Nuốt nghẹn về đêm là tình trạng mà nhiều người từng gặp phải. Đây có thể là vấn đề thông thường nhưng cũng có thể là dấu hiệu của một bệnh lý tiềm ẩn nào đó, đặc biệt về tiêu hóa. Tìm hiểu nguyên nhân của tình trạng này giúp mỗi người có cách xử trí hiệu quả, giúp ngăn chặn bệnh nếu có và bảo vệ sức khỏe hiệu quả.

1. Cảm giác nuốt nghẹn về đêm diễn ra thế nào?

Nuốt nghẹn về đêm là cảm giác nghẹn, khó khăn khi thực hiện động tác nuốt, gây khó chịu hoặc đau đớn ở vùng cổ họng, thường xảy ra vào ban đêm khi cơ thể đang trong trạng thái nghỉ ngơi. Cảm giác này có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, từ căng thẳng tâm lý, rối loạn giấc ngủ đến các vấn đề về sức khỏe như trào ngược dạ dày thực quản.

2. Nguyên nhân gây nuốt nghẹn về đêm

2.1. Trào ngược dạ dày thực quản

Khi thức khuya, cơ thể không có đủ thời gian để tiêu hóa thức ăn, dẫn đến hiện tượng trào ngược dạ dày. Dịch vị dạ dày trào ngược lên thực quản có thể gây ra cảm giác nóng rát, khó nuốt và nuốt nghẹn, đặc biệt là vào ban đêm khi nằm ngủ.

2.2 Căng thẳng và lo âu

Cuộc sống hiện đại với nhiều áp lực công việc, học tập và các mối quan hệ xã hội khiến nhiều người cảm thấy căng thẳng, lo âu. Khi đi ngủ, tâm trí không được thư giãn hoàn toàn, dẫn đến cảm giác nuốt nghẹn, khó chịu ở cổ họng.

2.3. Rối loạn giấc ngủ

Thói quen thức khuya, đặc biệt là sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ, làm gián đoạn chu kỳ giấc ngủ tự nhiên của cơ thể. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ mà còn gây ra cảm giác mệt mỏi, căng thẳng và nuốt nghẹn về đêm.

Chứng nuốt nghẹn về đêm có thể do bệnh trào ngược dạ dày thực quản gây ra.

3. Hậu quả của việc nuốt nghẹn về đêm

Nếu cảm giác nuốt nghẹn kéo dài và không được điều trị kịp thời, có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như:

Suy giảm chất lượng giấc ngủ: Cảm giác khó chịu khiến người bệnh khó ngủ, dẫn đến thiếu ngủ và mệt mỏi kéo dài.

Ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý: Thiếu ngủ và căng thẳng kéo dài có thể dẫn đến các vấn đề tâm lý như trầm cảm, lo âu và stress.

Tăng nguy cơ mắc các bệnh lý: Nuốt nghẹn kéo dài có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng như trào ngược dạ dày thực quản, rối loạn thần kinh thực vật hoặc các vấn đề về tuyến giáp.

4. Chẩn đoán nguyên nhân bệnh lý gây nuốt nghẹn về đêm

Cảm giác nuốt nghẹn về đêm không chỉ đơn thuần xuất phát từ tâm lý hay thói quen sinh hoạt mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý tiềm ẩn nghiêm trọng. Để xác định chính xác nguyên nhân và có hướng điều trị phù hợp, người bệnh cần được thăm khám và chẩn đoán một cách hệ thống, kết hợp lâm sàng và cận lâm sàng.

4.1 Thăm khám lâm sàng ban đầu

Bác sĩ thường hỏi bệnh sử chi tiết: Cảm giác nghẹn xảy ra vào thời điểm nào trong đêm? Có đi kèm với ợ hơi, đau ngực, khó thở hoặc ho khan không? Có tiền sử viêm họng, trào ngược dạ dày, hay lo âu kéo dài?

Sau đó có thể thăm khám họng và vùng cổ. Qua đó, bác sĩ quan sát các dấu hiệu viêm, sưng tấy amidan, hạch cổ, khối bất thường. Kiểm tra phản xạ nuốt và phản xạ họng để loại trừ tổn thương thần kinh.

