Gan nhiễm mỡ không do rượu là tình trạng gan tích tụ chất béo xảy ra ở những người ít hoặc không sử dụng rượu. Bệnh là nguyên nhân chủ yếu gây tăng men gan. Cách để phòng ngừa tốt nhất là phát hiện triệu chứng của bệnh để khắc phục kịp thời.
Menu xem nhanh:
1. Gan nhiễm mỡ không do rượu
Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD: Non-alcoholic fatty liver disease) là tình trạng tích tụ chất béo trong tế bào gan ở những người ít hoặc không sử dụng rượu. Bệnh được xác định khi lượng mỡ chiếm 5-10% trọng lượng gan.
NAFLD giai đoạn đầu không có triệu chứng và ảnh hưởng rõ rệt. Tuy nhiên, theo thống kê có khoảng 15-20% trường hợp có thể tiến triển thành viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH) đẫn dến xơ gan và nặng hơn là ung thư gan. Gan có quá nhiều chất béo cũng tăng nguy cơ mắc các bệnh khác như tiểu đường, huyết áp cao, bệnh thận, bệnh tim…
Gan nhiễm mỡ nguyên nhân không do rượu là bệnh phổ biến, ảnh hưởng tới khoảng 25% dân số thế giới với tỷ lệ ngày một tăng. Hiện tại, NAFLD chỉ đứng sau viêm gan do rượu về nhu cầu ghép gan ở người bệnh.
Gan nhiễm mỡ không do rượu
2. Người có nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ không do rượu
Đối tượng dễ mắc NAFLD là người béo phì, rối loạn mỡ máu, tiểu đường tuýp 2, hội chứng chuyển hóa, suy giáp, hội chứng buồng trứng đa năng, suy tuyến yên, hội chứng ngưng thở khi ngủ, cắt tá tràng tụy, suy tuyến sinh dục.
Người bị rối loạn mỡ máu: Do nồng độ phân tử mỡ triglyceride cao và HDL cholesterol máu thấp cũng dễ mắc NAFLD. Tỷ lệ NAFLD trong nhóm bệnh nhân mỡ máu khoảng 50%. Tỷ lệ bệnh NAFLD và mức độ bệnh tăng theo tuổi. Nguy cơ mắc bệnh ở nam giới cao hơn nữ giới gấp 2 lần, bệnh cũng khác nhau giữa các sắc tộc do sự khác biệt về yếu tố gen.
3. Nguyên nhân và triệu chứng của NAFLD
3.1 Nguyên nhân bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu
Nguyên nhân gây NAFLD hiện nay vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, bệnh thường liên quan đến một số nguyên nhân như sau:
– Khoảng 80-90% người bệnh gan nhiễm mỡ không do bia rượu đều thừa cân.
– Người rối loạn chuyển hóa do di truyền, hàm lượng mỡ trong máu cao
– Một số loại thuốc có tác dụng phụ không tốt cho gan
– Người bị đái tháo đường hoặc tiền đái tháo đường type 2
– Người có chế độ ăn uống nhiều chất béo, chất ngọt, lười vận động
– Do triglycerid máu tăng
– Hội chứng suy tuyến yên, suy tuyến giáp và hội chứng buồng trứng đa năng ở phụ nữ, người mắc chứng ngưng thở khi ngủ.
– Do quá trình oxy hóa trong tế bào gan tăng
– Do protein viêm được phóng thích gây độc tính.
