Tình trạng thiếu vitamin D đang trở thành một vấn đề phổ biến trên toàn cầu, đặc biệt ở những khu vực ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hoặc có chế độ ăn uống thiếu cân bằng. Vậy, thiếu vitamin D gây bệnh gì cho cơ thể? Trong bài viết này, cùng tìm hiểu chi tiết về những vấn đề liên quan đến sự thiếu hụt vitamin D, bạn nhé.

1. Giải đáp chi tiết thắc mắc: Thiếu vitamin D gây bệnh gì?

1.1. Thiếu vitamin D gây bệnh về xương khớp

Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong hấp thụ canxi và phốt pho – hai khoáng chất thiết yếu để duy trì mật độ xương. Khi cơ thể thiếu vitamin D, quá trình này bị gián đoạn, dẫn đến nhiều bệnh lý nguy hiểm.

Ở trẻ em, thiếu vitamin D có thể gây còi xương, khiến xương mềm và dễ biến dạng. Đối với người trưởng thành, đặc biệt là người cao tuổi, thiếu vitamin D làm tăng nguy cơ loãng xương. Xương mất đi mật độ, trở nên giòn và dễ gãy, đặc biệt ở các vị trí như hông, cột sống và cổ tay. Khác với loãng xương, nhuyễn xương là tình trạng xương mềm do thiếu khoáng chất, thường kèm theo đau nhức và yếu cơ. Rối loạn này hiếm gặp hơn loãng xương nhưng vẫn có thể xảy ra nếu người trưởng thành thiếu vitamin D kéo dài.

Đối với người trưởng thành, đặc biệt là người cao tuổi, thiếu vitamin D làm tăng nguy cơ loãng xương.

1.2. Thiếu vitamin D ảnh hưởng vô cùng tiêu cực đến hệ miễn dịch

Thiếu hụt vitamin D có thể làm suy yếu khả năng phòng vệ của cơ thể trước các tác nhân gây bệnh.

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng vitamin D giúp kích thích sản xuất các peptide kháng khuẩn như cathelicidin, hỗ trợ cơ thể chống lại vi khuẩn và virus. Khi thiếu vitamin D, nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng tăng lên đáng kể. Thiếu vitamin D còn liên quan đến sự gia tăng các bệnh tự miễn. Lý do là vitamin D có khả năng điều hòa phản ứng miễn dịch, ngăn chặn tình trạng hệ miễn dịch tấn công nhầm các mô của cơ thể. Sự thiếu hụt vitamin D cũng có thể làm tăng tình trạng viêm trong cơ thể, vốn là nguyên nhân gốc rễ của nhiều bệnh mãn tính.

1.3. Thiếu vitamin D và các rối loạn tâm lý

Thiếu hụt vitamin D không chỉ ảnh hưởng đến cơ thể mà còn tác động tiêu cực đến tâm lý.

Nhiều nghiên cứu đã phát hiện mối liên hệ giữa nồng độ vitamin D thấp và nguy cơ trầm cảm. Vitamin D tham gia vào việc sản xuất serotonin – một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng giúp điều hòa tâm trạng. Khi thiếu hụt, con người dễ rơi vào trạng thái buồn bã, mất động lực và thậm chí là trầm cảm nặng. Ngoài trầm cảm, thiếu vitamin D cũng có thể làm tăng cảm giác lo lắng. Các thụ thể của vitamin D được tìm thấy ở nhiều khu vực trong não, bao gồm vùng điều khiển cảm xúc. Sự thiếu hụt vitamin D có thể làm mất cân bằng hoạt động của các vùng này. Ở người cao tuổi, thiếu vitamin D còn liên quan đến nguy cơ suy giảm nhận thức và bệnh Alzheimer. Điều này xảy ra do vitamin D có vai trò bảo vệ tế bào thần kinh và giảm viêm trong não.

Thiếu hụt vitamin D không chỉ ảnh hưởng đến cơ thể mà còn tác động tiêu cực đến tâm lý.

1.4. Thiếu vitamin D gây nguy cơ mắc bệnh mãn tính

Ngoài các vấn đề về xương, miễn dịch và tâm lý, thiếu vitamin D còn là yếu tố nguy cơ của nhiều bệnh mãn tính nguy hiểm.

– Bệnh tim mạch: Thiếu vitamin D có thể làm tăng huyết áp, xơ vữa động mạch và nguy cơ đột quỵ. Vitamin D giúp điều hòa hệ renin-angiotensin, một cơ chế quan trọng trong kiểm soát huyết áp. Khi thiếu hụt, hệ thống này bị rối loạn, dẫn đến các vấn đề tim mạch.

– Tiểu đường loại 2: Nồng độ vitamin D thấp có liên quan đến kháng insulin – một yếu tố chính trong sự phát triển của tiểu đường loại 2. Vitamin D hỗ trợ chức năng của tế bào beta trong tuyến tụy, nơi sản xuất insulin.

