Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, khả năng sống sót và hồi phục của bệnh nhân đột quỵ là rất thấp. Bài viết cung cấp những điều cần biết về bệnh đột quỵ, làm sao để biết đột quỵ và những điều cần làm để phòng tránh căn bệnh cấp tính nguy hiểm này.
Menu xem nhanh:
1. Đột quỵ: Căn bệnh nguy hiểm không chừa một ai
Đột quỵ, hay tai biến mạch máu não là tình trạng não bị tổn thương đặc biệt bởi nguyên nhân cấp máu não bị gián đoạn hoặc giảm đáng kể. Nguyên nhân này khiến não bộ bị thiếu oxy, do đó sẽ không cung cấp đủ dinh dưỡng để nuôi các tế bào não. Chính vì vậy, các tế bào não sẽ bắt đầu chết chỉ trong vòng thời gian rất ngắn không được cung cấp đủ máu.
Đây cũng là lý do người bị đột quỵ cần được cấp cứu ngay lập tức, cũng như vấn đề làm sao để biết đột quỵ là rất quan trọng.
Thời gian cấp cứu bệnh nhân đột quỵ càng kéo dài thì số lượng tế bào não chết càng nhiều sẽ ảnh hưởng lớn tới khả năng vận động và tư duy của cơ thể, thậm chí là tử vong. Hầu hết những người sống sót sau cơn đột quỵ đều có sức khỏe suy yếu hoặc mắc các di chứng như: tê liệt hoặc cử động yếu một phần cơ thể, mất ngôn ngữ, rối loạn cảm xúc, thị giác suy giảm…
Đột quỵ cần được phát hiện và sơ cứu kịp thời
2. Giải mã các dạng của đột quỵ
Có thể chia đột quỵ thành hai nhóm dựa trên cơ chế hình thành bệnh đột quỵ
Nhóm các ca bệnh đột quỵ do thiếu máu cục bộ
Theo nhiều thống kê, có tới 85% bệnh nhân đột quỵ thuộc nhóm thiếu máu cục bộ. Thiếu máu cấp tính là nguyên nhân tiêu biểu, với 2 lý do như sau:
– Thiếu máu do huyết khối, đây là lý do phổ biến hơn cả. Tình trạng xuất hiện những kết tập bất thường của tiểu cầu, gây ra những huyết khối làm tắc lòng động mạch. Tình trạng đột quỵ xảy ra do thiếu máu cục bộ.
– Thiếu máu do huyết khối từ nơi khác đến gây tắc mạch, có thể từ tim hoặc từ mảng xơ vữa bong tróc ra. Tình trạng này gọi là thiếu máu thuyên tắc dẫn đến đột quỵ
Nhóm các ca bệnh đột quỵ do xuất huyết não
Tình trạng rất nguy hiểm bởi các mạch máu não vỡ ra, máu chảy ồ ạt vào nhu mô não, khoang dưới nhện,… Nguy cơ tử vong là rất cao. Tuy nhiên chỉ khoảng 15% ca bệnh đột quỵ là do xuất huyết não.
3. Cách nhận biết nguy cơ đột quỵ hiệu quả và kịp thời
3.1. Làm sao để biết đột quỵ: Nguyên tắc FAST
Nguyên tắc FAST được nhiều nước trên thế giới đưa ra để phổ cập kiến thức về dấu hiệu của bệnh đột quỵ. FAST là viết tắt các chữ cái đầu của Face – Arm- Speech – Time, có nghĩa là khuôn mặt – cánh tay – lời nói – thời gian. Trong đó:
– Face (Khuôn mặt): Nhận biết dấu hiệu dễ bị đột quỵ thông qua gương mặt. Bệnh nhân có thể bị méo mặt, để nhận biết rõ hơn có thể yêu cầu bệnh nhân cười.
– Arm (Cánh tay): Tay người bệnh có thể bị liệt hoặc tê từ từ, không cầm nắm được chính xác. Nếu nghi ngờ, có thể yêu cầu người bệnh đưa hai tay lên qua đầu. Nếu không thể đưa cả hai tay qua đầu thì có thể đây là báo hiệu của cơn đột quỵ.
– Speech (Lời nói): Dấu hiệu nhận biết rất rõ của bệnh nhân đột quỵ là không nói được (á khẩu) hoặc nói không thành lời.
– Time (Thời gian): Khi có các triệu chứng như trên, cần ngay lập tức đưa bệnh nhân cấp cứu. Lúc này thời gian là yếu tố quyết định sự sống sót và hồi phục của bệnh nhân.
