Đột quỵ còn được biết đến với tên gọi tai biến mạch máu nào, là bệnh lý cấp tính cực kỳ nguy hiểm. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, khả năng sống sót và hồi phục của bệnh nhân sẽ rất thấp. Sau đây là những điều cần biết về bệnh đột quỵ, cách nhận biết nguy cơ đột quỵ và những cách xử trí đúng cách, hiệu quả khi gặp tình trạng này.
Menu xem nhanh:
1. Đột quỵ hình thành như thế nào, có ảnh hưởng ra sao đến sức khỏe con người?
Đột quỵ hình thành khi đột nhiên, nguồn máu cung cấp cho não bị tắc nghẽn hoặc suy giảm. Hậu quả của điều này là não thiếu oxy và dưỡng chất duy trì sự sống cho con người. Các tế bào não chết rất nhanh chỉ trong thời gian ngắn ngủi. Nếu không được phát hiện, sơ cứu kịp thời và đúng cách, nguy cơ tử vong của bệnh nhân bị đột quỵ là rất cao.
Các chuyên gia thường phân loại đột quỵ thành hai nhóm nhờ vào phân tích các cơ chế hình thành bệnh đột quỵ
1.1. Các ca bệnh mắc đột quỵ vì nguyên nhân thiếu máu cục bộ
Theo nhiều thống kê, có tới 85% bệnh nhân đột quỵ thuộc nhóm thiếu máu cục bộ.
– Thiếu máu do các huyết khối gây ứ tắc lòng động mạch, đây là lý do phổ biến hơn cả. Nguyên nhân của tình trạng này là do sự xuất hiện của những kết tập bất thường các tiểu cầu. Huyết khối này gây thiếu máu cục bộ dẫn đến đột quỵ.
– Các huyết khối từ nơi khác di chuyển đến gây tắc mạch, tạo ra thiếu máu cục bộ. Các huyết khối này có thể xuất phát từ tim hoặc từ mảng xơ vữa bong tróc ra – gọi là thiếu máu thuyên tắc dẫn đến đột quỵ
1.2. Các ca bệnh mắc đột quỵ do nguyên nhân xuất huyết não
Tình trạng xuất huyết não này cực kỳ nguy hiểm bởi khi các mạch máu não vỡ ra, lượng máu lớn sẽ chảy ồ ạt vào các bộ phận như nhu mô não, khoang dưới nhện,… do đó, nguy cơ tử vong là rất cao. Tuy nhiên chỉ khoảng 15% ca bệnh đột quỵ là do xuất huyết não.
Đột quỵ có thể dẫn đến những hậu quả khôn lường cho tính mạng và sức khỏe
2. Tìm hiểu các cách nhận biết đột quỵ hiệu quả và kịp thời
2.1. Cách nhận biết nguy cơ đột quỵ theo nguyên tắc FAST
Nhiều nước trên thế giới đưa ra nguyên tắc FAST để phổ cập kiến thức về cách nhận biết các dấu hiệu của chứng đột quỵ. FAST đại diện cho các chữ cái đầu của các từ tiếng anh: Face – Arm- Speech – Time (khuôn mặt – cánh tay – lời nói – thời gian), trong đó:
– Face (Khuôn mặt): Đột quỵ biểu hiện thông qua các dấu hiệu trên gương mặt. Bệnh nhân có thể bị méo mặt, có thể yêu cầu bệnh nhân cười để kiểm tra bệnh nhân có khả năng đối mặt với cơn đột quỵ hay không.
– Arm (Cánh tay): Tay người bệnh có thể bị liệt hoặc tê từ từ, không cầm nắm được chính xác.Có thể yêu cầu người bệnh đưa hai tay lên qua đầu, nếu bệnh nhân không làm được thì có thể đây là báo hiệu của cơn đột quỵ.
– Speech (Lời nói): Bệnh nhân đột quỵ thường có dấu hiệu là không nói được (á khẩu) hoặc nói không thành lời.
– Time (Thời gian): Khi có các triệu chứng như trên, cần ngay lập tức đưa bệnh nhân cấp cứu, và thời gian là yếu tố quyết định sự sống sót và hồi phục của bệnh nhân.
Nhận biết đột quỵ thông qua nguyên tắc FAST
2.1. Cách nhận biết nguy cơ đột quỵ: Những dấu hiệu khác
Bệnh nhân đột quỵ còn có những dấu hiệu khác ngoài dấu hiệu FAST như sau:
– Bệnh nhân mê sảng, bị hôn mê, có thể xuất hiện tình trạng bị hoa mắt chóng mặt và đau đầu đột ngột
– Thị lực người bệnh đột nhiên giảm sút, khó khăn trong nhìn và nhận biết vật xung quanh kèm theo mất thăng bằng, khó đứng vững
– Nhiều bệnh nhân đột quỵ có dấu hiệu sớm là buồn nôn, nôn mửa không rõ lý do,..
