Tiêm vắc xin phòng bệnh lao là một trong những vấn đề tiêm chủng nhận được sự quan tâm của nhiều người. Để giúp bạn hiểu hơn về vắc xin phòng bệnh lao, trong bài viết này hãy cùng Thu Cúc TCI giải đáp những câu hỏi thường gặp nhất nhé!
Menu xem nhanh:
1. Mức độ nguy hiểm của bệnh lao
Bệnh lao phổi (hay còn gọi là Pulmonary Tuberculosis) là loại bệnh truyền nhiễm qua đường hô hấp, gây ra do vi khuẩn M.Tuberculosis, chúng chủ yếu tấn công vào phổi. Bệnh này có khả năng gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe và tính mạng của bệnh nhân. Trong tự nhiên, vi khuẩn này có thể tồn tại trong vòng 3-4 tháng, nhưng trong điều kiện phòng thí nghiệm, chúng có thể bảo quản trong nhiều năm. Tia nắng mặt trời có thể làm diệt vi khuẩn này trong vòng 1,5 giờ và tia cực tím chỉ khiến chúng tồn tại được 5 phút.
- Cách tốt nhất để phòng chống bệnh lao là tiêm vắc-xin ngay từ tháng đầu tiên sau khi chào đời.
Bệnh lao phổi lây lan nhanh và rộng rãi. Những người mang bệnh lao tiềm ẩn không lây nhiễm và không có triệu chứng bệnh do hệ thống miễn dịch bảo vệ cơ thể chống lại vi khuẩn. Tuy nhiên, tình trạng này không kéo dài lâu, và bệnh lao tiềm ẩn có thể phát triển thành lao hoạt động với các triệu chứng phát tác, từ đó lây lan ra môi trường xung quanh và lây nhiễm cho người khác.
Vì đây là một bệnh truyền nhiễm, việc kiểm soát sự lây lan là khó khăn, ngay cả khi thực hiện phòng ngừa cẩn thận. Ngay cả những người khỏe mạnh cũng có thể bị lây lao phổi từ người bệnh thông qua tiếp xúc một hoặc nhiều lần. Vi khuẩn lao xâm nhập cơ thể qua đường hô hấp và gây ra bệnh, gây tổn thương đến phổi và hệ hô hấp, có thể gây nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách. Vì vậy, cách tốt nhất để phòng chống bệnh này là tiêm vắc-xin ngay từ tháng đầu tiên sau khi chào đời.
2. Tầm quan trọng của việc tiêm phòng bệnh lao
Bệnh lao là một căn bệnh dễ lây lan, và nước ta là một trong các quốc gia có tỷ lệ người mắc bệnh lao cao nhất trên toàn cầu. Từ năm 1981, để đảm bảo sức khỏe của trẻ sơ sinh, Bộ Y tế đã quyết định đưa vắc xin phòng lao vào chương trình tiêm chủng mở rộng trên toàn quốc.
Đối với trẻ sơ sinh, việc tiêm vắc xin trong tháng đầu sau khi sinh ra càng sớm càng tốt là rất quan trọng, bởi vì tại thời điểm này, hệ miễn dịch của trẻ còn rất nhạy cảm, có khả năng nhận diện và cô lập nhanh chóng trực khuẩn lao nếu bị tấn công.
Vắc xin phòng lao BCG là một loại vắc xin sống giảm độc lực, có chứa dạng vi khuẩn lao đã được làm yếu đi. Điều này giúp cơ thể phát triển sự bảo vệ trước bệnh lao mà không gây ra bệnh. Đối tượng sử dụng vắc xin này là trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh, và nó mang lại hiệu quả cao trong việc phòng ngừa các dạng hình thái lao nguy hiểm, đặc biệt là lao viêm màng não với hiệu quả lên đến 70%. Đáng chú ý là hiệu quả này có thể duy trì trong thời gian dài chỉ với một liều duy nhất của vắc xin.
- Vắc xin BCG là một loại vắc xin sống giảm độc lực, chứa dạng vi khuẩn lao đã được làm yếu đi.
Nhờ chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia và tiêm vắc xin phòng bệnh lao BCG, nước ta đang nỗ lực giảm tỷ lệ người mắc bệnh lao và bảo vệ sức khỏe cho các thế hệ trẻ tương lai.
3. Một số câu hỏi thường gặp khi tiêm phòng bệnh lao
3.1 Loại vắc xin phòng lao hiện nay là gì?
Vắc-xin phòng ngừa bệnh lao BCG tại Việt Nam đã trở thành một giải pháp hiệu quả để đối phó với căn bệnh nguy hiểm này. Vắc-xin BCG chứa các vi khuẩn bất hoạt từ bacille Calmette-Guerin – đó là chủng vi khuẩn gây ra bệnh lao, nhưng đã được làm yếu và không còn khả năng gây bệnh. Thay vào đó, nó mang lại khả năng bảo vệ cho người được tiêm vắc-xin.