Nguyên tắc FAST trong phát hiện đột quỵ
3.2. Làm sao để biết đột quỵ: Những dấu hiệu khác
Ngoài những dấu hiệu trong nguyên tắc FAST như trên, bệnh nhân đột quỵ còn có những dấu hiệu khác như sau:
– Sảng, hôn mê, hoa mắt chóng mặt đau đầu đột ngột
– Thị lực đột nhiên giảm sút
– Đột nhiên mất thăng bằng, khó đứng vững
– Buồn nôn, nôn mửa không rõ lý do,..
4. Các yếu tố tiềm ẩn làm tăng nguy cơ bị đột quỵ
Đột quỵ có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố, trong đó các yếu tố tiêu biểu là:
– Các bệnh lý tim mạch (hở van tim, nhịp tim không đều, suy tim,..)
– Người bị cao huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu,..
– Người trong gia đình từng có bệnh nhân đột quỵ, thiếu máu não thoáng qua hoặc bệnh nhân tim mạch
– Người uống nhiều rượu bia, sử dụng chất kích thích quá độ, sử dụng ma túy
– Người hút thuốc lá nhiều hoặc nhiễm nhiều khói thuốc lá (hút thuốc thụ động). Khói thuốc có thể làm mỡ tích tụ tại động mạch và tăng nguy cơ máu đông.
– Người thừa cân béo phì, không vận động thường xuyên
– Người ăn uống theo chế độ không lành mạnh, nạp nhiều Cholesterol,..
– Nhóm người độ tuổi từ 55 trở lên có nguy cơ đột quỵ cao hơn người trẻ tuổi. Ngoài ra, nam giới có tỷ lệ đột quỵ cao hơn nữ giới.
5. Các biến chứng nguy hiểm từ bệnh đột quỵ như thế nào?
Đột quỵ gây ra tử vong rất nhanh. Ngoài ra, nếu bệnh nhân may mắn sống sót qua cơn đột quỵ thì các di chứng để lại cũng rất nặng nề. Tùy thuộc vào độ nhanh chóng trong sơ cứu và cấp cứu người bệnh mà các mức độ tổn thương sẽ khác nhau.
Khi bệnh nhân bị đột quỵ, sơ cấp cứu càng nhanh thì thời gian phục hồi càng nhanh, tuy vậy thường mất ít nhất 30 ngày để bệnh nhân tai biến mạch máu não có thể phục hồi. Thậm chí nhiều tổn thương còn vĩnh viễn không thể hồi phục.
Một số biến chứng thường gặp phải sau khi đột quỵ có thể kể đến như:
– Bệnh nhân bị liệt tay, chân hoặc cả tứ chi
– Mất khả năng vận động, khó cử động tay chân,..
– Khó khăn khi nói, nói ngọng, khó giao tiếp như bình thường,..
– Có thể bị giảm hoặc mất thị giác.
– Trầm cảm, rối loạn cảm xúc hoặc các vấn đề về tâm lý khác,..
– Tử vong hoặc sống thực vật suốt đời.
6. Những điều cần làm để phòng ngừa bệnh đột quỵ
Để ngăn ngừa đột quỵ xảy ra với bản thân và gia đình, cần lưu ý những vấn đề như sau:
– Bạn nên tập thể dục thường xuyên, mỗi lần khoảng 30 phút và duy trì khoảng 3-4 lần hàng tuần.
– Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, dùng ít đồ chiên xào, đồ ăn nhanh, hạn chế đồ uống có cồn, nước có gà, rượu bia,…Bổ sung nhiều rau xanh, hoa quả, ưu tiên sử dụng thịt trắng thay cho thịt có màu đỏ.
Ăn uống lành mạnh để ngăn ngừa đột quỵ
– Hạn chế thức khuya, ăn ngủ nghỉ đúng giờ
– Không tắm đêm vì đây tăng nguy cơ đột quỵ
– Tầm soát đột quỵ, khám sức khỏe định kỳ và kiểm soát cholesterol, cẩn trọng với bệnh huyết áp, tim mạch, tiểu đường,…
Trên đây là bài viết phân tích bệnh đột quỵ cũng như gửi tới quý độc giả thông tin: “Làm sao để biết đột quỵ” hiệu quả. Cần chủ động bảo vệ bản thân và những người xung quanh khỏi nguy cơ mắc bệnh đột quỵ bằng cách điều chỉnh lối sống lành mạnh và phù hợp.
