Nhiễm trùng hô hấp trên cấp là một trong những bệnh lý phổ biến. Tuy nhiên, nếu không được xử lý đúng cách, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nhận biết triệu chứng và biết cách chăm sóc tại nhà để hỗ trợ phục hồi hiệu quả.

1. Các triệu chứng điển hình của nhiễm trùng hô hấp trên cấp

Nhiễm trùng hô hấp đường trên xảy ra khi các cơ quan thuộc đường hô hấp trên như mũi, xoang, hầu họng, thanh quản bị vi khuẩn hoặc virus tấn công. Bệnh thường khởi phát đột ngột và có thể diễn tiến nhanh, nhưng đa phần sẽ tự khỏi nếu được chăm sóc đúng cách.

– Sổ mũi và nghẹt mũi: Đây là biểu hiện phổ biến do lớp niêm mạc mũi bị viêm, dẫn đến tiết nhiều dịch và gây tắc nghẽn đường thở.

– Hắt hơi liên tục: Là phản ứng của cơ thể nhằm loại bỏ các tác nhân lạ như virus hoặc bụi mịn khỏi đường hô hấp.

– Viêm họng, đau rát cổ họng: Khi virus tấn công vùng hầu họng, người bệnh sẽ cảm thấy khô, rát và khó nuốt.

– Ho: Ho khan hoặc ho có đờm xuất hiện nhằm làm sạch dịch nhầy tích tụ ở đường thở.

– Sốt nhẹ đến sốt cao: Phản ứng tự nhiên của cơ thể để chống lại sự nhiễm trùng.

– Nhức đầu, đau cơ, mệt mỏi: Thường xảy ra do phản ứng toàn thân với tình trạng viêm.

– Chán ăn, khó ngủ: Các triệu chứng khó chịu khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, kém ăn và mất ngủ.

Mỗi người có thể xuất hiện các triệu chứng ở mức độ khác nhau, nhưng nếu phát hiện sớm và chăm sóc đúng cách, bệnh có thể được kiểm soát hiệu quả tại nhà.

Viêm hô hấp đường trên thường khởi phát đột ngột và có thể diễn tiến nhanh

2. Phương pháp chăm sóc cần lưu ý tại nhà

2.1. Khi có dấu hiệu nhiễm trùng hô hấp trên cấp thông thường

Nếu bệnh ở mức độ nhẹ, bạn hoàn toàn có thể chăm sóc và hỗ trợ phục hồi tại nhà theo các hướng dẫn sau:

– Nghỉ ngơi hợp lý: Hạn chế vận động, dành thời gian nằm nghỉ đảm bảo cơ thể được thư giãn và tiết kiệm năng lượng để tăng sức đề kháng.

– Uống nhiều nước: Nước giúp làm loãng dịch nhầy, hỗ trợ đào thải độc tố và giữ độ ẩm cho niêm mạc hô hấp.

– Bổ sung dinh dưỡng: Ăn đủ chất, ưu tiên thức ăn mềm, dễ tiêu như cháo, súp, rau củ hầm.

– Giữ ấm cơ thể: Đặc biệt vùng cổ, ngực và chân, tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột.

– Thuốc xịt mũi hoặc vệ sinh mũi/họng bằng nước muối sinh lý để làm sạch dịch nhầy.

– Giữ không khí sạch và ấm: Sử dụng máy tạo độ ẩm phun sương mát hoặc máy phun hơi nước để giúp giảm nghẹt mũi và ho.

– Hạn chế sử dụng chung vật dụng cá nhân: Không nên chia sẻ các đồ dùng như ly uống nước, khăn mặt, bàn chải đánh răng, điện thoại hay bất kỳ vật dụng sinh hoạt cá nhân nào. Điều này giúp giảm thiểu nguy cơ lây truyền mầm bệnh giữa các thành viên trong gia đình.

– Giữ vệ sinh tay sạch sẽ đúng cách: Thường xuyên vệ sinh tay với xà phòng và nước sạch, đặc biệt là sau khi ho, hắt hơi, đi vệ sinh, trước bữa ăn hoặc sau khi tiếp xúc với các bề mặt.

Dùng thuốc đúng cách:

– Thuốc ho và siro giảm đau họng khi cần thiết.

– Không tự ý dùng thuốc kháng sinh nếu không có chỉ định của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế.

