp lực trong dạ dày và ngăn ngừa trào ngược. Tránh tập thể dục nặng hoặc cúi người sau khi ăn.
– Tư thế ngủ: Nâng cao đầu giường khoảng 15-20 cm để giảm nguy cơ trào ngược axit vào ban đêm.
5. Chẩn đoán xác định nguyên nhân cơn đau ngực do trào ngược dạ dày
Để chẩn đoán chính xác đau ngực có phải vì GERD hay không, bác sĩ thường sử dụng nhiều phương pháp chẩn đoán. Một trong những phương pháp quan trọng nhất là đo pH thực quản 24 giờ. Đây là tiêu chuẩn vàng để đánh giá mức độ axit trào ngược từ dạ dày lên thực quản. Thiết bị đo pH được đưa vào thực quản thông qua mũi, giúp theo dõi liên tục lượng axit suốt 24 giờ. Kết quả đo sẽ chỉ ra thời điểm axit trào ngược và mối liên hệ của nó với các triệu chứng đau ngực.
Phương pháp này đặc biệt hiệu quả trong việc phân biệt giữa đau ngực do GERD và các nguyên nhân khác như tim mạch. Ngoài đo pH, bác sĩ có thể thực hiện nội soi thực quản, hay đo áp lực thực quản để đánh giá hoạt động của cơ vòng thực quản,..
TCI hiện đi đầu trong ứng dụng đo pH thực quản, đo HRM,.. vào chẩn đoán trào ngược
Trên đây là những thông tin giúp bạn hiểu rõ hơn về cơn đau ngực do trào ngược dạ dày cũng như cách để phân biệt với cơn đau do các nguyên nhân khác. Ngoài ra, đừng quên thăm khám để được chẩn đoán chuẩn xác và điều trị đúng bệnh, đem lại hiệu quả cao hơn.