3. Các yếu tố gây gia tăng nguy cơ đột quỵ “ghé thăm”
– Bệnh lý tim mạch như bị hở van tim, nhịp tim không đều, bị suy tim,..tiềm ẩn nguy cơ bị đột quỵ rất cao
– Các đối tượng bị cao huyết áp, rối loạn mỡ máu, bị đái tháo đường,….
– Tiền sử gia đình từng có người bị đột quỵ, người từng bị các chứng thiếu máu não thoáng qua, người thân có các bệnh lý về tim mạch
– Đối tượng sử dụng quá nhiều nhiều rượu bia trong thời gian dài, ngoài ra một số người sử dụng chất kích thích quá độ, ma túy,.. cũng rất dễ đối diện với nguy cơ mắc đột quỵ. Ngoài ra, người hút thuốc lá hoặc người hút thuốc thụ động là đối tượng có nguy cơ đột quỵ cao do khói thuốc làm mỡ tích tụ tại động mạch và tăng nguy cơ máu đông.
– Người thừa cân béo phì, ăn uống theo chế độ không lành mạnh, nạp nhiều Cholesterol, không vận động thường xuyên..
– Người cao tuổi và nam giới có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn so với người trẻ và phụ nữ.
4. Các biến chứng của đột quỵ nguy hiểm như thế nào?
Đột quỵ gây ra tử vong rất nhanh, nếu có may mắn sống sót thì các di chứng để lại cũng cực kỳ nặng nề. Việc sống sót hay không tùy thuộc rất nhiều vào sơ cứu và cấp cứu. Người bệnh mà các mức độ tổn thương sẽ khác nhau nếu được cấp cứu kịp thời hoặc không.
Sơ cấp cứu cho bệnh nhân đột quỵ càng nhanh thì thời gian phục hồi càng ngắn hơn, tuy nhiên thông thường vẫn cần ít nhất 30 ngày hậu đột quỵ thì bệnh nhân mới có khả năng phục hồi. Nhiều bệnh nhân do cấp cứu chậm phải đối diện với những thương tổn vĩnh viễn không thể hồi phục.
Một số biến chứng như: Bị liệt tay, liệt chân, nặng thì cả tứ chi, do đó bị mất khả năng vận động, khó cử động các bộ phận trên cơ thể. Một số bệnh nhân gặp các khó khăn khi nói, bị nói ngọng và khó có thể giao tiếp như người thường,..
Nhiều người bị giảm hoặc mất thị giác, xuất hiện chứng trầm cảm, có thể có nguy cơ rối loạn cảm xúc và nhiều vấn đề về tâm lý khác,. Nguy hiểm nhất ở đột quỵ là người bệnh có thể tử vong hoặc sống thực vật suốt đời.
5. Cần làm gì để đẩy lùi nguy cơ bị bệnh đột quỵ?
Bạn cần lưu ý những điều sau để bảo vệ bản thân và gia đình khỏi những cơn đột quỵ tấn công:
– Đề cao và duy trì việc tập thể dục thường xuyên mỗi ngày. Có thể tập mỗi lần 30 phút, duy trì thói quen tập này 3-4 lần hàng tuần và có thể tăng lên tùy nhu cầu và tình trạng sức khỏe.
– Mỗi người, mỗi gia đình nên thiết lập và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh. Có thể hạn chế đồ chiên rán dầu mỡ, các loại đồ ăn nhanh,nên ưu tiên sử dụng thịt trắng thay cho thịt có màu đỏ. Ngoài ra cần phải đặc biệt hạn chế đồ uống có cồn rượu bia,…Chế độ ăn cần có thêm nhiều loại rau xanh, hoa quả.
– Cần hạn chế việc thức quá khuya, cần có thời gian biểu và ăn ngủ nghỉ đúng giờ. Đặc biệt, không được tắm quá khuya vì điều này gây tăng nguy cơ đột quỵ
– Ngoài ra, việc tầm soát đột quỵ, khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp bạn hạn chế nguy cơ đột quỵ tấn công.
Khám sức khỏe định kỳ để tầm soát nguy cơ đột quỵ
Trên đây là bài viết phân tích bệnh đột quỵ cũng như cách nhận biết nguy cơ đột quỵ hiệu quả. Cần chủ động bảo vệ bản thân và những người xung quanh khỏi nguy cơ mắc bệnh đột quỵ bằng cách điều chỉnh lối sống lành mạnh và phù hợp.