4.2. Chẩn đoán cận lâm sàng

Để tìm ra nguyên nhân chính xác gây cảm giác nuốt nghẹn về đêm, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp sau:

– Nội soi thực quản – dạ dày – tá tràng: Dùng để xác định bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) – nguyên nhân phổ biến gây nuốt nghẹn vào ban đêm. Bên cạnh đó, nội soi có thể phát hiện viêm thực quản, loét, tổn thương niêm mạc do acid dạ dày.

– Chụp X-quang thực quản có cản quang: Giúp phát hiện các bất thường về cấu trúc như: Hẹp thực quản, túi thừa thực quản, khối u chèn ép. Biện pháp này có thể được chỉ định nếu có dấu hiệu nuốt nghẹn kèm đau hoặc khó nuốt liên tục.

– Đo áp lực thực quản: Được sử dụng để đánh giá chức năng vận động của cơ thắt thực quản. Giúp chẩn đoán các bệnh như: Rối loạn vận động thực quản, co thắt thực quản dưới. Đây là kỹ thuật quan trọng trong các trường hợp nuốt nghẹn không rõ nguyên nhân.

– Đo pH thực quản 24h: Chẩn đoán chính xác bệnh lý trào ngược.

– Xét nghiệm tuyến giáp và siêu âm cổ: Trong một số trường hợp, tuyến giáp to (bướu cổ) có thể chèn ép thực quản, gây cảm giác nghẹn khi nằm ngủ. Siêu âm giúp xác định kích thước tuyến giáp và loại trừ các khối u tuyến giáp hoặc hạch vùng cổ.

– Kiểm tra thần kinh học: Có thể được sử dụng nếu nghi ngờ nguyên nhân do rối loạn thần kinh thực vật hoặc tổn thương dây thần kinh số X (dây phế vị) – dây thần kinh chi phối hoạt động nuốt và co bóp thực quản. Việc này có thể kết hợp với chụp MRI não – sọ não hoặc đo điện cơ.

– Xét nghiệm dị ứng hoặc các bệnh tự miễn: Trong một số ít trường hợp, nuốt nghẹn về đêm có thể liên quan đến các bệnh lý như viêm thực quản tăng eosin, lupus ban đỏ hệ thống, xơ cứng bì. Có thể cần xét nghiệm máu và đánh giá miễn dịch khi nghi ngờ nguyên nhân tự miễn.

Đo pH thực quản 24h giúp chẩn đoán chính xác bệnh trào ngược

5. Cách phòng tránh và điều trị nuốt nghẹn về đêm

5.1. Xây dựng thói quen sinh hoạt lành mạnh

Đi ngủ đúng giờ: Cố gắng đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày để điều chỉnh đồng hồ sinh học của cơ thể. Giới hạn sử dụng thiết bị điện tử: Tránh sử dụng điện thoại, máy tính hoặc xem tivi ít nhất 30 phút trước khi đi ngủ để giảm tác động của ánh sáng xanh đến giấc ngủ.

5.2. Thư giãn trước khi ngủ

Tập thể dục nhẹ nhàng: Các bài tập như yoga hoặc đi bộ nhẹ nhàng giúp thư giãn cơ thể và tâm trí. Thực hành kỹ thuật thư giãn: Hít thở sâu, thiền hoặc nghe nhạc nhẹ giúp giảm căng thẳng và chuẩn bị cho giấc ngủ.

Các bệnh lý về thực quản, dạ dày có thể gây nuốt nghẹn.

5.3. Điều chỉnh chế độ ăn uống

Tránh ăn no trước khi ngủ: Không ăn quá no hoặc ăn các thực phẩm khó tiêu ít nhất 2-3 giờ trước khi đi ngủ. Hạn chế thực phẩm kích thích: Giảm tiêu thụ caffeine, rượu và các thực phẩm nhiều gia vị vào buổi tối.

5.4. Thăm khám với bác sĩ

Nếu cảm giác nuốt nghẹn kéo dài hoặc kèm theo các triệu chứng khác như đau ngực, khó thở hoặc giảm cân không rõ lý do, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Tóm lại, nuốt nghẹn về đêm không chỉ là một cảm giác khó chịu tạm thời mà còn là dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang gặp phải căng thẳng hoặc vấn đề về sức khỏe. Việc nhận diện sớm và điều chỉnh thói quen sinh hoạt lành mạnh là cách hiệu quả để phòng tránh và ngăn chặn tình trạng này.