Vệ sinh rửa tay sạch sẽ để tránh lây nhiễm cho những người xung quanh

2.2. Khi cơ thể nhiễm trùng hô hấp trên cấp có dấu hiệu chuyển biến nặng

Mặc dù phần lớn các trường hợp viêm hô hấp đường trên có thể được theo dõi và chăm sóc tại nhà, tuy nhiên người bệnh vẫn cần được theo dõi sát sao trong suốt quá trình điều trị. Có những biểu hiện cho thấy bệnh không còn ở mức nhẹ và đang tiến triển nặng hơn, đòi hỏi phải có sự can thiệp y tế kịp thời:

– Sốt cao liên tục kéo dài trên 3 ngày không thuyên giảm.

– Ho dai dẳng kèm đờm đặc, đổi màu (vàng, xanh hoặc nâu).

– Khó thở, thở gấp, thở rút lõm ngực hoặc có tiếng thở rít.

– Đau ngực, mệt lả, không ăn uống được.

– Rối loạn ý thức như mê sảng, lơ mơ, khó đánh thức hoặc co giật.

Khi người bệnh có một hoặc nhiều biểu hiện kể trên, tuyệt đối không nên tự điều trị tại nhà hoặc trì hoãn việc đến bệnh viện. Việc được thăm khám bởi bác sĩ và can thiệp y tế đúng lúc sẽ giúp chẩn đoán chính xác nguyên nhân, xử trí kịp thời và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như suy hô hấp, nhiễm trùng huyết hay tổn thương các cơ quan khác.

3. Biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời

Ngay cả khi chưa có biến chứng, các triệu chứng như nghẹt mũi, ho kéo dài, đau họng… cũng có thể làm giảm chất lượng cuộc sống. Người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi, mất ngủ, chán ăn, không thể làm việc hoặc học tập như bình thường. Dù thường được xem là bệnh lý nhẹ, nhiễm trùng hô hấp trên cấp vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu người bệnh chủ quan hoặc điều trị sai cách.

– Biến chứng tại đường hô hấp dưới: Nếu hệ miễn dịch yếu hoặc bệnh kéo dài không được điều trị dứt điểm, nhiễm trùng có thể lan xuống phế quản hoặc phổi, gây ra các bệnh nghiêm trọng như viêm phế quản, viêm phổi, hen phế quản, giãn phế quản mạn tính. Những tình trạng này cần được can thiệp y tế, tránh để bệnh diễn tiến thành suy hô hấp cấp tính.

– Biến chứng ngoài phổi: Trong một số trường hợp, vi khuẩn có thể xâm nhập vào máu hoặc các cơ quan khác, gây viêm tai giữa, viêm xoang cấp, viêm amidan mủ, viêm thanh quản, nhiễm trùng huyết, suy đa tạng, rối loạn tiêu hóa, viêm gan do virus, viêm màng não, viêm khớp,…

– Biến chứng tiêu hóa: Trẻ em mắc viêm đường hô hấp trên do vi khuẩn có thể gặp các rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy, buồn nôn, chướng bụng. Một số trường hợp nghiêm trọng có thể xuất hiện vàng da, vàng mắt do suy gan.

– Biến chứng tim mạch và thần kinh: Một số vi khuẩn như phế cầu khuẩn có thể gây viêm nội tâm mạc, suy tim cấp hoặc rối loạn nhịp tim. Ngoài ra, bệnh nhân bị sốt cao kéo dài có nguy cơ co giật, mê sảng, thậm chí hôn mê nếu không hạ sốt đúng cách.

Lưu ý: Khi có các dấu hiệu bất thường như khó thở, sốt cao không hạ, ho kéo dài kèm đờm xanh vàng, đau ngực hoặc rối loạn ý thức, cần đến cơ sở y tế ngay để được chẩn đoán và xử lý đúng cách.

Nếu hệ miễn dịch suy yếu hoặc kéo dài không được điều trị dứt điểm, bệnh có thể lan xuống đường hô hấp dưới

Tổng kết lại, nhiễm trùng đường hô hấp trên tuy thường là bệnh nhẹ nhưng có thể trở thành mối đe dọa nếu không được chăm sóc và điều trị kịp thời. Nắm vững cách nhận biết triệu chứng, hiểu rõ nguy cơ biến chứng và có phương pháp chăm sóc phù hợp tại nhà sẽ giúp bạn và người thân nhanh chóng hồi phục, phòng ngừa tái phát hiệu quả.

Đừng chủ quan trước những dấu hiệu khi mắc viêm hô hấp trên. Hãy chủ động chăm sóc, chủ động bảo vệ sức khỏe cho chính mình và những người thân trong gia đình.