Hiện nay, các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh ngày càng phát triển và trở thành công cụ hỗ trợ chẩn đoán bệnh không thể thiếu cho bác sĩ. Trong số đó, chụp CT là một trong những phương pháp được ứng dụng rộng rãi, mang lại hình ảnh chi tiết, sắc nét về cấu trúc bên trong cơ thể. Vậy cấu tạo của máy chụp cắt lớp CT scanner như thế nào? Máy có ưu điểm gì? Cùng TCI khám phá ngay.
Menu xem nhanh:
1. Các bộ phận chính của máy chụp cắt lớp CT scanner
Máy chụp cắt lớp vi tính tuy đa dạng về chủng loại và công nghệ, nhưng nhìn chung đều bao gồm những bộ phận phần cứng chính sau đây:
1.1. Bóng phát tia X của máy chụp cắt lớp CT scanner
Đây là nơi phát ra các chùm tia X có cường độ ổn định, chính xác và định hướng tốt hơn nhiều so với tia X truyền thống. Các chùm tia mảnh, định hướng này sẽ xuyên qua cơ thể bệnh nhân, là yếu tố quyết định trong việc tạo nên các hình ảnh chi tiết theo từng lát cắt.
1.2. Hệ thống cảm biến thu nhận tia của máy chụp cắt lớp CT scanner
Sau khi tia X đi qua cơ thể, các cảm biến có độ nhạy cao này sẽ ghi nhận mức độ hấp thụ tia của từng mô, cơ quan. Chất lượng và số lượng cảm biến càng cao thì hình ảnh thu được càng sắc nét, chi tiết và có độ chính xác vượt trội.
1.3. Hệ thống cơ khí chuyển động
Bao gồm khung máy, mô-tơ, ray dẫn… giúp cả bóng phát tia và dãy cảm biến quay xung quanh cơ thể bệnh nhân một cách đồng bộ, trơn tru. Nhờ đó, thiết bị có thể ghi lại hình ảnh từ nhiều góc độ, tái hiện một cách toàn diện cấu trúc bên trong cơ thể.
1.4. Bàn chụp
Là nơi người bệnh nằm khi thực hiện chụp. Bàn được thiết kế có thể trượt vào – ra, nâng lên – hạ xuống linh hoạt bằng điều khiển tự động. Việc định vị chính xác trên bàn chụp giúp đảm bảo thu đúng lát cắt cần khảo sát mà không gây khó chịu cho người bệnh.
1.5. Hệ thống trung tâm điều khiển và xử lý ảnh
Trông như một máy tính thông thường, nhưng đây là trung tâm vận hành toàn bộ thiết bị. Bộ phận này tiếp nhận dữ liệu từ cảm biến, xử lý theo thuật toán dựng ảnh tiên tiến, hiển thị kết quả trực quan và lưu trữ thông tin của bệnh nhân. Một số hệ thống còn cho phép phân tích 3D hoặc kết nối trực tiếp với phần mềm chẩn đoán hỗ trợ bác sĩ.
1.6. Máy in hoặc rửa phim (khi cần)
Trong trường hợp cần lưu trữ dưới dạng phim vật lý, hình ảnh có thể được in ra thông qua máy rửa phim – hoạt động tương tự như hệ thống in phim X-quang truyền thống nhưng có độ phân giải cao hơn, phục vụ tốt cho lưu trữ và hội chẩn.
Chụp CT là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh được nhiều người quan tâm
2. Ưu điểm của kỹ thuật chụp cắt lớp CT scanner
Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại máy CT, từ máy 1 lát cắt truyền thống đến các dòng máy CT đa lát cắt hiện đại. Với máy đa lát cắt, số lượng đầu dò tăng lên đáng kể, cho phép thu nhận nhiều lát cắt trong cùng một lần quét. Cụ thể:
– Tốc độ chụp nhanh: Quá trình ghi hình diễn ra chỉ trong vài giây, giúp người bệnh không cần nín thở quá lâu hoặc thực hiện lại nhiều lần. Điều này đặc biệt quan trọng với người cao tuổi, trẻ em hoặc bệnh nhân cấp cứu.
– Độ phân giải hình ảnh cao: Các lát cắt mỏng, liên tục và khít nhau cho ra hình ảnh rõ ràng, chi tiết – giảm nguy cơ bỏ sót tổn thương, hỗ trợ chẩn đoán chính xác hơn.
