Xét nghiệm chức năng gan là một trong những xét nghiệm sinh hóa quan trọng nhằm đánh giá chức năng gan hoặc tìm ra các vấn đề về tổn thương gan. Vậy tại sao cần làm xét nghiệm chức năng gan và các chỉ số xét nghiệm chức năng gan là gì?
Menu xem nhanh:
1. Xét nghiệm chức năng gan để làm gì?
Gan là cơ quan nội tạng thuộc bộ phận tiêu hoá, có nhiều chức năng quan trọng với cơ thể như: giải độc, tổng hợp protein, sản sinh enzyme và những chất giúp tiêu hoá hấp thu thức ăn… Do đó, muốn hệ thống tiêu hoá khoẻ mạnh, sức khoẻ ổn định việc đảm bảo chức năng gan là vô cùng quan trọng.
Xét nghiệm chức năng gan là xét nghiệm đo lường chỉ số men gan, protein huyết thanh, bilirubin trong máu. Từ đó giúp xác định mức độ khỏe mạnh của gan. Dựa trên kết quả có được, bác sĩ sẽ đưa ra kết luận bệnh lý chuẩn xác và có phác đồ chữa trị phù hợp.
Các tác nhân gây rối loạn chức năng gan (ảnh minh họa)
Các xét nghiệm được chuyên gia sức khỏe khuyến cáo cần tiến hành định kỳ cùng thăm khám sức khỏe tổng thể, mang tới nhiều lợi ích đối với sức khỏe bao gồm:
– Phát hiện sớm những tổn thương gan do các nguyên nhân gây ra bao gồm: virus, bệnh viêm gan, thói quen làm việc và sinh hoạt…
– Chẩn đoán nguyên nhân làm suy giảm chức năng gan để có thể điều trị hoặc điều chỉnh phòng ngừa tổn thương hoặc bệnh lý ở gan.
– Phát hiện các bệnh lý tiềm ẩn, có thể phát hiện sớm nhưng khó như xơ gan, ung thư gan…
2. Triệu chứng bệnh gan
Triệu chứng bệnh lý ở gan nói chung và giảm chức năng gan nói riêng thường không rõ ràng. Ở giai đoạn sớm nên rất khó khăn để phát hiện bệnh. Khi triệu chứng rõ ràng, thì gan đã tổn thương nặng, chức năng gan giảm sút và lúc này điều trị có thể không có hiệu quả cao.
Khi có những triệu chứng trên, bệnh nhân nên nhanh chóng đi thăm khám để chẩn đoán nguyên nhân: chướng bụng, phân nhạt màu, nước tiểu sẫm màu, cơ thể mệt mỏi, ốm yếu, biếng ăn, sốt về chiều, thay đổi tính cách… Không nên chủ quan với những triệu chứng bất thường liên quan đến gan bởi bệnh về gan là các bệnh lý nguy hiểm, khó chữa trị và có nguy cơ ảnh hưởng tới sức khoẻ.
3. Những xét nghiệm chức năng gan thường thấy
3.1. Đánh giá nồng độ ALT
ALT là tên một loại enzyme được gan tiết ra tham gia vào việc bẻ gãy những chuỗi protein. Sự hiện diện của ALT trong máu sẽ cho biết có tổn thương gan xảy ra như: viêm gan do virus, viêm gan do vi khuẩn, ngộ độc…
3.2. Đánh giá nồng độ AST
Xét nghiệm AST cũng là xét nghiệm kiểm tra chức năng gan tương đối quan lại trọng, Giống như ALT, sự hiện diện của AST trong máu thường liên quan đến bệnh hoặc tổn thương gan. Cả hai xét nghiệm ALT và AST thường được thực hiện cùng nhau khi nghi ngờ có bệnh hoặc suy gan.
