Khó nuốt và mệt mỏi là hai triệu chứng thường gặp nhưng lại ít được chú ý cho đến khi chúng trở nên nghiêm trọng. Khó nuốt có thể xuất phát từ các bệnh lý cơ học hoặc rối loạn chức năng thần kinh, trong khi mệt mỏi thường đi kèm khi cơ thể bị suy nhược do ảnh hưởng đến dinh dưỡng hoặc căng thẳng kéo dài. Chẩn đoán khó nuốt mệt mỏi bằng phương pháp đo áp lực thực quản độ phân giải cao (HRM) đang ngày càng trở nên phổ biến do mang lại thông tin chi tiết và chính xác hơn. Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về tình trạng này và vai trò của HRM trong chẩn đoán.
Menu xem nhanh:
1. Khó nuốt mệt mỏi: Tổng quan và nguyên nhân
1.1 Khó nuốt là gì?
Khó nuốt (dysphagia) là tình trạng người bệnh cảm thấy khó khăn hoặc đau khi nuốt thức ăn hoặc nước uống. Tình trạng này có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào, nhưng thường phổ biến hơn ở người cao tuổi hoặc những người có bệnh lý nền.
– Khó nuốt cơ học: Do hẹp thực quản, khối u, dị vật hoặc các bệnh lý gây tổn thương thực quản.
– Khó nuốt chức năng: Xuất phát từ rối loạn vận động thực quản hoặc các bệnh lý thần kinh như Parkinson, xơ cứng bì.
Khó nuốt kéo dài có thể gây mệt mỏi cho người bệnh.
1.2 Mối liên hệ giữa mệt mỏi với khó nuốt
Mệt mỏi thường là biểu hiện thứ phát khi khó nuốt kéo dài. Sự suy giảm dinh dưỡng do khó ăn uống hoặc căng thẳng tâm lý có thể dẫn đến suy nhược cơ thể, làm gia tăng cảm giác mệt mỏi.
Một số nguyên nhân chính gây khó nuốt mệt mỏi bao gồm:
– Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Dịch axit dạ dày trào ngược lên thực quản gây viêm, sẹo, dẫn đến khó nuốt và ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, gây mệt mỏi.
– Achalasia: Cơ vòng thực quản dưới (LES) không giãn đúng cách, khiến thức ăn bị giữ lại trong thực quản, gây nghẹn và mệt mỏi do thiếu năng lượng.
– Co thắt thực quản lan tỏa (DES): Các cơn co thắt không đồng bộ hoặc quá mạnh trong thực quản làm người bệnh đau và khó nuốt.
– Bệnh lý thần kinh cơ: Như bệnh xơ cứng teo cơ một bên (ALS) hoặc tổn thương dây thần kinh sọ.
2. Chẩn đoán khó nuốt mệt mỏi bằng HRM
2.1 HRM là gì?
Đo áp lực thực quản độ phân giải cao (HRM) là phương pháp hiện đại được sử dụng để đánh giá chức năng và vận động của thực quản. Công cụ này cung cấp thông tin chi tiết về áp lực trong lòng thực quản cũng như hoạt động của cơ vòng thực quản trên (UES) và dưới (LES).
2.2 Lợi ích của HRM trong chẩn đoán
HRM không chỉ giúp xác định nguyên nhân chính xác của khó nuốt mà còn phát hiện được các rối loạn chức năng nhỏ, thường bị bỏ sót bởi các phương pháp khác. Những lợi ích nổi bật của HRM bao gồm:
– Phát hiện chính xác các rối loạn vận động thực quản: Chẩn đoán các bệnh lý thực quản, đặc biệt là bệnh liên quan đến tình trạng khó nuốt.
– Achalasia: Xác định LES không giãn hoặc mất nhu động toàn bộ thực quản.
– DES: Ghi nhận các sóng co thắt không đồng bộ hoặc áp lực quá cao.
– Định lượng áp lực: Đánh giá chức năng LES, UES và sự phối hợp nhu động.
– Phân loại bệnh theo chuẩn Chicago Classification: Giúp định hướng điều trị hiệu quả.
