Bạn đang gặp tình trạng trào ngược dạ dày gây đau thượng vị mà chưa rõ nguyên nhân? Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo hệ tiêu hóa đang kêu cứu, đòi hỏi sự quan tâm và điều chỉnh kịp thời để tránh những biến chứng khó lường.
Menu xem nhanh:
1. Hiểu đúng về trào ngược dạ dày gây đau thượng vị
1.1. Trào ngược dạ dày là gì?
Trào ngược dạ dày là tình trạng dịch vị từ dạ dày trào ngược lên thực quản. Bình thường, cơ vòng thực quản dưới hoạt động như một van ngăn axit quay ngược. Khi van này yếu hoặc giãn bất thường, axit và thức ăn trong dạ dày có thể đi ngược lên trên, gây kích ứng niêm mạc thực quản.
1.2. Đau thượng vị là dấu hiệu xuất hiện phổ biến
Vùng thượng vị nằm giữa ngực và rốn, ngay dưới xương ức. Khi axit trào lên thường xuyên, lớp niêm mạc vùng này bị kích thích, dẫn đến cảm giác nóng rát hoặc đau âm ỉ. Đau thượng vị do trào ngược có thể xuất hiện sau khi ăn no, nằm ngay sau ăn, hoặc vào ban đêm.
Đau thượng vị do trào ngược có thể xuất hiện sau khi ăn no, nằm ngay sau ăn, hoặc vào ban đêm.
2. Vì sao trào ngược dạ dày gây đau thượng vị?
2.1. Axit dạ dày làm tổn thương vùng thượng vị
Axit dịch vị có tác dụng tiêu hóa thức ăn nhưng cũng có khả năng gây viêm, loét nếu tiếp xúc kéo dài với niêm mạc không có lớp bảo vệ. Khi bị trào ngược, axit không chỉ gây viêm thực quản mà còn tác động ngược lại vùng thượng vị, nơi gần với vị trí xuất phát của dịch vị, tạo cảm giác đau âm ỉ hoặc nóng rát.
2.2. Co thắt bất thường của dạ dày và thực quản
Khi axit trào ngược diễn ra liên tục, cơ trơn ở vùng dạ dày và thực quản bị kích thích, gây co thắt và dẫn đến cảm giác đau. Đây là lý do vì sao có người cảm thấy thắt lại ở ngực hoặc đau vùng thượng vị lan lên cổ họng.
3. Những dấu hiệu cho thấy bạn đang bị trào ngược dạ dày đau thượng vị
3.1. Đau vùng thượng vị lan ra ngực
Người bệnh có thể cảm thấy cơn đau âm ỉ, nóng rát vùng bụng trên. Đôi khi, cơn đau lan ra phía sau xương ức hoặc lan lên ngực, gây nhầm lẫn với đau tim.
3.2. Ợ chua, ợ nóng
Dịch axit trào ngược khiến miệng có vị chua, kèm cảm giác nóng rát vùng cổ họng. Hiện tượng này thường xuất hiện sau khi ăn no, uống cà phê hoặc nằm nghỉ sau bữa ăn.
3.3. Khó nuốt, cảm giác vướng cổ
Trào ngược kéo dài có thể gây viêm thực quản, dẫn đến tình trạng khó nuốt, đau khi nuốt. Một số người cảm thấy như có khối gì đó mắc ở cổ.
3.4. Ho dai dẳng, khàn tiếng vào buổi sáng
Dịch vị khi trào lên có thể kích thích thanh quản, khiến người bệnh bị ho khan, khàn tiếng vào sáng sớm, dễ bị nhầm lẫn với viêm họng thông thường.
Người bệnh có thể cảm thấy cơn đau âm ỉ, nóng rát vùng bụng trên. Đôi khi, cơn đau lan ra phía sau xương ức hoặc lan lên ngực, gây nhầm lẫn với đau tim.
4. Những yếu tố làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày đau thượng vị
4.1. Thói quen ăn uống hàng ngày không lành mạnh
Ăn quá no, ăn đêm muộn, thường xuyên dùng thức ăn chiên xào, cay nóng, nước có gas khiến dạ dày tăng tiết axit và dễ gây trào ngược.
4.2. Căng thẳng, lo âu kéo dài
Stress ảnh hưởng đến nhu động ruột, làm giảm khả năng co bóp của dạ dày, tăng nguy cơ trào ngược và làm cơn đau thượng vị nặng hơn.
4.3. Lạm dụng thuốc giảm đau, kháng viêm
Một số loại thuốc như NSAIDs có thể làm tổn thương niêm mạc dạ dày, tăng nguy cơ viêm loét và trào ngược.