– Khả năng tái tạo hình ảnh 3D vượt trội: Cho phép quan sát toàn diện các cấu trúc trong cơ thể như tim, phổi, gan, não… từ nhiều góc độ khác nhau, hỗ trợ bác sĩ đưa ra phương án điều trị phù hợp nhất.
Với những ưu điểm nổi bật, máy chụp CT được ứng dụng rộng rãi trong khám chữa bệnh hiện đại. Từ chẩn đoán các bệnh lý cấp cứu như đột quỵ, chấn thương sọ não – cho đến theo dõi ung thư, tim mạch, hô hấp, tiêu hóa… CT đóng vai trò quan trọng trong việc rút ngắn thời gian chẩn đoán và nâng cao hiệu quả điều trị.
Với những ưu điểm nổi bật, máy chụp CT được ứng dụng rộng rãi trong khám chữa bệnh hiện đại
3. Những trường hợp nên chụp CT
3.1. Giúp chẩn đoán các tổn thương do chấn thương, tai nạn
Một trong những ứng dụng quan trọng nhất của chụp CT là hỗ trợ chẩn đoán nhanh và chính xác trong các trường hợp người bệnh bị chấn thương nghiêm trọng như tai nạn giao thông, tai nạn lao động, té ngã… Nếu nghi ngờ có dấu hiệu xuất huyết nội sọ, tụ máu, gãy xương, tổn thương nội tạng, bác sĩ sẽ chỉ định chụp CT ngay lập tức – nhất là với các vị trí như:
– Sọ não.
– Cột sống.
– Lồng ngực.
– Ổ bụng.
– Hệ xương toàn thân.
Việc chụp CT giúp kịp thời phát hiện tổn thương tiềm ẩn mà khám lâm sàng không thể xác định được, từ đó đưa ra phương án điều trị chính xác, giảm thiểu biến chứng nặng.
3.2. Theo dõi và đánh giá tiến triển bệnh ung thư
Đối với những bệnh nhân đang điều trị ung thư như ung thư phổi, gan, não, dạ dày, tử cung, buồng trứng…, chụp CT là công cụ đắc lực giúp:
– Xác định kích thước, hình dạng, vị trí của khối u. Đồng thời, đánh giá mức độ lan rộng của tế bào ung thư.
– Theo dõi hiệu quả điều trị hóa trị, xạ trị. Qua đó, lập kế hoạch điều trị chính xác hơn.
Đặc biệt, với u não kèm dấu hiệu nhiễm trùng hoặc nghi ngờ có tụ máu, chụp CT trở thành phương pháp cần thiết để bác sĩ nắm bắt tình trạng bệnh lý trong thời gian ngắn, từ đó đưa ra quyết định xử trí phù hợp.
3.3. Phát hiện và đánh giá bệnh lý liên quan đến hệ thống mạch máu
Các bệnh lý mạch máu như phình mạch, tắc mạch, dị dạng động mạch – tĩnh mạch, tổn thương mạch máu sau chấn thương,… thường diễn ra âm thầm. Chụp CT mạch cho phép dựng hình rõ nét các mạch máu như:
– Động mạch não.
– Động mạch vành.
– Động mạch chủ.
– Mạch thận.
Thông qua đó, bác sĩ có thể phát hiện kịp thời những bất thường có thể đe dọa tính mạng như vỡ mạch, tắc mạch hoặc hẹp động mạch cấp tính.
3.4. Một số chỉ định chụp CT khác
Ngoài những trường hợp trên, bác sĩ có thể yêu cầu chụp CT trong các tình huống như:
– Xác định vị trí khối u trước khi phẫu thuật hoặc xạ trị.
– Giám sát tiến triển bệnh lý mạn tính.
– Chẩn đoán nguyên nhân đau bụng cấp, đau ngực không rõ nguyên nhân.
– Phát hiện chảy máu nội sọ hoặc tụ dịch sau chấn thương đầu.
Chụp CT giúp hỗ trợ phát hiện nhiều bệnh lý
Máy chụp CT hiện đại chính là “trợ thủ đắc lực” giúp phát hiện sớm những bất thường bên trong cơ thể mà mắt thường không thể thấy. Nếu bạn đang cần kiểm tra sức khỏe chuyên sâu hoặc có triệu chứng nghi ngờ, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến bác sĩ và thực hiện chụp CT khi cần thiết, bởi phát hiện sớm chính là bước đầu tiên để điều trị hiệu quả.