Đo HRM là phương pháp ngày càng phổ biến vì những ưu thế trong chẩn đoán khó nuốt.
2.3 Ưu điểm của phương pháp HRM tại Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Thu Cúc là một trong số ít cơ sở y tế tiên phong tại miền Bắc áp dụng phương pháp đo áp lực thực quản độ phân giải cao (HRM) trong chẩn đoán các bệnh lý thực quản. Với hệ thống máy móc hiện đại nhập khẩu từ Mỹ, đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm, bệnh viện đảm bảo mang lại kết quả chẩn đoán chính xác và nhanh chóng.
Những ưu điểm nổi bật khi thực hiện HRM tại Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc:
– Công nghệ tiên tiến: Hệ thống HRM hiện đại, độ phân giải cao, cho phép ghi nhận chi tiết hoạt động của thực quản.
– Quy trình nhanh chóng, an toàn: Các bước thực hiện được chuẩn hóa, đảm bảo thoải mái tối đa cho người bệnh.
– Hỗ trợ chuyên sâu: Đội ngũ kỹ thuật viên chuyên nghiệp, các bác sĩ không chỉ phân tích kết quả chi tiết mà còn tư vấn giải pháp điều trị phù hợp nhất với từng trường hợp.
Phương pháp HRM được ứng dụng tại Thu Cúc TCI đã giúp nhiều bệnh nhân xác định chính xác nguyên nhân khó nuốt, mệt mỏi và cải thiện chất lượng cuộc sống thông qua điều trị hiệu quả.
3. Tình trạng khó nuốt: Cách nhận biết và xử lý
3.1 Cách nhận biết sớm dấu hiệu khó nuốt mệt mỏi
Khó nuốt mệt mỏi thường diễn tiến từ nhẹ đến nặng, khiến người bệnh dễ bỏ qua các triệu chứng ban đầu như:
– Cảm giác nghẹn, khó nuốt khi ăn hoặc uống.
– Đau ngực hoặc nóng rát sau khi nuốt.
– Sụt cân nhưng không rõ nguyên nhân, kèm theo mệt mỏi kéo dài.
– Ho hoặc nghẹt thở khi ăn.
Những triệu chứng khó chịu liên quan đến hoạt động nuốt này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân mà còn có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời.
Ngoài cảm giác mệt, khó nuốt có thể đi kèm ho, ngứa họng, ợ chua, ợ nóng,…
3.2 Xử lý và điều trị khó nuốt mệt mỏi
Việc điều trị khó nuốt mệt mỏi phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản, thường bao gồm:
– Can thiệp nội khoa: Các bác sĩ có thể dùng thuốc ức chế axit trong GERD hoặc thuốc giãn cơ trong các trường hợp co thắt thực quản. Người bệnh cần tuân thủ đơn thuốc và kết hợp các biện pháp hỗ trợ theo đúng hướng dẫn.
– Can thiệp ngoại khoa: Thường là nong thực quản hoặc phẫu thuật trong achalasia. Tuy nhiên bệnh nhân cần thận trọng khi lựa chọn, bởi các phương pháp này có tiềm ẩn rủi ro.
– Liệu pháp hỗ trợ: Thay đổi chế độ ăn như ăn lỏng hoặc chia nhỏ bữa ăn có thể giúp cải thiện tình trạng mệt mỏi khó nuốt. Ngoài ra liệu pháp tâm lý có thể được sử dụng trong trường hợp căng thẳng.
Khó nuốt mệt mỏi không chỉ là vấn đề về chức năng nuốt mà còn là dấu hiệu cảnh báo những rối loạn nghiêm trọng trong cơ thể. Phương pháp HRM đã chứng minh hiệu quả vượt trội trong việc chẩn đoán và phân loại các rối loạn vận động thực quản, từ đó hỗ trợ điều trị chính xác hơn. Nếu bạn hoặc người thân gặp phải tình trạng này, đừng ngần ngại tìm đến các chuyên gia y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời để tránh những hậu quả khôn lường.
