Chụp X quang Hirtz trong chẩn đoán viêm xoang là một phương pháp hình ảnh học phổ biến, giúp bác sĩ xác định chính xác tình trạng viêm xoang trán và xoang sàng sau. Với khả năng cho thấy rõ hình ảnh của các xoang qua mặt phẳng đứng ngang, kỹ thuật này được đánh giá là công cụ hỗ trợ đắc lực trong việc phát hiện sớm và theo dõi tiến triển của bệnh viêm xoang. Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về nội dung này thông qua bài viết dưới đây.
Menu xem nhanh:
1. Viêm xoang là gì?
Viêm xoang là một tình trạng thường gặp ở Việt Nam và có thể gây ra nhiều phiền toái trong sinh hoạt hàng ngày. Đây là hiện tượng viêm nhiễm xảy ra tại lớp niêm mạc lót bên trong các hốc xoang, dẫn đến sự tích tụ của dịch hoặc mủ trong các khoang này.
Các hốc xoang là những khoang rỗng nằm trong xương sọ mặt, phân bố xung quanh mũi và có sự kết nối với khoang mũi. Chúng đóng vai trò làm giảm trọng lượng hộp sọ, góp phần tạo cộng hưởng âm thanh khi nói và duy trì sự lưu thông không khí trong hệ hô hấp trên.
Viêm xoang là hiện tượng viêm nhiễm xảy ra tại lớp niêm mạc lót bên trong các hốc xoang
2. Chẩn đoán viêm xoang
Để chẩn đoán viêm xoang, bác sĩ có thể tiến hành:
– Khám sàng lọc, kiểm tra triệu chứng và tiền sử của người bệnh
– Nội soi mũi xoang để quan sát tình trạng niêm mạc
– Chụp X quang các xoang (tư thế Hirtz, Blondeau…) để phát hiện tình trạng ứ dịch, dày niêm mạc
– Chụp CT mũi xoang giúp đánh giá rõ ràng cấu trúc giải phẫu và mức độ tổn thương
– Xét nghiệm dịch mũi nếu cần thiết
3. Khái quát về phương pháp chụp X quang tư thế Hirtz
X quang Hirtz (tư thế cằm – đỉnh – phim) là phương pháp chẩn đoán hình ảnh được sử dụng để quan sát và đánh giá các cấu trúc xoang ở vùng nền sọ, đặc biệt là xoang sàng trước, xoang sàng sau và xoang bướm. Trong kỹ thuật này, bác sĩ sẽ đặt phim X quang tại một vị trí chuyên biệt và hướng tia X từ đỉnh đầu xuống cằm. Cách sắp xếp này giúp thu được hình ảnh rõ nét và chi tiết của các hốc xoang nằm sâu bên trong hộp sọ, hỗ trợ hiệu quả cho việc phát hiện các tổn thương, viêm nhiễm hoặc bất thường trong các xoang này.
4. Chụp X quang Hirtz trong chẩn đoán phát hiện viêm xoang
4.1. Quy trình chụp X quang Hirtz trong chẩn đoán phát hiện viêm xoang
– Chuẩn bị và hướng dẫn người bệnh: Trước khi chụp, người bệnh sẽ được hướng dẫn nằm đúng tư thế trên bàn chụp X quang. Bác sĩ hoặc kỹ thuật viên sẽ hỗ trợ người bệnh nghiêng ngửa đầu và đưa cằm chạm sát vào phim X quang. Tư thế này giúp đảm bảo vùng cần khảo sát được hiển thị chính xác trên phim.
– Định vị phim X quang: Phim X quang sẽ được căn chỉnh sao cho cân đối giữa hai bên đầu. Trục giữa của vách ngăn mũi cần nằm đúng giữa hai răng cửa hàm trên (răng số 1), giúp hình ảnh thu được đạt độ chính xác cao về vị trí giải phẫu.
– Tiến hành chụp: Sau khi tư thế và phim đã được định vị đúng, tia X sẽ được chiếu từ trên xuống dưới – từ đỉnh đầu qua cằm – đến phim. Hướng tia này cho phép quan sát rõ ràng các xoang và vùng liên quan.