Xét nghiệm chức năng gan là xét nghiệm sinh hóa quan trọng nhằm đánh giá chức năng gan (ảnh minh họa)
3.3. Kiểm tra trình độ ALP
ALP là một enzyme được tìm thấy trong gan, ống mật và xương, tuy nhiên nồng độ ALT trong máu cao bất thường thường liên quan đến những tổn thương dẫn đến suy giảm chức năng gan. Ngoài ra, ALT tăng cao đôi khi liên quan đến tắc mật hoặc bệnh về xương.
3.4. Đánh giá nồng độ albumin, protein toàn phần
Albumin và globulin là hai loại protein chính được gan sản xuất liên tục và đưa vào máu để tham gia vào nhiều quá trình quan trọng. Các xét nghiệm chức năng gan cũng thường kiểm tra mức độ của các protein này và mức độ thấp bất thường cho thấy gan bị suy yếu.
3.5. Kiểm tra nồng độ bilirubin
Bilirubin là chất được giải phóng khi các tế bào hồng cầu trong máu bị phá hủy và sau đó được đưa đến gan để xử lý. Tuy nhiên, khi chức năng gan suy giảm, Bilirubin không được xử lý tốt dẫn đến tích tụ trong máu. Kết quả là tình trạng vàng da, vàng niêm mạc mắt.
3.6. Kiểm tra GGT
Kết quả xét nghiệm GGT bất thường gợi ý tổn thương gan hoặc ống mật.
3.7. Kiểm tra LD
LD là một loại enzyme có liên quan đến chức năng gan, nồng độ chất này trong máu cao cho thấy có khả năng tổn thương gan. Tuy nhiên cũng có một số bệnh lý khác không tại gan làm tăng nồng độ LD.
3.8. Xét nghiệm thời gian đông máu PT
Ngoài định lượng các chất liên quan đến hoạt động hay tổn thương ở gan, xét nghiệm xác định thời gian đông máu PT cũng dùng để đánh giá chức năng gan. Thời gian đông máu PT càng kéo dài cho thấy yếu tố đông máu bất thường là một dấu hiệu của tổn thương gan.
Xét nghiệm xác định thời gian đông máu PT cũng dùng để đánh giá chức năng gan.
Ngoài ra, thời gian PT cũng bị ảnh hưởng bởi việc sử dụng thuốc chống đông. Bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm chức năng gan phù hợp với tình trạng sức khỏe, triệu chứng hay tiền sử bệnh lý để dễ dàng, nhanh chóng xác định chính xác tình trạng bệnh.
4. Một số lưu ý
– Nhìn chung, các bác sĩ thường khuyên bạn nên nhịn ăn ít nhất 6 tiếng trước khi xét nghiệm để kết quả được chính xác.
– Nên thực hiện vào buổi sáng để cho kết quả chính xác hơn.
– Không sử dụng bất kỳ loại thuốc nào trước khi xét nghiệm: tuyệt đối không sử dụng tất cả các loại thuốc như thực phẩm chức năng, thuốc kháng sinh, thuốc… làm tăng một số chỉ số.
– Hạn chế rượu bia, thuốc lá, cà phê và các chất kích thích: thành phần của các chất này có thể làm thay đổi các chỉ số đánh giá chức năng gan.
5. Đối tượng cần làm xét nghiệm
Người nghiện rượu bia, người đang dùng thuốc điều trị bệnh, trong đó có thuốc làm tăng men gan, người chuẩn bị kết hôn, người quan hệ tình dục không an toàn, phụ nữ có thai, những người chưa được tiêm phòng viêm gan B, béo phì, tiểu đường, mỡ máu, điều trị bệnh gan… cần làm xét nghiệm định kỳ chức năng gan để nhận biết sớm bệnh lý về gan.
Người bệnh nếu nhận thấy những dấu hiệu bệnh gan, cần chủ động thăm khám sức khỏe ngay tại cơ sở y tế uy tín. Tại đây, bác sĩ sẽ chẩn đoán lâm sàng và cận lâm sàng, giúp xác định rõ bệnh và triển khai điều trị hiệu quả.