Sản phẩm vắc-xin phòng lao phổ biến được sử dụng tại Việt Nam được sản xuất bởi Viện vắc-xin và sinh phẩm Y tế. Loại vắc-xin này được chế tạo từ chủng vi khuẩn sống của Calmette-Guérin (Bacillus de Calmette-Guérin: BCG), giúp nó có hiệu quả phòng ngừa bệnh lao mạnh mẽ và duy trì sự hiệu quả trong thời gian dài nếu được bảo quản trong điều kiện môi trường tốt. Điều này đảm bảo sự an toàn và hiệu quả của vắc-xin, giúp ngăn chặn sự lây lan của căn bệnh nguy hiểm này trong cộng đồng.
3.2 Thời điểm phù hợp nhất để tiêm vắc xin phòng lao là khi nào?
Bộ Y tế khuyến cáo tiêm vắc-xin phòng lao BCG cho trẻ trong khoảng thời gian từ 1 tháng đến 1 năm sau khi sinh. Đối với trẻ mới sinh có đủ sức khỏe và phát triển ổn định, thường được tiêm phòng lao trong vòng 24 giờ sau sinh. Tuy nhiên, đối với trẻ sinh non hoặc có vấn đề về sức khỏe cần được theo dõi và chăm sóc đặc biệt, việc tiêm vắc-xin có thể được hoãn cho đến khi trẻ có trạng thái tốt hơn, nhưng nên tiến hành tiêm phòng sớm nhất có thể.
Việc tiêm vắc-xin phòng lao muộn có thể làm nguy cơ mắc bệnh lao cao hơn so với việc tiêm phòng sớm, đặc biệt là trường hợp trẻ chưa được tiêm phòng có thể bị nhiễm lao ngay trong những ngày đầu sau sinh do hệ thống miễn dịch còn yếu. Điều này càng nêu rõ tầm quan trọng của việc tiêm phòng sớm đối với trẻ em.
3.3 Tác dụng phụ khi tiêm vắc xin phòng bệnh lao
Tác dụng phụ sau khi tiêm vắc xin lao BCG thường khá hiếm và không nghiêm trọng. Tuy nhiên, hầu hết trẻ em sau khi tiêm vắc xin này đều có phản ứng tại chỗ tiêm, thường là đỏ, sưng và đau nhẹ. Những nốt nhỏ tại vị trí tiêm thường tự biến mất sau khoảng 30 phút và sau 2 tuần, xuất hiện vết loét nhỏ. Những vết loét này sẽ tự lành và để lại sẹo nhỏ có đường kính khoảng 5mm, chứng minh rằng trẻ đã có miễn dịch.
- Các triệu chứng này thường xuất hiện sau khoảng 24 giờ kể từ khi tiêm và thường sẽ tự biến mất trong vòng 1 – 3 ngày.
Với những người bị suy giảm miễn dịch, các phản ứng này thường nghiêm trọng và nặng hơn. Tuy nhiên, tác dụng phụ sau khi tiêm vắc xin lao BCG cũng có thể bao gồm một số triệu chứng khác, như sốt nhẹ do nổi hạch hoặc áp xe tại chỗ. Hạch có thể xuất hiện ở các vị trí như: ở nách hoặc khuỷu tay. Tình trạng áp xe thường xảy ra khi bơm kim tiêm chưa được vô trùng hoặc tiêm quá nhiều vắc xin.
Lưu ý rằng các triệu chứng này thường xuất hiện sau khoảng 24 giờ kể từ khi tiêm và thường sẽ tự biến mất trong vòng 1 – 3 ngày.
Phản ứng hiếm gặp sau khi tiêm vắc xin lao BCG chỉ xảy ra trong khoảng 1 trên 1 triệu ca tiêm. Đó là tình trạng nhiễm trùng BCG toàn thân, trong đó người bệnh có thể bị viêm tủy, viêm hạch bạch huyết có mủ. Phản ứng này thường xuất hiện từ 2 đến 6 tháng sau khi tiêm vắc xin.
Để giảm nguy cơ phản ứng phụ, hãy tuân thủ hướng dẫn và tiêm vắc xin từ nguồn đáng tin cậy. Nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng không bình thường nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn kịp thời.
Trên đây là những thông tin hữu ích và câu hỏi thường gặp liên quan đến tiêm vắc xin phòng bệnh lao. Nếu như còn bất cứ thắc mắc nào liên quan, vui lòng liên hệ Phòng tiêm chủng Thu Cúc TCI để được hỗ trợ và tư vấn kịp thời.
