Hội chứng ruột kích thích (IBS – Irritable Bowel Syndrome) là một bệnh lý tiêu hóa phổ biến, đặc trưng bởi những triệu chứng chủ yếu liên quan đến hệ tiêu hóa mà không có sự tổn thương cơ bản hoặc biểu hiện về viêm nhiễm hoặc bệnh lý ruột. Tùy thuộc vào triệu chứng của viêm ruột kích thích cụ thể của mỗi người, liệu pháp sẽ được điều chỉnh để đảm bảo hiệu quả và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Hình ảnh viêm ruột kích thích
Menu xem nhanh:
1. Hội chứng viêm ruột kích thích là gì?
IBS là một tình trạng đường ruột phổ biến, không gây ra sự tổn thương cơ bản hoặc biểu hiện viêm nhiễm, nhưng nó gây ra nhiều triệu chứng khó chịu. Bệnh thường xuất hiện với đau bụng tái phát, thay đổi thói quen đi tiêu, cảm giác căng bung, và sự khó chịu ở bụng.
IBS phổ biến, và có sự ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Nó thường được chẩn đoán phổ biến hơn ở phụ nữ và có tỷ lệ nữ/nam cao hơn. Độ tuổi chẩn đoán thường nằm trong khoảng từ 20 đến 50 tuổi.
Loại hội chứng ruột kích thích: IBS được chia thành bốn loại chính dựa trên các triệu chứng của người bệnh. Các loại này bao gồm:
– IBS thể táo bón: Bệnh nhân thường trải qua táo bón và có thể có đau bụng và căng bung.
– IBS thể tiêu chảy: Người bệnh có thể trải qua tiêu chảy thường xuyên và cảm giác đau bụng.
– IBS thể hỗn hợp: Kết hợp cả triệu chứng táo bón và tiêu chảy.
– IBS không xác định: Một số trường hợp không rõ ràng thuộc vào loại nào.
2. Triệu chứng của viêm ruột kích thích
2.1. Đau bụng- Triệu chứng của viêm ruột kích thích
Đau bụng là triệu chứng đặc trưng của IBS. Đau bụng có thể xuất hiện ở nhiều vị trí trên bụng, thường là đau dọc theo khung đại tràng. Đau có thể không có đặc điểm cụ thể, có thể mơ hồ và không liên tục. Người bệnh thường mô tả đau là đau quặn, đau từng cơn hoặc đau âm ỉ. Đau thường tăng sau khi ăn hoặc khi tiêu thụ thức phẩm gây kích thích. Cơn đau có thể giảm sau khi đi tiêu và có thể xuất hiện vào buổi sáng.
Đau bụng là triệu chứng của viêm ruột kích thích
2.2. Táo bón hoặc tiêu chảy- Triệu chứng của viêm ruột kích thích
Người bệnh IBS có thể trải qua các vấn đề về thói quen đi tiêu. Một số người có táo bón, nghĩa là họ đi tiêu ít hơn 3 lần một tuần. Trong khi đó, một số người khác có tiêu chảy, nghĩa là họ đi tiêu hơn 3 lần một ngày. Tình trạng này có thể kéo dài một thời gian và thường kèm theo sự thay đổi về hình dạng và tính chất của phân.
2.3. Các triệu chứng khác
Ngoài đau bụng, táo bón và tiêu chảy, IBS có thể đi kèm với nhiều triệu chứng khác như cảm giác đầy bụng, chướng bụng, chuột rút, mệt mỏi, đau mỏi cơ, rối loạn giấc ngủ, cảm giác không hết phân sau khi đi tiêu, và trung tiện nhiều lần.
2.4. Dấu hiệu báo động
Có một số dấu hiệu được xem là dấu hiệu báo động trong IBS và cần được tầm soát kỹ lưỡng. Các dấu hiệu này bao gồm khởi phát triệu chứng sau 50 tuổi, có máu trong phân, sút cân không rõ nguyên nhân, sờ thấy u bụng hoặc trực tràng, triệu chứng xảy ra vào ban đêm, thiếu máu, sốt, báng bụng, hoặc có tiền sử gia đình về ung thư đại tràng hoặc bệnh viêm ruột mạn.
Những triệu chứng này có thể thay đổi từ người này sang người khác và thường xuất hiện trong các chu kỳ không đều. Các triệu chứng cũng có thể được kích thích bởi căng thẳng hoặc tiêu thụ thực phẩm gây kích thích đối với cơ thể của người bệnh.
