Ăn cơm khó nuốt là tình trạng khá phổ biến trong cuộc sống hiện đại, có thể gây ảnh hưởng đến mọi đối tượng từ người trẻ đến người già. Tình trạng này không chỉ gây khó khăn trong việc ăn uống mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Việc tìm hiểu nguyên nhân và có phương pháp cải thiện phù hợp là vô cùng cần thiết.
Menu xem nhanh:
1. Dấu hiệu nhận biết tình trạng ăn cơm khó nuốt
1.1 Các triệu chứng thường gặp
Khi gặp tình trạng ăn cơm khó nuốt, người bệnh thường cảm thấy nghẹn họng và có cảm giác như thức ăn bị mắc lại trong cổ họng. Cảm giác này có thể kèm theo đau rát, khiến việc nuốt trở nên khó khăn và đôi khi gây ra ho sặc. Nhiều người phải nuốt nhiều lần mới có thể đưa thức ăn xuống được dạ dày, điều này khiến bữa ăn trở nên kéo dài và mất nhiều thời gian hơn bình thường.
1.2 Mức độ nghiêm trọng
Tình trạng ăn cơm khó nuốt có thể được phân loại thành ba mức độ chính. Ở mức độ nhẹ, người bệnh chỉ thỉnh thoảng gặp khó khăn khi nuốt và vẫn có thể duy trì chế độ ăn uống bình thường. Với mức độ vừa, việc khó nuốt xảy ra thường xuyên hơn, ảnh hưởng đến hầu hết các bữa ăn trong ngày và có thể khiến người bệnh phải thay đổi thói quen ăn uống. Ở mức độ nặng, người bệnh gần như không thể ăn uống bình thường, thường xuyên bị sặc và có nguy cơ suy dinh dưỡng cao.
Tình trạng khó nuốt khi ăn cơm có thể gây ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống của người bệnh.
2. Nguyên nhân gây ăn cơm khó nuốt
2.1 Nguyên nhân sinh lý
Viêm họng và viêm amidan là những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng khó nuốt. Khi bị viêm, các mô trong họng sưng lên và gây đau, khiến việc nuốt trở nên khó khăn. Trào ngược dạ dày thực quản cũng là một nguyên nhân quan trọng gây ra tình trạng này. Khi axit dạ dày trào ngược lên sẽ gây kích ứng niêm mạc, dẫn đến cảm giác khó nuốt.
Tình trạng khô miệng, thường gặp ở người cao tuổi hoặc người dùng một số loại thuốc, có thể làm giảm tiết nước bọt và gây khó khăn trong việc nuốt. Rối loạn co thắt thực quản là một bệnh lý trong đó các cơ thực quản không hoạt động đồng bộ, gây cản trở quá trình vận chuyển thức ăn xuống dạ dày.
2.2 Nguyên nhân tâm lý
Yếu tố tâm lý đóng vai trò quan trọng trong việc gây ra tình trạng ăn cơm khó nuốt. Stress và lo âu có thể khiến các cơ họng căng cứng, gây khó khăn trong việc nuốt. Người bị trầm cảm thường mất cảm giác ngon miệng và có thể gặp khó khăn khi ăn uống. Rối loạn ăn uống như chứng sợ nuốt có thể phát triển sau một trải nghiệm đau buồn hoặc chấn thương tâm lý.
2.3 Nguyên nhân bệnh lý
Các bệnh về não và thần kinh như đột quỵ, Parkinson hay xơ cột bên teo cơ có thể ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát cơ họng và thực quản. Ung thư vòm họng và các khối u trong vùng cổ họng có thể gây tắc nghẽn đường thở và khó nuốt. Một số bệnh tự miễn như xơ cứng bì cũng có thể ảnh hưởng đến chức năng nuốt.
Khối u ở cổ, bệnh trào ngược dạ dày, Parkinson… đều có thể là nguyên nhân ăn cơm khó nuốt.
3. Cách cải thiện tình trạng ăn cơm khó nuốt
3.1 Điều chỉnh thói quen ăn uống
Việc thay đổi thói quen ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện tình trạng khó nuốt. Người bệnh nên tập thói quen ăn chậm và nhai kỹ, điều này không chỉ giúp thức ăn dễ nuốt hơn mà còn hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn. Việc uống đủ nước trong bữa ăn sẽ giúp làm mềm thức ăn và tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình nuốt.