Biểu hiện gan nhiễm mỡ không do rượu
3.2. Dấu hiệu của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu
NAFLD thường không có triệu chứng trong giai đoạn đầu, bởi vậy nên người bệnh thường không phát hiện cho đến khi khám sức khỏe định kỳ hoặc khám do bệnh lý khác. Khi bệnh tiến triển thành viêm gan, xơ gan, người bệnh có thể nhận thấy các dấu hiệu sau:
– Đau vùng bụng trên bên phải
– Giảm cân không chủ ý
– Suy nhược, mệt mỏi
– Vàng mắt, vàng da
– Sưng ở cằng chân, bàn chân và mắt cá
– Xuất hiện sao mạch trên da
– Lòng bàn tay son
– Thay đổi tính cách, suy giảm trí nhớ
4. Cần làm gì khi bị gan nhiễm mỡ không do rượu
Khám định kỳ là cách hiệu quả để sớm phát hiện và phòng ngừa NAFLD kịp thời. Một số điều cần lưu ý khi bị gan nhiễm mỡ không do bia rượu:
– Nếu chỉ bị gan nhiễm mỡ mà không phải viêm gan nhiễm mỡ không do rượu, không có dấu hiệu xơ hóa gan thì cần chế độ ăn lành mạnh, tập thể dục thể thao, chưa cần dùng thuốc điều trị.
– Với người bệnh NAFLD bị dư cân, béo phì thì điều cần thiết là giảm 7-10% cân nặng là mục tiêu điều trị, giảm men gan và cải thiện mô học gan.
– Hạn chế đồ ăn năng lượng, các loại thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến, thực phẩm và đồ uống có hàm lượng fructose cao..
– Tăng cường ăn rau, các loại trái cây
– Các loại dầu thực vật được xem là ưu tiên hàng đầu. Một số loại thức ăn rất tốt trong việc giảm mỡ như: Dầu đậu nành, cà chua chín, ớt vàng,… Trái cây có cam, chanh, bưởi, quýt, táo chín… Trà có trà xanh, trà sen, hoa hòe,…
– Hạn chế mỡ động vật và các thực phẩm giàu protein như nội tạng động vật, da, lòng đỏ trứng, não, gan gia súc…
– Lựa chọn tập luyện mỗi ngày bằng một môn nào đó theo sở thích người bệnh và có thể duy trì lâu dài được.
– Khám định kỳ chuyên khoa gan để được theo dõi, tư vấn và có hướng điều trị kịp thời.
– Điều trị bằng thuốc với bệnh nhân viêm gan nhiễm mỡ không do bia rượu, đặc biệt là với trường hợp gan đã bị xơ hóa đáng kể. Với những người bệnh không gặp tình trạng này nhưng có nguy cơ cao thì điều trị thuốc theo chỉ định của bác sĩ để ngăn ngừa bệnh tiến triển.
Ăn uống khoa học để trị gan nhiễm mỡ không do rượu
5. Điều trị gan nhiễm mỡ ở đâu?
Khi chưa xuất hiện biến chứng, tiên lượng của bệnh gan nhiễm mỡ không do bia rượu thường khá tốt. Tuy nhiên tỉ lệ tử vong của người bệnh mắc NAFLD cao hơn so với người không mắc bệnh.
Bệnh tim mạch là nguyên nhân tử vong hàng đầu với người bị gan nhiễm mỡ không do bia rượu, sau đó là các biến chứng của bệnh liên quan đến gan như xơ gan, ung thư biểu mô tế bào gan. Bởi vậy nên khám định kỳ để xác định và cải thiện bệnh sớm là điều vô cùng quan trọng tránh những diễn tiến nguy hiểm có thể xảy ra.
Các xét nghiệm để chẩn đoán và xác định mức độ nghiêm trọng của gan nhiễm mỡ không do rượu gồm: Xét nghiệm máu, siêu âm bụng tổng quát, các xét nghiệm lâm sàng không xâm lấn và sinh thiết gan.
Khoa Gan mật Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Thu Cúc cung cấp dịch vụ thăm khám, chẩn đoán và điều trị dành cho các bệnh nhân mắc vấn đề về gan từ nhẹ đến nặng, như gan nhiễm mỡ, viêm gan cấp tính, mạn tính, xơ gan, ung thư gan… Trung tâm quy tụ đội ngũ bác sĩ tiêu hóa chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm cùng hệ thống trang thiết bị y tế hiện đại hàng đầu, phục vụ nhu cầu thăm khám cũng như điều trị của Quý khách hàng.