3. Nguyên nhân gây ra hội chứng ruột kích thích
Nguyên nhân cụ thể gây ra hội chứng ruột kích thích (IBS) vẫn chưa được xác định một cách chính xác. Tuy nhiên, có nhiều yếu tố được liên kết với IBS, và những yếu tố này thường hoạt động cùng nhau và gây ra triệu chứng của bệnh. Dưới đây là một số yếu tố có thể góp phần vào IBS:
3.1. Căng thẳng
Căng thẳng được coi là một trong những yếu tố quan trọng gây ra IBS. Các tình huống căng thẳng, lo lắng, và áp lực tinh thần có thể kích thích triệu chứng IBS hoặc làm cho chúng trở nên nghiêm trọng hơn. Hệ thần kinh trung ương và hệ thần kinh thực vật đóng vai trò quan trọng trong cách căng thẳng tác động đến hệ tiêu hóa.
3.2. Rối loạn nội tiết tố
Sự thay đổi trong hệ thống nội tiết tố có thể ảnh hưởng đến chức năng ruột và góp phần vào IBS. Các tình huống như chu kỳ kinh nguyệt, biến đổi hormone, và rối loạn nội tiết tố khác có thể làm cho triệu chứng IBS trở nên tồi tệ hơn.
3.3. Thức ăn
Một phần ăn uống không phù hợp hoặc thức ăn gây kích thích có thể góp phần vào việc kích thích triệu chứng IBS. Nhiều người bệnh IBS báo cáo rằng sự thay đổi trong chế độ ăn uống, tiêu thụ thực phẩm cụ thể, hay thức ăn gây dị ứng có thể làm tăng triệu chứng IBS.
3.4. Tiền sử gia đình
Nếu có người trong gia đình bạn mắc IBS, có khả năng cao rằng bạn cũng có nguy cơ bị bệnh này. Tuy nhiên, tiền sử gia đình không phải lúc nào cũng dẫn đến IBS, và còn nhiều yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh.
Tóm lại, IBS là một bệnh phức tạp và nhiều yếu tố khác nhau có thể góp phần vào triệu chứng và nguyên nhân của nó. Điều quan trọng là xác định và quản lý những yếu tố này để giảm nguy cơ và tăng cường chất lượng cuộc sống của người bệnh IBS.
4. Cách chẩn đoán hội chứng ruột kích thích
Phương pháp chẩn đoán hội chứng ruột kích thích (IBS) thường bắt đầu với việc chẩn đoán lâm sàng, dựa vào triệu chứng và bệnh sử của người bệnh. Đây là một quá trình bắt đầu bằng cuộc trò chuyện giữa bác sĩ và người bệnh. Sau đó, các xét nghiệm và kiểm tra có thể được thực hiện để loại trừ các bệnh lý khác và xác định chẩn đoán IBS.
4.1. Lịch sử bệnh và triệu chứng
Bác sĩ sẽ nắm vững bệnh sử và triệu chứng của người bệnh, bao gồm tần suất và tính chất của các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, táo bón, thay đổi thói quen đi tiêu, và tình trạng tiêu hoá sau ăn. Lịch sử bệnh này giúp loại trừ các bệnh lý khác có triệu chứng tương tự.
4.2. Loại trừ bệnh lý khác
Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu để kiểm tra dấu hiệu viêm, nhiễm trùng, hoặc các vấn đề khác. Xét nghiệm phân có thể được thực hiện để loại trừ viêm đại tràng, viêm ruột non, hay tiêu chảy do nhiễm trùng. Nếu có dấu hiệu báo động như sự giảm cân không rõ nguyên nhân, xuất hiện máu trong phân, hoặc triệu chứng về đêm, bác sĩ có thể thực hiện các xét nghiệm hoặc kiểm tra thêm để loại trừ bệnh lý nghiêm trọng hơn.
4.3. Nội soi tiêu hóa
Nếu cần, nội soi tiêu hóa có thể được thực hiện để kiểm tra tình trạng của đường tiêu hóa. Các loại nội soi bao gồm nội soi thực quản – dạ dày – tá tràng và nội soi đại trực tràng. Khi thấy những tổn thương nghi ngờ, sinh thiết có thể được thực hiện để xác định chẩn đoán và loại trừ các bệnh khác
Hình ảnh nội soi tiêu hóa
4.4. Xét nghiệm viêm ruột kích thích bằng không dung nạp lactose
Đối với những người có triệu chứng tương tự như IBS sau khi tiêu thụ sản phẩm sữa, xét nghiệm không dung nạp lactose có thể được thực hiện để kiểm tra xem có sự không dung nạp lactose góp phần vào triệu chứng của họ.
Chẩn đoán IBS thường dựa trên một quá trình loại trừ, trong đó các bệnh lý khác đã được loại bỏ. Bác sĩ cần kết hợp thông tin lâm sàng, lịch sử bệnh, và kết quả xét nghiệm để đưa ra chẩn đoán triệu chứng của viêm ruột kích thích.