Lựa chọn thức ăn phù hợp cũng rất quan trọng. Nên ưu tiên các món ăn mềm, dễ nuốt và tránh những thức ăn khô, cứng hoặc dễ vụn. Chia nhỏ bữa ăn thành nhiều bữa trong ngày sẽ giúp giảm áp lực cho hệ tiêu hóa và làm giảm cảm giác khó nuốt.
3.2 Các bài tập cải thiện chứng ăn cơm khó nuốt
Tập luyện các kỹ thuật nuốt là phương pháp hiệu quả để cải thiện tình trạng khó nuốt. Người bệnh có thể bắt đầu với việc tập nuốt nước bọt một cách có ý thức, sau đó tiến tới tập nuốt với nước và các thức ăn mềm. Các bài tập cho cơ họng như lè lưỡi, di chuyển hàm và các động tác cổ có thể giúp tăng cường sức mạnh và độ linh hoạt của các cơ liên quan đến quá trình nuốt.
Đo HRM tại Thu Cúc TCI để chẩn đoán nguyên nhân gây khó nuốt khi ăn cơm.
3.3 Giải pháp y tế điều trị tình trạng ăn cơm khó nuốt
Tùy thuộc vào nguyên nhân, bác sĩ có thể kê đơn thuốc điều trị viêm họng, trào ngược dạ dày hoặc các bệnh lý khác. Vật lý trị liệu và các phương pháp điều trị chuyên biệt có thể được áp dụng để cải thiện chức năng nuốt.
Để chẩn đoán chính xác nguyên nhân ăn cơm khó nuốt, các bác sĩ sẽ tiến hành hỏi triệu chứng, bệnh sử, khám lâm sàng, sau đó có thể yêu cầu bạn thực hiện một số phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng như nội soi thực quản – dạ dày, đo áp lực thực quản, đo pH thực quản 24 giờ, siêu âm, chụp CT, nội soi tai mũi họng, xét nghiệm máu,… để xác định hoặc phân biệt các bệnh lý.
Hệ thống Y tế Thu Cúc TCI sở hữu đầy đủ các phương pháp chẩn đoán với hệ thống thiết bị tân tiến. Nổi bật là kỹ thuật đo áp lực thực quản độ phân giải cao (HRM) và đo pH thực quản 24 giờ – những “tiêu chuẩn vàng” trong chẩn đoán các bệnh lý thực quản liên quan đến rối loạn nuốt và chẩn đoán GERD. Hệ thống máy đo nhập khẩu từ Mỹ mang lại độ chính xác vượt trội và đảm bảo an toàn. Bên cạnh đó các thiết được đầu tư đồng bộ với công nghệ nôi soi hiện đại như NBI, MCU, hệ thống máy siêu âm, chụp CT đa dãy góp phần hỗ trợ đắc lực cho việc chẩn đoán.
Các phương pháp trên được chỉ định phù hợp bởi đội ngũ chuyên gia tiêu hóa hàng đầu và các kỹ thuật viên chuyên nghiệp của Thu Cúc TCI, mang đến sự thoái mái và an tâm cho người bệnh.
4. Phòng ngừa khó nuốt
Phòng ngừa luôn tốt hơn điều trị. Việc duy trì lối sống lành mạnh, tránh các thực phẩm kích ứng và kiểm soát stress là những biện pháp quan trọng để phòng ngừa tình trạng khó nuốt. Bên cạnh đó, việc thám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe, giúp bạn có biện pháp can thiệp kịp thời.
Như vậy, ăn cơm khó nuốt là vấn đề sức khỏe đáng quan tâm và cần được điều trị đúng cách. Việc hiểu rõ nguyên nhân và có phương pháp cải thiện phù hợp sẽ giúp người bệnh nhanh chóng khắc phục tình trạng này. Quan trọng nhất là cần chú ý đến các dấu hiệu cảnh báo và kịp thời tìm đến sự tư vấn của bác sĩ khi cần thiết. Với sự kết hợp giữa điều chỉnh thói quen ăn uống, tập luyện đúng cách và điều trị y tế phù hợp, người bệnh có thể cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống của mình.
