Bạn thường xuyên có cảm giác vướng ở cổ họng, khó nuốt, nhưng không phải do viêm họng hay cảm cúm? Đó có thể là dấu hiệu trào ngược dạ dày gây vướng họng – một tình trạng khá phổ biến nhưng dễ bị bỏ qua. Hiểu rõ nguyên nhân và cách xử lý sẽ giúp bạn thoát khỏi cảm giác khó chịu kéo dài.
Menu xem nhanh:
1. Vì sao trào ngược dạ dày có thể gây cảm giác vướng ở họng?
Trào ngược dạ dày là tình trạng axit và dịch tiêu hóa từ dạ dày trào ngược lên thực quản, đôi khi còn lên tới vùng họng. Khi quá trình này xảy ra nhiều lần và kéo dài, người bệnh không chỉ gặp khó chịu vùng ngực mà còn có thể cảm thấy vướng ở cổ họng như có gì đó mắc lại. Điều này thường khiến người bệnh muốn khạc, ho hoặc nuốt liên tục để loại bỏ cảm giác này, nhưng không hiệu quả.
1.1. Cơ chế gây vướng họng do trào ngược dạ dày
Dịch vị axit khi trào lên họng có thể gây kích ứng lớp niêm mạc tại đây. Niêm mạc họng vốn nhạy cảm, khi tiếp xúc với axit sẽ bị viêm nhẹ, gây sưng nề và tạo cảm giác vướng. Một số người còn có thể bị co thắt nhẹ vùng hầu họng, làm tình trạng càng rõ rệt.
1.2. Trào ngược dạ dày gây vướng họng khác gì so với viêm họng thông thường?
Trong khi viêm họng thường kèm theo sốt, đau rát và xảy ra do nhiễm khuẩn, thì cảm giác vướng họng do trào ngược dạ dày thường xuất hiện âm ỉ, kéo dài, không đi kèm sốt và khó đáp ứng với thuốc kháng sinh. Ngoài ra, người bệnh có thể có các triệu chứng kèm theo như ợ chua, nóng rát ngực, khàn tiếng nhẹ vào buổi sáng.
Trào ngược dạ dày là tình trạng axit và dịch tiêu hóa từ dạ dày trào ngược lên thực quản, đôi khi còn lên tới vùng họng.
2. Dấu hiệu nhận biết khi trào ngược dạ dày gây vướng họng
Không phải ai cũng dễ dàng xác định nguyên nhân gây vướng họng là từ dạ dày. Dưới đây là những biểu hiện thường gặp, giúp phân biệt:
2.1. Cảm giác vướng, khó nuốt kéo dài không rõ nguyên nhân
Người bệnh thường có cảm giác như có đờm hoặc dị vật ở cổ họng nhưng không thể khạc ra hay nuốt xuống được. Tình trạng này không có dấu hiệu cải thiện dù đã uống nước ấm, súc miệng hay sử dụng các thuốc thông thường trị viêm họng.
2.2. Trào ngược dạ dày gây vướng họng đi kèm ợ chua, nóng rát
Người bệnh có thể thấy vị chua ở miệng, ợ hơi sau ăn, cảm giác nóng từ vùng thượng vị lan lên ngực, và ngay sau đó là vướng họng. Những cơn này thường xảy ra sau khi ăn no, nằm xuống ngay sau bữa ăn hoặc ăn thực phẩm nhiều dầu mỡ.
2.3. Khàn tiếng, ho khan, nuốt nước bọt cảm thấy cộm
Dịch vị trào lên họng ảnh hưởng đến thanh quản, khiến giọng nói bị thay đổi nhẹ. Ho khan cũng thường xảy ra vào ban đêm hoặc buổi sáng khi người bệnh mới ngủ dậy. Nuốt nước bọt thấy cộm hoặc nghẹn cũng là dấu hiệu cho thấy vùng họng đang bị kích thích bởi axit dạ dày.
3. Những nguyên nhân khiến tình trạng này trở nên nghiêm trọng hơn
Không chỉ do bản thân bệnh trào ngược, mà còn nhiều yếu tố khác khiến người bệnh thấy rõ cảm giác vướng họng.
3.1. Thói quen ăn uống không khoa học
Ăn quá no, ăn tối muộn, sử dụng nhiều đồ cay, chiên rán, nước ngọt có gas hay cà phê là những tác nhân kích thích dạ dày tiết nhiều axit. Khi đó, nguy cơ trào ngược tăng lên rõ rệt.
3.2. Tư thế sinh hoạt sau ăn
Nằm ngay sau khi ăn hoặc cúi gập người có thể tạo điều kiện cho dịch dạ dày đi ngược lên họng. Đây là lý do nhiều người cảm thấy vướng họng ngay sau khi nằm nghỉ trưa hoặc khi gập người làm việc.
3.3. Căng thẳng kéo dài
Tâm lý lo âu, stress tác động lên hệ thần kinh tự chủ và khiến nhu động thực quản suy giảm, tăng trương lực cơ thắt dưới thực quản, làm quá trình tiêu hóa bị đình trệ và gây trào ngược.
Nằm ngay sau khi ăn hoặc cúi gập người có thể tạo điều kiện cho dịch dạ dày đi ngược lên họng.