– Đánh giá hình ảnh: Sau khi phim được chụp, bác sĩ hoặc kỹ thuật viên chuyên môn sẽ tiến hành phân tích hình ảnh để kiểm tra tình trạng các hốc xoang, đặc biệt là xoang hàm và xoang sàng. Ngoài ra, phim còn cho thấy rõ tầng trước của nền sọ và vùng cánh xương bướm, giúp hỗ trợ chẩn đoán các tổn thương hoặc bất thường nếu có.
Phương pháp chụp X quang Hirtz là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh hữu ích, giúp cung cấp thông tin quan trọng phục vụ cho việc phát hiện và đánh giá viêm xoang, cũng như các bất thường khác liên quan đến nền sọ và các xoang cạnh mũi.
Sau khi phim được chụp, bác sĩ hoặc kỹ thuật viên chuyên môn sẽ tiến hành phân tích hình ảnh
4.2. Đánh giá kết quả của phương pháp chụp X quang Hirtz
Trong điều kiện bình thường, hình ảnh X quang của các hốc xoang sàng trước và sau sẽ hiển thị đều màu sáng. Các vách ngăn giữa các tế bào xoang được thấy rõ, thể hiện cấu trúc xoang thông thoáng, không có dịch hay tổn thương bất thường.
Khi có tổn thương do bệnh lý, hình ảnh X quang sẽ cho thấy các xoang trở nên mờ hoặc đặc hơn bình thường do sự tích tụ của dịch, mủ, hoặc do lớp niêm mạc bị phù nề, dày lên. Sự hiện diện của polyp cũng có thể được phát hiện dưới dạng các khối mờ trong xoang. Trong trường hợp các vách ngăn giữa các tế bào xoang trở nên không rõ hoặc bị phá hủy, đây có thể là dấu hiệu gợi ý tình trạng polyp mũi hoặc thậm chí các khối u ác tính.
Khi bác sĩ nghi ngờ có dị vật trong xoang, chụp X quang với tư thế sọ nghiêng sẽ được chỉ định để xác định chính xác vị trí của dị vật. Trong những trường hợp cần làm rõ hơn sự hiện diện của polyp hoặc khối u trong xoang hàm, kỹ thuật bơm chất cản quang vào hốc xoang sẽ được áp dụng để tăng độ tương phản và cải thiện khả năng phát hiện tổn thương.
Sau khi phân tích hình ảnh từ phim chụp X quang Hirtz cùng với các triệu chứng lâm sàng và kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp. Nếu viêm xoang được xác định, bệnh nhân có thể được chỉ định dùng thuốc điều trị bao gồm thuốc kháng sinh, thuốc chống viêm, thuốc giảm phù nề niêm mạc… Đồng thời, các biện pháp hỗ trợ như xông hơi mũi, rửa mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý cũng được khuyến cáo nhằm giảm triệu chứng và tăng hiệu quả điều trị.
Trong trường hợp điều trị nội khoa không mang lại hiệu quả, đặc biệt khi viêm xoang đã trở thành mạn tính, kéo dài và ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống, phẫu thuật là phương án cần được cân nhắc. Phẫu thuật nội soi xoang giúp loại bỏ các mô viêm, dẫn lưu dịch tích tụ và tái thông các xoang bị bít tắc.
Bên cạnh các biện pháp y tế, việc phòng ngừa viêm xoang cũng đóng vai trò quan trọng. Người bệnh cần có chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, tăng cường luyện tập thể thao để nâng cao sức đề kháng, hạn chế tiếp xúc với các yếu tố gây dị ứng như khói bụi, ô nhiễm không khí. Ngoài ra, việc giữ ấm cơ thể trong những ngày thời tiết thay đổi cũng giúp giảm nguy cơ khởi phát hoặc tái phát viêm xoang.
Nếu viêm xoang được xác định, bệnh nhân có thể được chỉ định dùng thuốc điều trị
Chụp X quang tư thế Hirtz là một kỹ thuật đơn giản, hiệu quả và tiết kiệm chi phí trong chẩn đoán viêm xoang, đặc biệt là các xoang ở phía sau và vùng trán. Nếu bạn đang gặp các triệu chứng nghi ngờ viêm xoang, đừng ngần ngại thăm khám sớm để được chỉ định phương pháp chẩn đoán phù hợp và điều trị kịp thời.