4.4. Thừa cân, béo bụng
Áp lực từ vùng bụng làm tăng sức ép lên dạ dày, khiến axit dễ bị đẩy ngược lên thực quản, gây đau thượng vị rõ rệt hơn.
5. Trào ngược dạ dày đau thượng vị nguy hiểm không?
5.1. Có thể gây biến chứng thực thể
Nếu không điều trị kịp thời, trào ngược kéo dài có thể gây viêm thực quản mạn tính, hẹp thực quản, thậm chí là Barrett thực quản – một tình trạng có khả năng tiến triển thành ung thư.
5.2. Gây suy giảm chất lượng sống
Các triệu chứng như đau thượng vị, khó ngủ, ợ nóng liên tục ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt, giấc ngủ và tâm lý người bệnh. Nhiều người sống trong lo lắng vì cơn đau không rõ nguyên nhân, dễ nhầm với bệnh tim hoặc phổi.
6. Làm gì khi bị trào ngược dạ dày đau thượng vị?
6.1. Thăm khám chuyên khoa tiêu hóa
Việc chẩn đoán đúng nguyên nhân là bước đầu quan trọng để điều trị hiệu quả. Bác sĩ có thể chỉ định nội soi dạ dày – thực quản, đo áp lực nhu động thực quản HRM, đo pH thực quản 24h hoặc siêu âm ổ bụng để đánh giá mức độ tổn thương.
6.2. Tuân thủ điều trị y tế
Các thuốc được dùng phổ biến gồm thuốc kháng axit, thuốc ức chế bơm proton (PPI), thuốc tăng nhu động ruột. Tùy mức độ nặng nhẹ, bác sĩ sẽ chỉ định liều phù hợp, không nên tự ý dùng kéo dài.
6.3. Điều chỉnh lối sống và dinh dưỡng hàng ngày
Người bệnh cần ăn đúng giờ, chia nhỏ bữa, hạn chế thực phẩm kích thích tiết axit. Sau ăn nên ngồi thẳng ít nhất 30 phút, tránh nằm ngay. Ngoài ra, nên kiểm soát cân nặng, tránh mặc đồ bó sát vùng bụng.
Bác sĩ có thể chỉ định nội soi dạ dày – thực quản, đo áp lực nhu động thực quản HRM, đo pH thực quản 24h hoặc siêu âm ổ bụng để đánh giá mức độ tổn thương.
7. Trào ngược dạ dày đau thượng vị có thể phòng ngừa không?
7.1. Tập thói quen ăn uống điều độ
Không bỏ bữa, không ăn khuya, không ăn quá no trong một lần. Ưu tiên thức ăn mềm, dễ tiêu như cháo, súp, rau xanh, chuối chín, sữa ít béo.
7.2. Hạn chế các yếu tố kích thích
Nên tránh xa thuốc lá, rượu bia, cà phê, nước ngọt có gas vì đây là những tác nhân gây trào ngược rõ rệt.
7.3. Tăng cường vận động nhẹ sau ăn
Đi bộ nhẹ nhàng sau bữa ăn giúp tăng nhu động ruột và giảm áp lực dạ dày. Tuyệt đối không vận động mạnh hay nằm ngay sau khi ăn.
7.4. Quản lý căng thẳng
Tập yoga, thiền, hoặc các hình thức thư giãn như đọc sách, nghe nhạc sẽ giúp giảm stress – yếu tố âm thầm làm bệnh nặng hơn.
8. Khi nào cần đi khám ngay?
Nếu bạn gặp phải các biểu hiện sau, nên đến cơ sở y tế uy tín để kiểm tra càng sớm càng tốt:
– Đau thượng vị kéo dài nhưng không rõ nguyên nhân
– Ợ nóng liên tục dù đã thay đổi chế độ ăn
– Khó nuốt, nuốt nghẹn, sụt cân không rõ lý do
– Ho hoặc khàn tiếng kéo dài trên 2 tuần
Việc thăm khám kịp thời không chỉ giúp chẩn đoán sớm bệnh lý trào ngược mà còn loại trừ các nguyên nhân nguy hiểm khác như viêm loét dạ dày, polyp hoặc khối u.
Trào ngược dạ dày đau thượng vị là tình trạng không nên chủ quan. Dù không nguy hiểm ngay tức thì, nhưng nếu không được kiểm soát sớm có thể dẫn đến nhiều biến chứng về tiêu hóa và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống. Để bảo vệ sức khỏe đường tiêu hóa, hãy chủ động đi khám khi có dấu hiệu bất thường và duy trì lối sống khoa học hàng ngày.