4. Tình trạng vướng họng kéo dài có nguy hiểm không?
Nếu không được kiểm soát, trào ngược dạ dày gây vướng họng có thể gây nhiều biến chứng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sống và sức khỏe.
4.1. Viêm họng mạn tính, viêm thanh quản
Tiếp xúc kéo dài với axit làm tổn thương niêm mạc họng và thanh quản, dẫn đến tình trạng viêm mạn tính, dai dẳng, khó điều trị. Người bệnh dễ bị khàn tiếng, mệt mỏi khi nói chuyện, đau họng âm ỉ.
4.2. Tăng nguy cơ mắc bệnh viêm xoang, viêm tai giữa
Dịch trào lên họng có thể lan vào hốc mũi và vòi nhĩ, làm nhiễm trùng lan rộng và gây ra các bệnh lý tai mũi họng đi kèm, đặc biệt ở trẻ em.
4.3. Biến chứng ở thực quản
Nếu để trào ngược kéo dài, dịch axit sẽ làm tổn thương thực quản, hình thành các vết viêm loét, thậm chí có thể dẫn đến thực quản Barrett – một tình trạng tiền ung thư thực quản cần được theo dõi chặt chẽ.
5. Làm gì khi bị trào ngược dạ dày gây vướng họng?
Việc điều trị cần toàn diện, không chỉ làm giảm cảm giác vướng mà còn kiểm soát tận gốc nguyên nhân từ dạ dày.
5.1. Thăm khám và thực hiện các phương pháp chẩn đoán chuyên sâu
Khi cảm giác vướng họng kéo dài không rõ nguyên nhân, kèm theo các dấu hiệu như ợ chua, nóng rát ngực, khàn tiếng hoặc ho dai dẳng, rất có thể đó là biểu hiện của trào ngược dạ dày. Để xác định chính xác, người bệnh cần thăm khám chuyên khoa tiêu hóa – tai mũi họng và thực hiện các phương pháp chẩn đoán chuyên sâu như:
– Nội soi thực quản – dạ dày: Giúp quan sát trực tiếp tình trạng niêm mạc thực quản và vùng họng thanh quản. Nếu có hiện tượng viêm đỏ, phù nề hay tổn thương do axit trào lên, đây sẽ là dấu hiệu rõ ràng cho thấy trào ngược là nguyên nhân gây vướng họng.
– Đo pH thực quản 24 giờ: Kỹ thuật này đo độ axit trong thực quản suốt một ngày đêm, giúp phát hiện tần suất và mức độ trào ngược. Trường hợp người bệnh có cảm giác vướng họng đúng thời điểm axit tăng cao sẽ là cơ sở xác định mối liên quan giữa hai triệu chứng.
– Đo áp lực thực quản (HRM): Được chỉ định khi nghi ngờ rối loạn chức năng cơ vòng thực quản – yếu tố làm trào ngược xảy ra thường xuyên. Nếu cơ vòng yếu hoặc hoạt động bất thường, axit dễ trào ngược lên họng và gây cảm giác vướng víu kéo dài.
5.2. Tuân thủ điều trị theo phác đồ
Thông thường, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc ức chế tiết axit, thuốc bảo vệ niêm mạc và điều hòa vận động đường tiêu hóa. Việc dùng thuốc cần đều đặn, đúng liều và kết hợp tái khám để đánh giá hiệu quả.
5.3. Điều chỉnh thói quen sinh hoạt
– Ăn đúng giờ, chia nhỏ bữa ăn, tránh ăn no quá mức.
– Hạn chế thức ăn dầu mỡ, chua cay, cà phê và nước ngọt có gas.
– Tránh nằm sau ăn ít nhất 2 tiếng.
– Kê cao gối khi ngủ, tránh mặc quần áo bó sát vùng bụng.
– Giữ tinh thần luôn thoải mái, tránh để tình trạng căng thẳng kéo dài.
Đo pH thực quản 24 giờ: Kỹ thuật này đo độ axit trong thực quản suốt một ngày đêm, giúp phát hiện tần suất và mức độ trào ngược.
6. Khi nào cần đến gặp bác sĩ?
Nếu tình trạng vướng họng kéo dài hơn 2 tuần, không cải thiện dù đã thay đổi lối sống hoặc dùng thuốc thông thường, người bệnh nên đến cơ sở y tế có chuyên khoa tiêu hóa để kiểm tra. Đặc biệt, nếu có thêm các dấu hiệu như giảm cân không rõ nguyên nhân, khó nuốt thức ăn rắn, đau ngực, nôn ra máu… thì cần khám ngay để loại trừ nguy cơ bệnh lý nghiêm trọng.
Cảm giác vướng họng do trào ngược dạ dày là biểu hiện phổ biến nhưng dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với các bệnh tai mũi họng. Việc nhận biết sớm, thăm khám đúng chuyên khoa và điều trị toàn diện không chỉ giúp cải thiện chất lượng sống mà còn ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Nếu bạn đang gặp phải tình trạng này kéo dài, đừng chủ quan mà hãy đi kiểm tra sớm để được tư vấn và điều trị phù hợp.