– Ung thư: Thiếu vitamin D có thể làm tăng nguy cơ mắc một số loại ung thư như ung thư vú, ung thư đại tràng và ung thư tuyến tiền liệt, theo một số nghiên cứu cho thấy. Vitamin D có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư và thúc đẩy quá trình chết tế bào theo chương trình.

2. Bổ sung vitamin D như thế nào?

2.1. Tiếp xúc với ánh nắng một cách khoa học, theo khuyến nghị của chuyên gia

Phương pháp tự nhiên nhất để bổ sung vitamin D là tận dụng ánh nắng. Bạn nên phơi nắng vào buổi sáng từ 7h đến 9h hoặc vào buổi chiều sau 16h, khi tia UVB đủ mạnh để kích thích cơ thể sản xuất vitamin D mà không gây hại cho da. Thời gian lý tưởng là 15-30 phút mỗi ngày, tùy thuộc màu da và vị trí địa lý của bạn. Người da sáng cần ít thời gian hơn người da tối, và người sống gần xích đạo cần ít thời gian hơn người sống xa xích đạo. Chỉ cần để lộ khoảng 25% cơ thể như tay, chân hoặc mặt là đủ, không cần phơi toàn thân. Tuy nhiên, bạn nên tránh lạm dụng vì có thể cháy nắng hoặc tăng nguy cơ ung thư da.

Bạn nên phơi nắng vào buổi sáng từ 7h đến 9h hoặc vào buổi chiều sau 16h.

2.2. Tăng cường vitamin D qua ăn uống

Thực phẩm là nguồn cung cấp vitamin D quan trọng. Các loại cá béo như cá hồi, cá thu, cá ngừ và cá mòi rất giàu vitamin D, với khoảng 100g cá hồi cung cấp từ 400 đến 600 IU. Gan động vật, chẳng hạn gan bò hoặc dầu gan cá tuyết, là một nguồn vitamin D tự nhiên dồi dào khác mà bạn có thể cân nhắc. Lòng đỏ trứng là một lựa chọn tốt, mỗi lòng đỏ chứa khoảng 40 IU, phù hợp để ăn thường xuyên. Ngoài ra, sữa và các sản phẩm từ sữa cũng thường được tăng cường vitamin D, bạn chỉ cần kiểm tra nhãn sản phẩm để xác nhận. Nấm, đặc biệt là nấm maitake hoặc nấm chanterelle, cũng chứa vitamin D nếu được phơi nắng trước khi chế biến.

2.3. Sử dụng thực phẩm bổ sung vitamin D khi cần thiết

Trong trường hợp bạn sống ở khu vực ít nắng hoặc chế độ ăn không đáp ứng đủ nhu cầu, thực phẩm bổ sung vitamin D là giải pháp hiệu quả. Đối với người lớn, liều khuyến nghị là 600-800 IU mỗi ngày, trong khi trẻ em cần khoảng 400-600 IU, theo Viện Y học Hoa Kỳ. Nếu thiếu hụt nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định liều cao hơn, từ 2000 đến 5000 IU mỗi ngày trong thời gian ngắn. Vitamin D3 (cholecalciferol) thường được ưu tiên hơn D2 (ergocalciferol) vì khả năng hấp thụ tốt hơn, và bạn có thể chọn dạng viên nén, giọt hoặc viên nang. Để tăng hiệu quả, hãy dùng vitamin D cùng bữa ăn chứa chất béo, vì đây là loại vitamin tan trong chất béo.

2.4. Theo dõi mức vitamin D trong cơ thể thường xuyên

Để bổ sung vitamin D chính xác, bạn nên kiểm tra mức độ trong cơ thể thông qua xét nghiệm máu đo 25-hydroxyvitamin D. Mức lý tưởng dao động từ 30-50ng/mL, và nếu dưới 20ng/mL, bạn đang ở trạng thái thiếu hụt nghiêm trọng. Khi đó, việc tham khảo ý kiến bác sĩ là cần thiết để được tư vấn liều lượng phù hợp, đặc biệt nếu bạn cần bổ sung liều cao trong thời gian đầu. Theo dõi định kỳ giúp bạn điều chỉnh phương pháp bổ sung sao cho hiệu quả và an toàn nhất.

Thiếu vitamin D có thể dẫn đến hàng loạt bệnh lý nguy hiểm, từ xương khớp, hệ miễn dịch, rối loạn tâm lý cho đến các bệnh mãn tính như tim mạch, tiểu đường và ung thư. Hậu quả của tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe cá nhân mà còn tạo gánh nặng cho gia đình và xã hội. Để phòng ngừa, chúng ta cần duy trì chế độ ăn giàu vitamin D, tắm nắng hợp lý và cân nhắc bổ sung thực phẩm chức năng nếu cần thiết dưới sự hướng dẫn của bác sĩ. Hiểu rõ “thiếu vitamin D gây bệnh gì” là bước đầu tiên để bảo vệ sức khỏe một cách toàn diện. Hãy hành động ngay hôm nay để không phải hối tiếc về sau, bạn nhé!